با اگزمای پوست سر بیشتر آشنا شوید

اگر دچار خارش و قرمزی پوست سر و شاهد پوسته پوسته شدن آن هستید، احتمالا به اگزمای پوست سر مبتلا شده اید که به آن درماتیت سبورئیک می گویند. در این مقاله عوامل مخاطره آمیز و محرک های این بیماری، راه های تشخیص، انواع درمان هایش و اقدامات مؤثر در پیشگیری از آن به بحث گذاشته شده است. یکی از شایع ترین انواع اگزما، اگزمای پوست سر است که اغلب با علائمی چون خارش، قرمزی و پوسته پوسته شدن پوست سر همراه است. این نوع اگزما درماتیت سبورئیک (Seborrhoeic dermatitis) نامیده می شود. البته درماتیت سبورئیک در نوزادان با نام بیماری کلاه گهواره شناخته می شود. این نوع بیماری می تواند به صورت یک بیماری مزمن پوستی ظاهر شود و چندین سال طول بکشد. این بیماری مزمن اغلب بدون هیچ گونه علت خاصی بروز پیدا می کند و خود به خود از بین می رود. اگرچه امکان مدیریت علائم اگزمای پوست سر وجود دارد اما این بیماری به طورکامل قابل درمان نیست.

اگزما یک بیماری پوستی است و در این بیماری پوست سرخ شده، خشک و ملتهب می شود و خارش پیدا می کند. این بیماری دارای انواع مختلفی می باشد و یکی از رایج ترین آنها اگزمای پوست سر است. این بیماری موجب سرخ شدن ، خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر می شود.و این وضعیت تداوم دارد. غدد سباسه (عدد چربی) پوست سر چربی بیش از حدی تولید کرده و باعث ایجاد درماتیت پوست می شوند.

محرک ها و عوامل مخاطره آمیز

هیچکس واقعا نمی داند عوامل مؤثر در بروز اگزمای پوست سر چه هستند اما این بیماری بیش از پنج درصد از جمعیت کل جهان را درگیر کرده است و در مردان بیشتر از زنان مشاهده می شود. ژن، هورمون، بیماری و استرس، همگی به نوعی به عنوان محرک های اگزمای پوست سر شناخته می شوند. با این حال، شرایط پزشکی خاص نیز می تواند زمینه بروز این بیماری را فراهم کنند؛ برای مثال، اختلال ها یا بیماری های زیر:

• بیماری هایی که سیستم ایمنی یا سیستم عصبی بدن را تضعیف می کنند، از جمله HIV، پارکینسون
• بیماری های پوستی چون: پسوریازیس، روزاسه، آکنه
• آلرژی هایی نظیر: تب یونجه و آسم
• سایر انواع اگزما

سایر عوامل مؤثر در ایجاد اگزما عبارتند از:

• استرس
• کمبود خواب
• هوای سرد و خشک
• تعریق
• محرک ها
• پوست خشک
• موی چرب

اگزما یا شوره

پس از ایجاد اگزمای پوست سر، بعضی ویژگی های طبیعی پوست هم می تواند باعث بدتر شدن آن شود. چربی طبیعی به نام سبوم، مخمرهایی که بر روی پوست زندگی می کنند و قارچی به نام مالاسزیا (Malassezia)، همگی می توانند دخیل باشند. سبوم یک ماده چرب مومی شکل است که توسط غدد چربی یا غدد سباسه پوست ترشح می شود. ترشح بیش از حد سبوم منجر به ایجاد پوسته های چرب روی پوست سر شما می شود و زمینه رشد بیش از حد قارچ پوستی مالاسزیا را فراهم می کند. از سوی دیگر، شوره موی سر هنگامی ظاهر می شود که قارچ مالاسزیا غدد سباسه پوست سر را تحریک کند. این امر خود، تحریک سیستم ایمنی بدن را در پی دارد و باعث ایجاد بثورات پوستی برجسته روی پوست سر می شود.

علائم اگزمای پوست سر

طبق تحقیقات انجام شده اگزمای پوست سر علائمی چون: خارش، قرمزی و پوسته پوسته شدن در برخی نواحی پوست سر را به همراه دارد و حتی می تواند سایر نواحی چرب بدن مانند صورت، بینی، ابرو و پلک را تحت تأثیر قرار دهد. این نوع اگزما حتی می تواند بر مجرای گوش تأثیرگذار باشد که این امر نیز در نهایت منجر به ترشح مایع از گوش می شود. اگزمای پوست سر همچنین سبب می شود پوست سر حالت چرب یا مومی بگیرد و تاول هایی بر سطح آن ظاهر شود. نقاط درگیر پوست ممکن است دچار عفونت شود و ترشح بی رنگ داشته باشد. تغییر رنگ پوست در نواحی آسیب دیده حتی پس از بهبودی، از دیگر علائم بروز اگزمای پوست سر است.

درمان اگزمای پوست سر

اگرچه این بیماری درمان قطعی ندارد اما درمان های پزشکی موجود می تواند تا حد زیادی به کاهش پوسته پوسته شدن و تسکین خارش پوست در نواحی آسیب دیده منجر شود. درمان های اگزما معمولا با تجویز شامپوی مناسب ، کرم ها و ژل ها همراه است. برای کسب نتیجه مطلوب و مقابله با اگزمای پوست سر لازم است از شامپوهایی با ترکیبات پیش رو استفاده کنید:

• پیریتون زینک
• اسید سالیسیلیک
• سلنیوم سولفید
• کتوکونازول
• کول تار (coal tar)

در موارد خفیف برای درمان این نوع اگزما می توانید از کرم ها، پمادها یا اسپری های ضدقارچ استفاده کنید که اغلب حاوی کول تار یا کورتیکواستروئید هستند که در تسکین پوست یا توقف پوسته پوسته شدن مؤثر است. در موارد شدیدتر، یک کورتیکواستروئید موضعی ضعیف می تواند التهاب را کاهش دهد و قرمزی، خارش و پوسته پوسته شدن پوست را بهبود بخشد. توجه داشته باشید که کورتیکواستروئیدها نباید مدت زمان طولانی مصرف شوند. پزشکان برای درمان اگزما همچنین ممکن است داروهای غیرکورتیکواستروئید را، نظیر داروهای موضعی به نام مهارکننده های کلسی نورین، تجویز کنند که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کند. این نوع داروها را می توان برای مدت طولانی تری به نسبت کورتیکواستروئیدها مورد استفاده قرار داد. در موارد خیلی شدیدتر، پزشک ممکن است داروهای ضدقارچ خوراکی تجویز کند.

درمان های طبیعی اگزمای پوست سر

درمان های گیاهی

درمان بیماری بستگی به پیشرفت آن دارد. در کنار داروها، درمان های خانگی ای وجود دارد که می توانید استفاده کنید. در زیر چند مورد از این روش ها بیان شده است.

• خارش مداوم پوست سر موجب ترکیدن حباب ها می شود و وضعیت را بدتر می کند. بنابراین از خارش پوست سر به شدت دوری کنید.
• با مقادیر مساوی از جوجوبا و روغن درخت چای مخلوط کنید،، با این روش می توانید یک مخلوط موثر در برابر اگزما به دست آورید. بگذارید این مخلوط تمام شب در موهایتان بماند.
• یکی دیگر از روش های موثر استفاده از سرکه سیب است. یک پنبه را به مقداری سرکه سیب آغشته کرده و آن را به نرمی به نواحی آسیب دیده بمالید و بعد از مدت کمی بشویید.
• ۱۰ دقیقه قبل از استفاده از شامپو، موهای خود را با روغن زیتون ولرم ماساژ داده و کمی منتظر بمانید. با این روش حس سوختگی در چوست سر کاهش یافته و خارش به کلی از بین می رود و اگزاما به زودی بهبود پیدا می کند.
• یک پیاز را حلقه حلقه کرده و این حلقه ها بگذارید به مدت یک ساعت روی پوست سرتان بماندو سپس بشویید. این روش را قبا از هر بار شستشوی موها انجام دهید
• ۱ قاشق مربا خوری روغن درخت را با مقدار مساوی کافور مخلوط کرده و به شکل معجون درآورید. و این معجون را به قسمت های آسیب دیده اعمال کنید، فقط مطمئن باشید که خونریزی نداشته باشند. و مدتی بعد بشویید
• از شامپوهایی که حاوی مواد شیمیایی مانند سدیم لورل سولفات است، دوری کنید. افرادی که از این مشکل پوستی رنج می برند توصیه می شود از شامپوهای حاوی روغن نارگیل، روعن زیتون و روغن کاکائو استفاده کنند
• بعضی از داروها مانند کورتیکواستروئیدها که توسط دکتر تجویزشده است ممکن است نشانه های اگزما را از بین ببرند. این داروها را می توان در قالب قرص و به عنوان پماد روی صورت استفاده کرد.
• بعلاوه بعد از حمام از پمادهایی حاوی استروئید که توسط پزشک تجویز شده است، می توانید به پوست خود که بزنید.

برای تسکین علائم بیماری اگزما می توانید از درمان های طبیعی کمک بگیرید.

شماری از این درمان های موضعی عبارتند از:

• روغن درخت چای
• روغن زیتون
• آلوئه ورا

در برخی موارد مکمل های غذایی پیش رو نیز مؤثر واقع شده اند:

1. ویتامین A، B و D
2. روی
3. پروبیوتیک ها
4. امگا ۳
5. آب

تشخیص اگزمای پوست سر

اگزمای پوست سر می تواند باعث بروز ناراحتی های شدید، اضطراب و عفونت پوستی شود. اگر به هر یک از موارد عنوان شده مبتلا شدید یا اگر اگزمای پوست سر شما با وجود درمان های خانگی ادامه یافت، وقت آن رسیده است که به یک پزشک مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که هیچ آزمایش یا تست مشخصی برای تشخیص اگزمای سر وجود ندارد. این قضیه به این علت است که مخمرها و قارچ هایی که در اگزما سر نقش دارند به طور طبیعی روی پوست رشد می کنند. پزشکان اغلب با معاینه فیزیکی ناحیه آسیب دیده پوست، درماتیت سبورئیک را تشخیص می دهند. هدف از این آزمایش ها و معاینه ها این است که احتمال بروز مشکلات دیگر پوستی مشابه، نظیر پسوریازیس یا واکنش های آلرژیک، رد شود. گاهی اوقات بهتر است به یک متخصص پوست رجوع کنید تا پزشک با خراشیدن پوست شما احتمال ابتلا به عفونت قارچی را تشخیص دهد. البته نگران نباشید؛ نمونه برداری از پوست برای رد احتمال وجود مشکلات پوستی مشابه به ندرت لازم می شود.

پیشگیری از اگزمای پوست سر

کاهش استرس و اجتناب از قرار گرفتن در معرض محرک ها، از جمله راه های پیشگیری و مقابله با اگزماست. محرک ها انواع مختلفی دارند و روی افراد مختلف اثرات متفاوتی می گذارند و حتی می توانند موارد ساده ای چون آب داغ، صابون های قوی و رنگ مو را شامل شوند. عرق کردن بعد از انجام تمرینات ورزشی سنگین یا یک روز کاری سخت، گاهی می تواند نقش محرک را داشته باشد. بنابراین، برای جلوگیری از تحریک پوست کافیست سر خود را آب گرم و شامپو های ملایم بشویید تا پوست سرتان تمیز بماند.

روش های جلوگیری از پیشرفت سرماخوردگی