به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از رویترز، در یکی از هیجانانگیزترین کشفیات اخترشناسی سالهای اخیر، گروهی از دانشمندان با استفاده از دادههای تلسکوپهای پیشرفته موفق به شناسایی کهکشانی شدهاند که ویژگیهای آن بهطور شگفتانگیزی، یادآور دوران بسیار اولیه کیهان است؛ زمانی که جهان تنها چند میلیارد سال عمر داشت.
این کهکشان، که فعلاً با کد علمی DF2-Fossil شناخته میشود، در فاصلهای حدود 3 میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد و تقریباً به همان شکلی که در زمان تولدش بود، باقی مانده است — بدون تعاملات کهکشانی، ادغام، یا تغییرات عمده.
«کهکشان فسیلی» اصطلاحی است که به کهکشانهایی اطلاق میشود که از زمان شکلگیریشان تغییر چندانی نکردهاند. آنها تعاملات جاذبهای با دیگر کهکشانها نداشتهاند و در نتیجه ساختار، ترکیب ستارهای و دینامیک داخلیشان به همان شکل اولیه باقی مانده است.
این نوع کهکشانها بسیار نادرند، چرا که بیشتر کهکشانها در طول زمان با یکدیگر ادغام میشوند، ستارههای جدید میسازند یا تحت تأثیر محیط اطرافشان دگرگون میشوند.
دانشمندان معتقدند که این نوع کهکشانها میتوانند چشماندازی بینظیر به جهان نخستین ارائه دهند. آنها مانند «فسیلهای آسمانی» عمل میکنند و به ما امکان میدهند چگونگی شکلگیری کهکشانها در دوران ابتدایی کیهان را مطالعه کنیم — بدون اینکه نیاز باشد در زمان سفر کنیم!
دکتر النا رامیرز، اخترفیزیکدان و یکی از اعضای تیم تحقیقاتی، در مصاحبهای گفت:
«این کهکشان دقیقاً مانند یک عکس ثابت از گذشته است. اگر بتوانیم ترکیب شیمیایی و ساختار ستارهای آن را دقیق بررسی کنیم، میتوانیم اطلاعاتی درباره شرایط کیهان در 10 میلیارد سال پیش به دست آوریم.»
برخلاف کهکشانهای امروزی که پر از غبار، ستارههای جوان، و مناطق فعال هستند، این کهکشان جدید:
تقریباً هیچ غبار بینستارهای ندارد
فقط ستارههای بسیار پیر را در خود جای داده
نشانی از ادغامهای اخیر یا فعالیتهای کهکشانی شدید ندارد
بهطور شگفتآوری از ماده تاریک بسیار کمی برخوردار است (مشابه با برخی کشفهای جنجالی اخیر)
ماده تاریک، که اغلب عامل اصلی حفظ ساختار کهکشانهاست، در این مورد ظاهراً نقش کمتری دارد — موضوعی که برای اخترفیزیکدانها بسیار چالشبرانگیز است.
تیم تحقیقاتی برای شناسایی این کهکشان از ترکیبی از دادههای نوری و فروسرخ بهره بردند؛ از جمله تصاویر تلسکوپ فضایی هابل، دادههای طیفی از رصدخانه Keck در هاوایی، و همچنین تحلیلهای جدید مبتنی بر مدلسازیهای عددی.
یکی از چالشها در این مسیر، تشخیص دقیق فاصله و تحلیل ترکیب شیمیایی نور ستارهها بود — فرآیندی که ماهها زمان برده است.
خیر، اما تعداد این نوع کهکشانها انگشتشمار است. پیش از این نیز چند کهکشان فسیلی در فاصلههای دورتر یا با ویژگیهای کمتر واضح کشف شده بود. اما DF2-Fossil یکی از واضحترین و دسترسپذیرترین نمونهها تا امروز است و به همین دلیل توجه ویژهای را به خود جلب کرده.
مطالعه این نوع کهکشانها میتواند به سؤالات بنیادی در کیهانشناسی پاسخ دهد:
کهکشانها چطور شکل گرفتند و رشد کردند؟
ماده تاریک چگونه توزیع شده است؟
چه عواملی باعث میشود برخی کهکشانها رشد نکنند یا منزوی بمانند؟
چه میزان از کیهان اولیه، همچنان بهشکلی دستنخورده باقی مانده است؟
تیم تحقیقاتی قصد دارد با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST)، بررسیهای دقیقتری روی این کهکشان انجام دهد؛ بهویژه در طیفهای فروسرخ برای شناسایی دقیقتر سن ستارگان، میزان فلزات، و جزییات بیشتر از ساختار درونی آن.
در جهانی که میلیاردها کهکشان در آن در حال تغییر، برخورد و تحولاند، کشف یک کهکشان فسیلی همچون یافتن سنگنبشتهای از آغاز تاریخ کیهان است.
این کشف نهتنها پنجرهای به گذشتهی بسیار دور گشوده، بلکه سؤالات جدیدی درباره سرنوشت کیهان، ساختار ماده و شکلگیری ستارگان مطرح کرده است.
برای پیگیری اخبار علمی اینجا کلیک کنید.
