خس خس سینه در شیرخواران
اگر نوزاد به سختی نفس بکشد و هنگام تنفس وی صدای سوت مانندی شنیده شود، اصطلاحا گفته می شود که سینه نوزاد خس خس می کند. خس خس سینه نوزادان مشکل شایعی است و حدود نیمی از نوزادان آن را حداقل یک بار در نخستین سال عمر خود تجربه خواهند کرد. در واقع باریک بودن مجراهای تنفسی نوزادان را بیش از کودکان بزرگ تر مستعد ابتلا به این مشکل می کند.
علل خس خس سینه نوزاد
آلرژی نوزاد: قرار گرفتن نوزاد در معرض عامل های حساسیت زا مانند گرد و غبار، شوره سر حیوانات، کپک و گرده گیاهان باعث متورم شدن مجراهای تنفسی نوزاد می شود و غالباً به دشواری های تنفسی می انجامد.
برونشیت: برونشیت نوعی عفونت قفسه سینه است که جریان اکسیژن را مسدود می کند و باعث خس خس سینه نوزاد می شود. برونشیت دارای دو نوع ویروسی و اوبلیترناس است که نوع ویروسی آن در میان نوزادان شیوع بالاتری دارد و علائمی شبیه آسم دارد. برونشیت خفیف خود به خود برطرف می شود، حال آن که نوزاد مبتلا به برونشیت شدید باید در بیمارستان بستری شود. متورم شدن مجراهای عبور هوا باعث بروز مشکلات تنفسی می شود. تنفس سریع، سرفه و تب از دیگر علائم این نوع عفونت به شمار می آید.
عامل های کالبد شناختی: عامل های کالبدشناختی مرتبط با ریه و دیواره قفسه سینه، مانند ضعیف بودن غضروف نای یا حنجره، نوزاد را مستعد خس خس سینه می کند. عامل اصلی خس خس سینه پس از معاینه دقیق و انجام آزمایش های تشخیصی معین می شود و پزشک داروی مناسب را برای درمان خس خس سینه نوزاد تجویز می کند.
حساسیت غذایی: آلرژی غذایی در اکثر موارد منجر به خس خس سینه نوزاد می شود. آلرژی به شیر یکی از شایع ترین حساسیت های دوران نوزادی است.
ذات الریه (پنومونی): تماس نوزاد با میکروارگانیسم های مختلف منجر به عفونت ریه می شود. تب، سرفه، تب و لرز، احتقان، مشکلات تنفسی،بی اشتهایی و درد از دیگر علائم سینه پهلو یا ذات الریه به شمار می رود.
کروپ (خروسک): التهاب حنجره (تارهای صوتی) سرفه های شدید و مکرری را ایجاد می کند.
علائم خس خس سینه
- صدای خس خس سینه
- تنفس سریع
- سرفه
- تب بالای 38 درجه سانتیگراد
تشخیص خس خس سینه کودک
پزشک ممکن است با گرفتن کمی خلط از پشت بینی کودک از طریق یک لوله باریک، برای ویروس تست بگیرد. آزمایش فقط چند ثانیه طول می کشد. سپس مخاط در آزمایشگاه برای ویروس ها آزمایش می شود.این تست ها گاهی مفید هستند اما همیشه در ایجاد تشخیص کمک نمی کنند.
در حال حاضر، هیچ آزمایش خاصی برای آسم وجود ندارد.تست های تنفس در کودکان بیش از 5 سال می تواند مشخص کند که آیا انسدادی موجود است که ممکن است آسم باشد یا خیر.
درمان خس خس سینه نوزاد
اگر خس خس ناشی از برونشیت، آسم یا عامل های ژنتیکی باشد، باید به سرعت برای درمان آن اقدام شود. پزشک آنتی بیوتیک، داروهای ضدالتهاب و اسپری تنفسی بینی را برای آرام شدن سریع نوزاد تجویز می کند.
چنانچه خس خس سینه نوزاد بدون سابقه باشد، متخصص اطفال در ابتدا تلاش می کند تا علائم در خانه درمان شود. اگر درمان خانگی موثر نبود، دارو تجویز می شود.
درمان های خانگی خس خس سینه نوزادان
استنشاق بخار: استنشاق بخار برای درمان خس خس سینه نوزاد معجزه می کند. فرزندتان را به حمام بخار ببرید یا با پر کردن وان یا لگن بزرگ از آب داغ و بستن در یا پنجره های حمام کاری کنید تا حمام پر از بخار شود. نوزاد را چند دقیقه در حمام بخار نگه دارید. گرمای آب داغ خس خس سینه را کاهش می دهد و کودک پس از باز شدن مجراهای تنفسی راحت تر نفس می کشد.
دستگاه بخور: دستگاه بخور هوا را مرطوب می کند. مرطوب کردن هوا گرفتگی های عامل خس خس سینه را از بین می برد.
سرنگ حباب دار: اگر گرفتگی مجاری تنفسی برطرف نشد، می توانید مقداری از مخاط را با سرنگ حباب دار از مجاری تنفسی فوقانی خارج کنید. به خاطر داشته باشید که راه های عبور هوا و مجاری بینی نوزاد به ریه هنوز کاملاً شکل نگرفته است، بنابراین مراقب باشید. با احتیاط از سرنگ استفاده کنید و حتماً سرنگ را قبل از استفاده ضدعفونی کنید.
آب رسانی: مایعات آب مورد نیاز بدن نوزاد را تامین می کند و میکروب ها و عفونت عامل خس خس را از بین می برد. مایعاتی مانند آب، شیر گاو و شیر سینه مادر مخاط ترشح شده را رقیق می کند. به این ترتیب نوزاد بهتر می تواند نفس بکشد. بنابراین مایعات بیشتری چون آب گرم تصفیه شده به فرزندتان بدهید.
اسپری: اسپری تنفسی در صورت خس خس مداوم سینه نوزاد به کار برده می شود. اسپری عضله های اطراف مجاری تنفسی مسدود شده را شل می کند. این نوع تسکین دهنده ها به دلیل ایمنی بالا و به دنبال نداشتن عوارض جانبی بسیار بهتر از آنتی بیوتیک هستند. اسپری تسکین دهنده ی فوری نوزاد را به سرعت آرام می کند و کمک می کند تا راحت تر نفس بکشد.
دارو: داروهای سرماخوردگی یا سرفه زیادی وجود ندارند که مصرف آنها برای نوزادان ایمن و بدون خطر باشد. مصرف استامینوفن یا دیگر اقلام دارویی تب بر مخصوص نوزادان کمکی به رفع سرفه یا خس خس نمی کند. سعی نکنید با عسل دادن به نوزاد زیر یک سال گلویش را نرم و صاف کنید تا خس خس برطرف شود. عسل دادن نه تنها مفید نیست، بلکه احتمال بروز بوتولیسم (بیماری فلج کننده نادر) را نیز به دنبال دارد. اگر فکر می کنید فرزندتان نیاز به درمان دارد، بهترین کار مراجعه به متخصص اطفال است.
بالا نگه داشتن سر نوزاد: صاف و ایستاده خواباندن نوزاد، گرفتگی را تا حد زیادی از بین می برد و در نتیجه خس خس کاهش می یابد. بالش بلندی را زیر تشک نوزاد بگذارید تا حین خوابیدن نیز سرش بالاتر از بقیه بدن قرار بگیرد.
سخن پایانی
برخی علائم را نباید تا زمان بروز نادیده گرفت. اگر تنفس کودک شما به سختی انجام می شود، یا اگر رنگ پوست او متمایل به آبی شد، سریعا درخواست کمک پزشکی کنید. این علائم می تواند نشانگر یک واکنش حساسیتی یا مشکل پزشکی شدید باشد. شما همچنین در صورتی که کودکتان علائم زیر را دارد فورا با پزشک تماس بگیرید:
- خرخر در قفسه سینه
- سرفه شدید
- تب بالا و ماندگار
- کم آبی بدن
در این موارد، یک پزشک می تواند مراقبت های مورد نیاز را به کودک شما بدهد.