"كلوخ اندازان"، "ك‍‍اس‍م سا"،"كیسه دوزی"از سنت های رمضان
در ماه رمضان، مردم به شكل هماهنگ برای انجام تكالیف شرعی آماده می شوند و برای به جای آوردن این وظایف، هر جمعیت و گروهی با آداب و تشریفات خاص خود مراسم رمضان را برگزار می كنند.
این ماه از دیرباز، حال و هوای ویژه ای را برای مردم این مرز و بوم به ارمغان آورده است. در شهرهای مختلف ایران هم آداب و رسوم گوناگونی در این ماه برگزار می شده است. مطلب حاضر، به گوشه ای از آداب و سنن ماه رمضان در شهرهای مختلف می پردازد.
بانوان مومن یزدی و ختم قرآن کریم
در ماه مبارک رمضان جلسات قرائت قرآن مجید در سطح مساجد یا منازل برای مردان و زنان مؤمن این دیار از شور و هیجان ویژه ای برخوردار است.
از روز نخست ماه مبارک رمضان، بیشتر بانوان در منزل یکی از داوطلبان و یا در مکتبخانه هایی گرد هم جمع شده و هر فردی جای خود را مشخص می کند.
در طول 30 روز ماه مبارک رمضان هر روز یک جزء از کلام وحی قرائت می شود تا کل قرآن مجید ختم شود.
بانوان مؤمن یزدی اعتقاد دارند که در جلسات ختم قرآن مجید در طول ماه مبارک رمضان در پایان، سوره توحید به هر کسی برسد در کارش گشایش و زندگی اش توأم با خیر و برکت در طول سال خواهد بود.
پیراهن فاطمه آذربایجانی حاجت می دهد!
در این ماه نیز برخی از آداب و سنت های مردم آذربایجان شرقی متمایز از دیگر مناطق كشور و منحصر به این خطه از ایران اسلامی است. در آذربایجان شرقی، دو سنت "قاباخلاما" و "كیسه دوزی" با گذشت قرون همچنان پابرجاست و به خصوص قاباخلاما با جدیت اجرا می شود.
علی فلسفی، كارشناس مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی گفت: به طور كلی مردم آذربایجان شرقی از نیمه ماه شعبان، خود را برای استقبال از ماه رمضان آماده می كنند.
آخرین جمعه ماه رمضان، 27 ماه رمضان یا آخرین پنجشنبه این ماه، روزی است كه در نقاط مختلف استان، زنان و دختران گرد هم می آیند و هر خانواده برای خود كیسه ای می دوزد.
سپس مقداری پول در این كیسه ها می گذارند، بر آن دعا می خوانند، فوت می كنند و آن را تا سال دیگر در صندوقچه خود نگاه می دارند. این كیسه را "بركت كیسه سی" یا كیسه بركت می نامند و اعتقاد دارند بدین صورت، هرگز دچار فقر و بی پولی نخواهند شد.
در برخی از روستاهای آذربایجان شرقی، در روز جمعه آخر ماه رمضان، زنانی كه بچه دار نمی شوند، هنگام عصر به مسجد می روند و دو ركعت نماز حاجت به جا می آورند.
سپس از مسجد خارج می شوند و به منزل هفت زن كه اسم آنها فاطمه است، می روند و از هركدام یك تكه پارچه می گیرند. آنها از پارچه های یاد شده، پیراهنی بچه گانه به نام «پیراهن فاطمه» می دوزند و نزد خود نگاه می دارند و عقیده دارند تا ماه رمضان سال آینده حتماً بچه دار خواهند شد.
خانه تکانی زنان ترکمن در ماه رمضان
تركمن های ایران به لحاظ كثرت آداب و رسوم در زندگی روزمره، دارای فرهنگی بسیار غنی هستند. این مردم به دلیل داشتن پیشینه فرهنگی بسیار كهن، تقریباً برای هر مناسبتی، مراسم خاصی دارند كه یكی از این مناسبت ها، ماه مبارك رمضان است. فرارسیدن این ماه، سبب خوشحالی هر تركمن می شود. آن ها در ماه رمضان از مرد و زن و پیر و جوان با شور و شعفی بسیار، غیر از به جا آوردن فرایض، در تمامی مراسمی كه ویژه این ماه است، شركت می كنند.
تركمن ها حداقل یك هفته قبل از حلول ماه مبارك رمضان، مقدمات ورود به این ماه پرفیض و بركت را فراهم می كنند. زنان بیشتر از روزهای معمول به نظافت خانه و حیاط منزل می پردازند و مردان نیز خواربار و ملزومات این ماه را خریداری می كنند. در بسیاری از مناطق تركمن نشین، رسم است كه مردم در آخرین جمعه قبل از حلول ماه رمضان، به شكل دسته جمعی، مسجد محل خود را نظافت كنند.
برخی از خانواده ها نیز سجاده هایی را از جنس قالیچه و نمد كه به آن "نماز لیق" می گویند، به مسجد محل خود اهدا می كنند. رویت هلال ماه رمضان نیز در میان تركمن ها با هیجان خاصی همراه است.
سر روزه ای هدیه دختران و پسران کرمانی
مردم كرمان نیز در ماه مبارك رمضان، آداب و رسوم ویژه ای را دنبال می كنند و در تزكیه نفس و انجام عبادات و فرایض مقدس این ماه مقید هستند. مردم كرمان سعی می كنند هرگونه جشن و مراسمی را كه تدارك دیده اند، قبل از حلول ماه مبارك رمضان در ماه شعبان برگزار كنند.
در قدیم، اوایل ماه مبارك رمضان در میان خانم ها به ویژه زنان سالخورده رسم بود به خاطر خواصی كه قهوه دارد، پس از حل كردن آن در آب، آن را به پیشانی خود می مالیدند. در كرمان بزرگ ترها با دادن "سرروزه ای" به دختران وپسران كه نوعی هدیه و كادوی مناسب بود، بچه هایی را كه به سن تكلیف می رسیدند، به انجام فریضه روزه داری ترغیب می كردند.
یكی دیگر از رسوم ماه رمضان در برخی مناطق استان كرمان، خواندن "الله رمضونی" پسران و "كلیدزنی" دختران در شب های قدر است.
ثبت آداب و رسوم ماه مبارك رمضان در فهرست میراث معنوی كشور، نشان از اهمیت این فرهنگ در میان ایرانیان دارد كه هر كدام به نوعی و با توجه به خاستگاه اعتقادی و آیینی خود، این روزها را گرامی می دارند.
کاسم سا سنت رایج لرستان در ماه رمضان
مردم استان لرستان ه‍م‍و اره با حلول ماه رمضان ، از مدت ها قبل، خود ر ا بر ای ب‍رگ‍ز اری آی‍ی‍ن های ویژه این ماه مبارك آماده می كنند.
یكی از سنت ها ر ای‍ج مردم این دیار كه در ای‍‍ام ماه مبارك رمضان بیشتر م‍ورد توجه ق‍ر ار می گ‍ی‍رد، ف‍رس‍ت‍‍ادن ب‍خ‍ش‍‍ی از غ‍ذ ای افطار و سحر به منزل ه‍م‍س‍‍ای‍گ‍‍ان است كه به اص‍طلاح ع‍‍ام‍ی‍‍ان‍ه به آن "ك‍‍اس‍م سا" می گویند.
ب‍‍ان‍و ان ل‍رس‍ت‍‍ان‍‍ی نیز توجه ویژه ای به پ‍خ‍ت غ‍ذ ایی افطار و سحر د ارند و با پ‍خ‍ت‍ن ان‍و ا ع آش ، ش‍ل‍ه زرد، ف‍رن‍‍ی، ح‍ل‍و ا و ش‍ی‍رب‍رن‍ج ، ج‍ل‍وه ای خاص به س‍ف‍ره خود می ب‍خ‍ش‍ن‍د.
روز والون شیرازی برای تازه عروسان شیرازی
شیرازی ها، آخرین جمعه ماه شعبان را "كلوخ اندازان" می گویند. در این روز رسم است كه مردم دسته دسته به گردشگاه های اطراف شهر می روند و آن روز را با خوشی به شام می رسانند، چون باور دارند كه رمضان، ماه عبادت است و در این ماه فقط باید عبادت كرد. از چند روز مانده به رمضان، بعضی از خانواده ها نذر دارند و افطاری می دهند و بیشتر میهمانی ها به شكل افطاری برگزار می شود.
همچنین رسم است كه پس از افطار، مردم به دید و بازدید می روند و گاهی تا وقت سحر دور هم می نشینند، صحبت می كنند و شب چره ای شامل تنقلاتی مانند رنگینك، زولبیا و بامیه می خورند.
خانواده هایی كه دختری را شوهر داده باشند، در نخستین ماه رمضان پس از عروسی، خود را موظف می دانند افطاری كاملی به نام "روز والون" تهیه كنند و همراه با گل برای عروس بفرستند. در استان فارس چند روز قبل از ماه مبارك رمضان، زنان خانه دار به فكر تهیه خواربار، انواع ترشی و ادویه، عرقیات و چاشنی های گوناگون می افتند.
عجیب ترین آداب و رسوم، هنگام تولد نوزادان در جهان
