گرمازدگی کودکان
اگر کودکی در معرض گرما قرار گیرد، دمای بدنش افزایش می یابد و حالتهای یک کودک تب دار را پیدا خواهد کرد یعنی گونه هایش سرخ و دچار تعریق می شود. البته علایم دیگری مانند بی حالی یا در مواردی تهوع و استفراغ نیز بروز میکند. چنین کودکی به تدریج دچار کم آبی بدن میشود که به صورت چشمان گود افتاده، کاهش اشک، خشکی مخاط دهان و کاهش طراوت پوست نشان داده میشود. در این صورت میزان نمک خون افزایش می یابد و کم آبی داخل سلولی اتفاق می افتد. این در کودکان تحریک پذیر، باعث گود افتادن چشم و خشک شدن زبان نیز میشود و در این حالت چین پوستی دیرتر به حالت اول برمیگردد. حتی ممکن است کودک به حالت اغما برود و دچار اختلال هوشیاری شود.
انواع گرمازدگی در کودکان
مرحله اول
در مرحله اول که خفیف است، بیمار دچار گرفتگی و کرامپ هایی می شود که می تواند در ساق پا، شانه یا شکم اتفاق بیفتد به طوری که درد شکم بسیار شدیدی را تجربه کند. کودک یا نوجوانی که در هوای گرم بازی و ورزش می کند، ممکن است به علت اینکه بدنش آب و املاح خود را از دست داده، دچار این گرفتگی شود.
برای درمان گرمازدگی در این مرحله، کافی است کودک در محیط خنک کمی استراحت کند و مایعاتی که کمی نمک در آنها وجود دارد مثل دوغ یا ORS بنوشد نه آب خالی.
مرحله دوم
اگر گرمازدگی شدیدتر باشد که به آن خستگی و فرسودگی گرمایی می گوییم، کودک دچار سردرد، تهوع، استفراغ و بی قراری شده و پوستش قرمز می شود و درجه حرارت بدنش تا ۵/۳۷ ۳۸ درجه بالا می رود ولی هنوز سیستم مغزی اش خوب عمل می کند.
در این صورت هم باید او را به محلی خنک با تهویه مناسب منتقل کرد و حتما اگر می تواند مایعات بنوشد، به او مایعاتی مثل دوغ یا ORS داد و دمای بدنش را پایین آورد ولی نه با آب خیلی سرد بلکه با حوله آغشته به آب ولرم رو به خنک.
مرحله سوم
اگر کودک مدت طولانی در محیط گرم مثل اتومبیل قرار بگیرد و اتومبیل تهویه مناسبی هم نداشته باشد، ممکن است دمای اتومبیل از هوای محیط خیلی بالاتر رود و کودک را دچار شوک و گرمازدگی کند، علایم مغزی و اختلال هوشیاری در او پدیدار شود و حتی دچار تشنج و شوک شود.
در این مرحله که خیلی خطرناک است، ضربان قلب و تنفس تند می شود و پوست حالت خشک پیدا می کند، بیمار باید به سرعت به محیط خنک با تهویه مناسب برده شود و چون در حالت شوک است، پاهایش از سطح بدنش بالاتر قرار گیرد.
علائم و نشانه های گرما زدگی در کودکان و نوزادان :
کودکان علائم خفیف گرما زدگی را نشان میدهند شما متوجه خواهید شد که کودکتان به طور غیر عادی تشنه و خسته میشود ، در حالی که ظاهر پوست او سرد و مرطوب به نظر میرسد. اگر کودک میتواند صحبت کند ، ممکن است از گرفتگی معده و پاها شکایت کند ، اگر گرما زدگی گسترش یابد، ممکن است متوجه علائم زیر شوید:
- کم شدن آب بدن
- خستگی
- ضعف
- پوست سرد و مرطوب
- سردرد
- تهوع و استفراغ
- نفس نفس زدن (تنفس تند)
- زود رنجی وکج خلقی
پیشگیری از گرمازدگی
- برای اینکه کودکان دچار گرمازدگی نشوند، به کودکان آموزش دهید که در هوای آفتابی و گرم هنگام فعالیت و بازی وقبل از آن، مقدار فراوانی آب بنوشند حتی اگر احساس تشنگی نداشته باشند.
- از لباس هایی با رنگ های کرم یا رنگ های روشن استفاده کنند و پوشش زیاد نداشته باشند.
- فعالیت فیزیکی شدید در فضای بیرون را محدود به زمان قبل از ظهر و بعد از ساعت 6 نمایند.
- به کودک آموزش دهید در صورت احساس گرما زدگی به جای خنک بیاید.
- همواره در گردش های بیرون منزل، آب کافی و بهداشتی همراه داشته باشید. مصرف میوه ها وسبزی ها نیز به دلیل داشتن آب فراوان توصیه می شوند.
راه های درمان گرمازدگی
1- کودک را در محلی خنک مانند اتاقی که جریان هوا در آن برقرار است بگذارید.
2- لباس ها را از تن کودک خارج کنید.
3- با اسفنج یا پارچه مرطوب بدن کودک را به ویژه قسمت سر گردن و تنه او را، مرطوب کنید.
4- در صورتی که کودک هوشیار است به او نوشیدنی خنک بدهید.
5- در صورت افت هوشیاری فورا او را به مراکز درمانی انتقال دهید.
6- در صورتی که پس از 30 دقیقه، این اقدامات درمانی تأثیر گذار نبود، کودک را به بیمارستان انتقال دهید.
7- دمای بدن بالای 40 درجه زنگ خطر بوده و درصورت بروز آن فورا کودک را به بیمارستان انتقال دهید.
دکتر قره باغی با بیان اینکه پدر و مادر ها باید بدانند که می توانند با استفاده از روش های درمان حمایتی می توانند به بهبود گرمازدگی فرزند شان کمک کنند، می گوید: در مراکز درمانی هم از سرم تراپی و داروهای کاهش دهنده دمای بدن برای درمان این عارضه استفاده می کنند. همچنین والدین نباید گرمازدگی فرزند شان را بی اهمیت بدانند چرا که در صورت عدم درمان، افت هوشیاری کودک پیشروی می کند و به ارگان های اصلی از جمله کلیه آسیب می رساند. گرمازدگی حتی در مواردی منجر به کما و مرگ کودک شده است.
سخن پایانی
برای پیشگیری از گرمازدگی، نباید کودک را در هوای گرم بیرون برد و اگر مجبور به این کار هستید، حتما مایعات کافی همراه خود ببرید و حتی اگر کودک ابراز تشنگی نکرد، به او آب دهید و اگر نوزاد است به فواصل کوتاه به او شیر بدهید. همچنین لباس او باید روشن باشد.
