علل نارسایی تنفسی و راههای درمان آن

نارسایی تنفسی حاد

زمانی که فردی به نارسایی تنفسی حاد مبتلا می شود، تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن در ریه ها به صورت عادی انجام نمی شود. در نتیجه، اکسیژن کافی به قلب، مغز، یا دیگر بخش های بدن نمی رسد. این شرایط می تواند موجب علائمی مانند تنگی نفس، رنگ آبی پوست صورت و لب ها و سردرگمی شود.

انواع نارسایی تنفسی حاد

پزشکان به طور معمول نارسایی تنفسی حاد را در قالب یکی از چهار نوع زیر دسته بندی می کنند:

نوع 1: پزشکان این نوع را نارسایی تنفسی هیپوکسیک می نامند. در این نوع نارسایی تنفسی تبادل اکسیژن در ریه های فرد به درستی صورت نمی گیرد. این شرایط ممکن است به واسطه تورم یا آسیب دیدگی ریه ها رخ داده باشد. فرد مبتلا به نارسایی تنفسی حاد نوع 1 دارای سطوح بسیار کم اکسیژن است.

نوع 2: در فرد مبتلا به نارسایی تنفسی حاد نوع 2، ریه ها به میزان کافی دی اکسید کربن که یک گاز و محصولی زائد محسوب می شود را دفع نمی کنند. ریه ها به طور معمول دی اکسید کربن را با اکسیژن تازه تبادل می کنند. این نوع نارسایی تنفسی موجب افزایش سطوح دی اکسید کربن در بدن می شود. این شرایط ممکن است به واسطه مصرف بیش از حد دارو که آهنگ تنفس را بیش از حد آهسته کرده، یا به دلیل آسیب ریه ناشی از سیگار کشیدن که موجب بیماری مزمن انسدادی ریه می شود، شکل بگیرد.

نوع 3: پزشکان این نوع را نارسایی تنفسی پس از جراحی می نامند. این شرایط زمانی رخ می دهد که فرد یک عمل جراحی را پشت سر گذاشته و مسیرهای هوایی کوچک در ریه ها به تعداد زیاد بسته شده اند. همچنین، عواملی مانند درد یا جراحی معده که فشار بیشتری را روی ریه ها وارد می کند می تواند به این نوع از نارسایی تنفسی منجر شود.

نوع 4 : نارسایی تنفسی حاد نوع 4 یک وضعیت جدی است. در این شرایط بدن نمی تواند به میزان کافی اکسیژن تامین کرده و فشار خون عادی را حفظ کند. این نوع نارسایی تنفسی می تواند در نتیجه یک بیماری یا آسیب جدی، مانند زمانی که فرد خون بسیار زیادی از دست می دهد، رخ دهد.

دلایل نارسایی تنفسی حاد

نارسایی تنفسی حاد به طور معمول از دشواری در دریافت اکسیژن توسط ریه ها، مشکلاتی در زمینه دفع دی اکسید کربن از ریه ها یا هر دو مورد شکل می گیرد. در نتیجه، سیستم تنفسی نمی تواند عملکرد معمول خود را ارائه کند.

از دلایل بالقوه نارسایی تنفسی حاد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اختلالات ستون فقرات مانند اسکولیوز
• آسیب های استنشاقی، مانند استنشاق دود ناشی از آتش یا بخارات
• بیماری های مرتبط با ریه مانند سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS)، سینه پهلو، یا یک آمبولی ریه
• بیماری های عصبی یا ماهیچه ای که توانایی فرد برای تنفس را تحت تاثیر قرار می دهند، مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک، دیستروفی ماهیچه ای، آسیب های نخاعی، یا سکته مغزی
• مصرف بیش از حد مواد مخدر یا الکل
• آسیب قفسه سینه، مانند آنچه پس از یک تصادف خودرو رخ می دهد

علائم نارسایی تنفسی حاد

علائم ممکن است شامل تغییرات در ظاهر فرد، سهولت در تنفس و نحوه عملکرد وی باشند.

از جمله علائم نارسایی تنفسی حاد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خواب آلودگی
• رنگ آبی ناخن ها، لب ها یا پوست
• سردرگمی
• ریتم نامنظم قلب
• غش کردن
• تنفس سریع
• تنگی نفس

نکته: به طور کلی، علائم نارسایی تنفسی حاد به دلیل زمینه ای آن بستگی دارند.

تشخیصی بیماری نارسایی تنفسی

برای بررسی میزان اکسیژن و دی اکسید کربن در خون آزمایشات زیر انجام می شود:

پالس اکسی متری: برای انجام این آزمون، یک سنسور کوچک به انگشت یا گوش متصل می شود. سنسور از نور برای تخمین مقدار اکسیژن موجود در خون استفاده می کند.

آزمایش گازهای خونی شریانی: این آزمون سطح اکسیژن و دی اکسید کربن را در خون اندازه گیری می کند. برای این کار یک نمونه خون از شریان گرفته می شود. سپس نمونه به آزمایشگاه فرستاده می شود تا میزان اکسیژن و دی اکسید کربن آن اندازه گیری شود. سطح پایین اکسیژن یا سطح بالای دی اکسید کربن در خون (یا هر دو) نشانه ای از نارسایی تنفسی می باشد.

رادیوگرافی قفسه سینه: پزشک ممکن است سایر آزمایشات مانند رادیوگرافی قفسه سینه را تجویز کند تا علت اصلی نارسایی تنفسی را پیدا کند. اشعه ایکس از قفسه سینه یک آزمایش بدون درد است که تصاویری از ساختارهای داخل قفسه سینه مانند قلب، ریه ها و رگ های خونی را نشان می دهد. اگر تشخیص داده شود که به علت نارسایی تنفسی، آریتمی ایجاد شده است، ممکن است EKG (الکتروکاردیوگرام) را تجویز کنید. EKG یک آزمون ساده و بدون درد است که فعالیت الکتریکی قلب را تشخیص داده و ثبت می کند.

درمان نارسایی تنفسی حاد

درمان نارسایی تنفسی حاد به دلیل زمینه ای آن بستگی دارد. به عنوان مثال، نارسایی تنفسی ناشی از اسکولیز ممکن است نیازمند انجام عمل جراحی برای اصلاح ستون فقرات باشد تا ریه ها و قلب قادر باشند به صورت کارآمد فعالیت کنند.

فرد مبتلا به نارسایی تنفسی حاد معمولا به منبع اکسیژن اضافه نیاز خواهد داشت. این ممکن است شامل شکلی از تنفس مصنوعی مکانیکی شود که در آن پزشک یک لوله پلاستیکی را وارد گلوی بیمار می کند. از این طریق اکسیژن و فشار لازم برای فعالیت کارآمدتر ریه ها تامین می شود.

پزشکان به طور معمول تا زمانی از این روش برای اکسیژن رسانی استفاده می کنند که بتوانند دلیل زمینه ای نارسایی تنفسی حاد را کند کرده، برطرف کرده، یا معکوس کنند.

از دیگر راهبردهای درمانی نارسایی تنفسی حاد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داروها، مانند آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ها و ادرارآورها برای کاهش میزان مایع در ریه ها و بدن
• نوسان یا لرزش دیواره سینه برای شل شدن مخاط در ریه ها
• تنفس خوابیده که در آن فرد روی شکم خوابیده و اکسیژن از طریق یک دستگاه تنفس مصنوعی تامین می شود
• اکسیژن رسانی غشایی برون پیکری که شامل استفاده از یک دستگاه بای پس قلب و عروق برای دریافت خون از بدن و تامین اکسیژن برای کاهش فشار کاری روی قلب و ریه ها می شود

نکته: از آنجایی که نارسایی تنفسی حاد شرایطی جدی محسوب می شود، درمان می تواند زمان بر باشد.

پیشگیرینارسایی تنفسی

همه دلایل نارسایی تنفسی حاد قابل پیشگیری نیستند. با این وجود، در مورد سینه پهلو و برخی بیماری های دیگر مرتبط با مسیرهای هوایی، فرد می تواند اقداماتی را برای محافظت از ریه ها انجام دهد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پرهیز از سیگار کشیدن، که می تواند به ریه ها آسیب برساند
• مراجعه به پزشک با مشاهده نخستین نشانه های یک عفونت باکتریایی مانند تب، سرفه، و تولید مخاط زیاد
• مصرف تمام داروهای تجویز شده توسط پزشک برای حفظ سلامت قلب و ریه ها
• در صورت نیاز، استفاده از دستگاه های کمکی برای حفظ سطوح اکسیژن
• سطوح مناسب از فعالیت جسمانی برای تقویت عملکرد ریه ها

سخن پایانی

نارسایی تنفسی حاد می تواند مرگبار باشد. این شرایط می تواند موجب آسیب دیدگی ریه ها شده و فرد نیازمند حمل دائمی منبع اکسیژن باشد. برخی افراد به تراکوتومی نیاز دارند که یک سوراخ در گردن زیر تارهای صوتی ایجاد می شود تا در بلند مدت به تنفس کمک کند.