گواهینامه رانندگی مدرکی است مبنی بر اینکه فرد توانایی رانندگی با وسیله نقلیه ای را دارد. با رشد شهر نشینی و افزایش تمایل افراد به استفاده از وسیله ی نقلیه ی شخصی و انجام مانورهای خطرناک و وقوع تصادفات سبب شد تا مسئولین، به لزوم تدوین قوانینی برای صدور اجازه نامه رانندگی پی ببرند. امروزه با دریافت گواهینامه بسته به نوع گواهینامه (پایه ۱، پایه ۲، پایه ۳ موتور سیکلت ) فرد می تواند از انواع وسیله نقلیه استفاده کند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید چه کسی برای اولین بار موفق به اخذ گواهینامه شد، برای دانستن این موضوع و تاریخچه گواهینامه رانندگی در ایران و جهان این بخش را مطالعه نمایید.
در دوره 1880 تــا 1900 میلادی خودروها به شکلی که اکنون از آن استفاده می کنیم درآمد و افزایش تردد ها و سرعت خودروها موجب تصادفات و خسارات زیادی شد. بتدریج کشورهایی که با این مشکل روبرو شدند قوانینی را برای استفاده از خودروها تدوین کردند که یکی از این قوانین اجازه رانندگی خودرو، یا گواهینامه بود. جالب است بدانید نخستین گواهینامه رانندگی را کارل بنــز که یکی از پیشروان و مخترعین خودرو بود در سال ۱۸۸۸ دریافت کرد. او برای راندن خودروی خود که موتور واگن نامیده شد و صدای زیادی می کرد، از مسئولین ایالتی اجازه رانندگی دریافت کرد.
گواهینامه رانندگی چیست؟
گواهینامه رانندگی یک سند و مجوز رسمی و قانونی است که بر اساس آن دولت تایید می کند فرد صلاحیت رانندگی با خودرو را دارد. این مدرک، به اندازه یک کارت بانکی و از جنس پلاستیک است و روی آن مشخصات راننده، تاریخ اعتبار، محدودیت رانندگی و نوع وسیله نقلیه درج شده است.معمول ترین و رایج ترین گواهینامه رانندگی برای خودروهای سواری صادر می شود اما اشخاص برای راندن موتورسیکلت، ون، مینی بوس، اتوبوس و کامیون باید گواهینامه مربوطه را کسب کنند.
قوانین مربوط به گواهینامه رانندگی می تواند در هر کشوری متفاوت با دیگر مناطق باشد. به عنوان مثال، برای اخذ گواهینامه پایه یک در ایران (مخصوص خودروهای سواری)، فرد باید حداقل ۱۸ ساله باشد و ۱۲ جلسه در آموزشگاه ها تعلیم رانندگی ببیند.
اولین مرد و اولین زن صاحب گواهینامه در جهان
اولین گواهینامه رانندگی را “کارل بنز” مخترع خودروهای مدرن، در سال ۱۸۸۸ دریافت کرد. او برای راندن خودروی خود که موسوم به موتورواگن بود و دود و صدای قابل توجهی تولید می کرد، از دولت محلی اجازه رانندگی دریافت کند.
دریافت گواهینامه نیازمند قوانینی بود که این افراد باید آن ها را پشت سر می گذاشتند. محدودیت سرعت آن ها در طول رانندگی ۲۰ کیلومتر در ساعت در جاده ها و ۱۲ کیلومتر در ساعت در نواحی شهری بود. یک آزمون مربوط به رانندگی و یک آزمون گواهینامه داشتند که اگر هر دو را قبول می شدند، به آن ها گواهینامه تعلق می گرفت. محدودیت سرعت آن قدر زیاد نبود که آن ها را بترساند. ژولز آلبرت به طور میانگین ۱۲۷ کیلومتر از فرانسه را با سرعت ۲۰ کیلومتر در ساعت طی کرد.
اولین خانم هم در سال ۱۸۹۸ موفق به اخذ گواهینامه شده بود. در آن زمان، اخذ گواهینامه این گونه بود که فرد می توانست ترمز کند، خودرو را متوقف کند، سرعت بگیرد، مسیر را طی کند. یعنی خیلی نباید کار سختی انجام می داد. تا آن زمان معمولاً هیچ آزمون کتبی گرفته نمی شد؛ تا این که در سال ۱۹۱۷ آزمون های کتبی هم در مورد قوانین رانندگی روی کار آمدند.
اولین کشوری که داشتن گواهینامه برای رانندگی را الزامی کرد
در تاریخ 29 سپتامبر 1903 کشورآلمان داشتن گواهینامه برای رانندگی را الزامی کرد و این قانون را به اجرا گذاشت. در سال 1910اولین قوانین رانندگی ایالت نیویورک آمریکا تصویب شد و ایالت نیوجرسی از سال 1913 اولین ایالتی بود که داشتن گواهینامه را برای همه ی رانندگان الزامی کرد.
تاریخچه گواهینامه رانندگی در ایران
اولین خودرو یا بهتر بگوییم خودروها، در پاییز ۱۲۷۹ شمسی و ۱۲ سال بعد از صدور اولین گواهینامه رانندگی در جهان به ایران رسیدند. رانندگان فرانسوی دو دستگاه رنو را به ایران آوردند که یکی وسط راه خراب شد و دومی هم در ترور محمدعلی شاه منفجر شد.
در سال ۱۲۸۹، طرح مالیات بر وسایل نقلیه توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و صاحب هر خودرو باید ۵ تومان ماهانه مالیات می داد. مالیات زیاد، مناسب نبودن جاده ها و خیابان ها و همین طور قیمت بالا خودرو باعث شد تا اتومبیل به عنوان یک وسیله نقلیه مرسوم و متداول استفاده نشود و فقط شاه و اعیان و بزرگان دارای خودرو بودند.
اولین آیین نامه رانندگی توسط وستد سوئدی، رئیس نظمیه در اواخر قرن سیزدهم (بین سال های ۱۲۹۱ تا ۱۳۰۰) تنظیم شد و بر اساس این قوانین، حداکثر سرعت خودرو در شهر ۱۵ کیلومتر بر ساعت، در خارج شهر ۲۵ کیلومتر بر ساعت و در شب ۱۰ کیلومتر بر ساعت بود.
شاید فکر کنید که آموزشگاه های رانندگی در یکی دو دهه اخیر ایجاد شده اند اما این موسسات از همان اولین سال های قرن چهاردم شمسی شکل گرفته اند و «سیف الله خان»، اولین فردی است که توانست در سال ۱۳۰۸ «کورس شوفری ایران» را با امتیاز «خوب» پشت سر بگذارد و صاحب گواهینامه رانندگی شود.رفته رفته علائم راهنمایی و رانندگی بیشتری به مجموعه قوانین اضافه شد و با نصب چراغ های راهنمایی در دهه ۳۰، رانندگان باید قوانین بیشتری را رعایت می کردند.از دهه ۷۰ به این طرف هم آموزشگاه های رانندگی جدید گسترش پیدا کردند و اشخاص برای دریافت گواهینامه رانندگی باید حتما به این موسسات مراجعه کنند.
خودروهای پرنده: آیا گواهینامه جدیدی برای خودروهای پرنده شکل می گیرد؟
خودروهای پرنده تقریبا از همان ابتدای ساخت خودرو توسط کارل بنز، در تصورات و تخیلات طراحان، مهندسان و نویسندگان نقش بسته اند. خودروهایی که هم شکل و شمایل اتومبیل چهار چرخ را دارند و هم می توان در خیابان ها و جاده ها با آنها رانندگی کرد و هم تبدیل به هواپیما می شوند.در حال حاضر نمونه هایی از خودروهای پرنده ساخته شده اند و از آزمون ها و آزمایش ها سربلند بیرون آمده اند. اما با وجود قابلیت پرواز، داشتن گواهینامه ب۱ خودروهای سواری برای این نوع ماشین ها کافی نیست و احتمالا دولت ها شرط قبولی در آزمون خلبانی هواپیماهای سبک را هم به گواهینامه این نوع خودروها اضافه می کنند.
مراحل و مدارک دریافت گواهینامه رانندگی بین المللی
