علل بیماری دلیریوم و راههای درمان آن

دلیریوم چیست؟

علامت بارز دلیریوم، آسیب در هشیاری است که معمولاً همراه با آسیب های کلی کارکردهای شناختی می باشد و عموماً به همراه بی ثباتی هیجانی، توهم یا هذیان، و رفتار نامتناسب، تکانشی، غیرمنطقی یا خشن می باشند (۱)در کل دلیریوم به عنوان یک اختلال حاد بازگشت پذیر در نظر گرفته می شود. اما می تواند بازگشت پذیر هم باشد.

علائم دلیریوم

دلیریوم بر ذهن، احساسات، کنترل عضلات و الگوهای خواب تاثیر می گذارد. برای بیمار ممکن است تمرکز و یا درک احساسات دشوار شده و محلی که در آن قرار گرفته است را فراموش کند. بعضی از بیماران آرام تر یا سریعتر از حد معمول حرکت می کنند و تجربه تغییرات خلقی شدید را دارند. سایر علائم مرتبط با این بیماری عبارتند از:

• عدم وضوح در صحبت کردن و فکر کردن
• بی خوابی و احساس خواب آلودگی
• کاهش قدرت حافظه کوتاه مدت
• از دست دادن کنترل عضلات (به عنوان مثال، بی اختیاری در حرکات بدن)

علل و عوامل دلیریوم

• علل جسمی، مانند عفونت ها
• سوء مصرف مواد، مانند ترکیبات افیونی و کوکائین
• صدمات مغزی
• علل متفرقه، مانند محرومیت از خواب به مدت طولانی، بیماری های سیستم عصبی مرکزی مانند صرع، بیماری های قلبی عروقی مانند نارسایی قلب.

انواع دلیریوم

متخصصان سه نوع دلیریوم را شناسایی کرده اند:

دلیریوم هایپراکتیو: احتمالا این نوع دلیریوم را راحت تر از انواع دیگر آن می توان تشخیص داد. ممکن است شامل بی قراری (برای مثال، قدم زدن با گام های آهسته و یکنواخت)، سراسیمگی، تغییرات سریع خلقی یا توهمات و نیز امتناع از مشارکت با دیگران در امری باشد.

دلیریوم هیپواکتیو: این نوع دلیریوم می تواند شامل بی تحرکی یا کاهش فعالیت حرکتی، کُندی، خواب آلودگی غیرطبیعی یا گیج به نظررسیدن باشد.

دلیریوم ترکیبی: همان طور که از نامش پیداست، شامل علائم و نشانه های هر دو نوعِ هایپراکتیو و هیپواکتیو است. فرد ممکن است به سرعت بین هایپراکتیو و هیپواکتیو تغییر حالت دهد.

تشخیص دلیریوم

بعضی از متخصصان سلامت از روش ارزیابی (CAM) برای تشخیص یا رد گیجی شدید استفاده می کنند. ضمن این که پزشک به بررسی علائم زیر نیز می پردازد:

آیا رفتار بیمار در طول روز تغییر می کند، به خصوص اگر بیمار در بیمارستان بستری شده باشد.

• آیا صحبت کردن بیمار با پزشک دچار اختلال است؟
• آیا افکار بیمار دچار آشفتگی است؟
• انواع، علل، عوامل خطر، نشانه ها، تشخیص و درمان دلیریوم

تست ها و آزمایشات

بسیاری از عوامل می توانند تغییراتی در مواد شیمیایی مغز ایجاد کنند. پزشک سعی خواهد کرد که علت گیجی شدید را با آزمایش های مربوط به نشانه های بیمار و سابقه او تعیین کنید. برای بررسی عدم توازن ممکن است انجام یک یا چند آزمون زیر لازم باشد:

• آزمایش شیمی خون
• اسکن از سر
• آزمایشات دارویی و الکلی
• تست های تیروئید
• آزمایشات کبدی
• اشعه ایکس قفسه سینه
• آزمایش ادرار

پیشگیری از دلیریوم

موفق ترین روش های پیشگیری از دلیریوم، عوامل خطری را هدف قرار می دهند که منجر به عود این بیماری می شوند. محیط های بیمارستانی این بیماری را تا حدودی تشدید می کنند؛ تغییر مکرر اتاق، شیوه های تهاجمی جراحی، صداهای بلند، روشنایی ضعیف و کمبود نور طبیعی و نیز مشکلات خواب این بیماری را فقط بدتر می کند.

شواهد نشان می دهد که راهبردهای خاصی می تواند سبب جلوگیری یا کاهش شدت علائم دلیریوم شود، راهبردهایی مانند عادت به خواب خوب، نگه داشتن فرد در آرامش و دادن حس خوب به او و نیز کمک به پیشگیری از بروز مشکلات یا سایر عوارض پزشکی.

درمان دلیریوم

بسته به علت دلیریوم، درمان ممکن است شامل مصرف یا قطع داروهای خاص باشد. مشاوره نیز ممکن است در برخی موارد مفید باشد. در افراد مسن، تشخیص دقیق برای درمان بسیار مهم است، زیرا علائم گیجی شدید شبیه زوال عقل است، اما درمان بسیار متفاوتی دارد.

دارو درمانی

برای درمان علت زمینه ای توهم و هذیان ابتدا داروی مناسب تجویز می شود. برای مثال، اگر دلیریوم شما به علت حمله شدید آسم ایجاد شده باشد، ممکن است برای بازسازی تنفسی، یک دستگاه استنشاقی یا دستگاه تنفسی نیاز داشته باشید. اگر عفونت باکتریایی باعث علائم گیجی شده باشد، ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود.

در برخی موارد، پزشک توصیه می کند که نوشیدن الکل را متوقف کنید یا داروهای خاصی مانند کدئین یا سایر داروهایی که سیستم های بدن شما را مختل می کند را مصرف نکنید. در صورت آشفتگی یا افسردگی به سراغتان آمده است، با توصیه پزشک می توانید مقدار کمی از یکی از داروهای زیر را مصرف کنید:

• داروهای ضد افسردگی برای تسکین افسردگی
• رژیم های غذایی برای کاهش تدریجی مصرف الکل
• مسدود کننده های دوپامین برای کمک به مسمومیت با مواد مخدر
• تیامین برای جلوگیری از سردرگمی

مشاوره درمانی

اگر احساس گیجی شدید می کنید، مشاوره ممکن است به جمع شدن افکار شما کمک کند. مشاوره همچنین به عنوان درمان برای افرادی که شرایط آنها را درگیر رفتارهای پر خطری مانند خودکشی می کند، نیز استفاده می شود. در همه موارد، مشاوره می تواند محیطی را برای بیمار فراهم کند که در آن بیمار بتواند به راحتی و در یک محل امن در مورد افکار و احساسات خود با پزشک مجرب صحبت کند.

سخن پایانی

ر اغلب موارد این بیماری کمتر از یک هفته به طول می انجامد، هر چند شروع خیلی سریعی دارد. پس از تشخیص علت بروز دلیریوم، در مدت سه تا هفت روز علایم بیماری کاهش و بیمار بهبود می یابد. هر چه سن بیمار و طول مدت بیماری بیشتر باشد، طول درمان و سیر بهبود نیز طولانی تر خواهد بود.