قفل شدن زانو چیست؟
زمانی که شما قادر به صاف و یا خم کردن زانوی خود نیستید، زانوی شما اصطلاحاً قفل شده است. ممکن است احساس کنید که زانویتان گیر کرده است و نمی توانید آن را حرکت دهید، بنابراین ممکن است سعی کنید زانوی خود را تکان دهید تا به موقعیت اول خود برگردد.
علل قفل شدن زانو
- قفل کردن زانو به علت ممانعت مکانیکی:
- غضروف یا قطعات استخوانی که به طور فیزیکی در مفصل زانو گرفتار می شوند، می تواند موجب قفل شدن زانو یا مفصل زانو گردد.
- "پارگی منیسک" دسته سطلی، علت محدودیت صاف کردن مفصل زانو و یکی از علل اصلی قفل شدن زانو است.
- شکستگی استخوان درشت نی یا فیبولا در مفصل زانو می تواند باعث قفل شدن زانو و یا مفصل زانو شود.
- عوارض بعد از عمل جراحی می تواند موجب قفل شدن زانو یا مفصل زانو شود. گاهی اوقات با وجود نتیجه رضایت بخش جراحی، بازسازی رباط صلیبی قدامی زانو موجب قفل شدن آن می شود.
- آرتروز- قفل شدن مفصل زانو در بیماران مبتلا به التهاب مفاصل زانو موجب درد شدید ناشی از محدودیت حرکت زانو می شود. آرتروز و پیری طبیعی، احتمال قفل شدن زانو را افزایش می دهد. با گذشت زمان، غضروفی که استخوان های زانو را احاطه کرده است، به تدریج فرسوده شده و پاره می شود.
- آسیب رباط ها موجب قفل شدن زانو و ناپایداری و خالی کردن زانو می شود، که گاهی اوقات سستی زانو نیز نامیده می شود. درد زانو با صاف کردن آن و تحمل وزن، شدیدتر می شود.
- قطعاتی از بافت های شل شده (غیر از) غضروف که در داخل مفصل گرفتار می شود، می تواند باعث قفل شدن زانو گردد.
- التهاب مفصل زانو موجب تورم مفصل زانو می شود. تورم و ادم مفصل زانو با محدود کردن قابلیت کشیدگی زانو باعث درد شده و نهایتاً منجر به اسپاسم ماهیچه ای و قفل شدن زانو می گردد.
- دررفتگی پاتلای بالایی باعث محدودیت کشیدگی مفصل زانو و درد شدید ناشی از محدود کردن حرکت مفصل زانو و قفل شدن زانو می گردد.
- پارگی پلیکای پاتلای میانی - سینوویت مفصل زانو باعث آسیب مکانیکی به پلیکای داخل مفصل زانو شده و در نتیجه با ایجاد درد شدید و محدودیت کشیدگی مفصل زانو باعث قفل شدن زانو می گردد.
- استئو کوندریت دیسکان- بیماری است که غضروف مفصل زانو به طور کامل فرسوده شده و متعاقب آن قطعات استخوان خرد شده در مفصل گرفتار می شود. این وضعیت باعث محدود شدن حرکات مفصل زانو و درد شدید همراه با قفل شدن زانو می گردد. این وضعیت توسط ضعف شدید عضلات ساق پا ایجاد می شود.
علائم و نشانه های قفل شدن زانو
- تب عفونت مفصل زانو یا آبسه مفصل زانو
- درد شدید در هنگام صاف کردن مفصل زانو می تواند نشانه هایی از قفل شدن زانو باشد.
- محدودیت در حرکت های مفصل قفل شدن زانو می تواند باعث ایجاد مشکل در هنگام ایستادن بر روی پای آسیب دیده شود.
- مشاهده درد و ناراحتی در هنگام لمس مفصل زانو.
- در هنگام قفل شدن زانو، خم کردن مفصل فقط به یک مقدار ثابت و اغلب تا زاویه 45 درجه امکان پذیر است.
- باز کردن مفصل زانو در این حالت دچار مشکل می شود. افرادی که از مشکل قفل شدن زانو رنج می برند، در عمل نمی توانند پای خود را صاف نمایند. در این حالت معمولاً صاف کردن پا با کمک هر دو دست و با دقت زیاد توسط بیمار انجام می شود.
- شنیده شدن صدای سایش و مالش یکی از علائم و نشانه های قفل شدن زانو می باشد. در این حالت حرکت مفصل زانو به این دلیل درد ایجاد می کند که باعث ساییده شدن بخش های مختلف مینیسک پاره شده و گیر افتاده در محل مفصل به یکدیگر می شود. صدای غیر عادی احساس شده در این حالت می تواند با درد شدید برای بیمار همراه باشد.
تشخیص قفل شدن زانو
- آزمایشات خون برای تشخیص علت قفل کردن زانو یا مفصل زانو عبارتند از:
- شمارش گلبول های سفید خونی - تعداد گلبولهای سفید خون در صورت عفونت مفصل زانو افزایش می یابد.
- فاکتور روماتوئید- در بیماران مبتلا به التهاب مفاصل افزایش می یابد.
- افزایش رسوبات گلبول قرمز- در آرتریت های التهابی، التهاب مفاصل و یا لوپوسلوپوس منتشر (اریتماتوی سیستمیک) مشاهده می شود.
- افزایش سطح اسید اوریک در خون ممکن است نشان دهنده نقرس باشد.
- مطالعه مایع سینوویال برای تشخیص علت قفل شدن زانو یا مفصل زانو.
- اشعه X برای تشخیص علت قفل شدن زانو یا مفصل زانو.
- MRI برای تشخیص علت زانوی قفل شده.
پیشگیری از قفل شدن زانو
گرم کردن صحیح بدن قبل ازتمرین یا مسابقات از جمله عوامل بازدارنده قفل شدن زانو محسوب می شود. انجام ورزش در زمین های مناسب و آماده و هچنین گرم کردن صحیح بدن و کشش عضلات حمایت کننده زانو (همسترینگ،چهار سر ران) پیش از انجام تمرین و مسابقات از جمله مواردی است که از شیوع آسیب منیسک زانوها و در نتیجه قفل شدن زانو در ورزشکاران می کاهد.
درمان قفل شدن زانو
درمان و توانبخشی در قفل شدگی زانو براساس علت به وجود آورنده آن متفاوت است گاه می توان با استفاده از درمان های فیزیوتراپی از جمله تجویز سرما و گرمادرمانی، برق درمانی و تجویز ورزش های ویژه برای تقویت عضلات اطراف زانو به خصوص عضله چهار سر ران و عضلات نزدیک کننده و خم کننده ران ها و نیز تمرینات کششی عضلات خارج ران ها پیش از اینکه مفاصل زانو دچار تخریب شدید و پیشرفته شوند درد بیمار را کاهش و سبب بهبود عملکرد وی شد.
مدیریت خالی شدن زانو به علل زمینه ای آن بستگی دارد. در مواردی که آسیب دیدگی یا التهاب حاد باعث تورم، درد و خالی شدن زانو شده باشد، انجام اقدامات زیر می تواند به کاهش مشکل کمک کند:
استراحت: استراحت دادن به زانوی آسیب دیده به از بین رفتن تدریجی التهاب زانو کمک می کند. همچنین انجام برخی تمرینات ورزشی خاص به بهبود و در تناسب ماندن زانو کمک می کند. به صورت تدریجی فعالیت های خود را دوباره آغاز کنید.
دارو : مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئید (NSAIDs) می تواند به منظور درمان التهاب، درد و تب همراه با قفل شدن زانو برای بیمار توسط پزشک تجویز شود.
داروهای ریلکس کننده عضلات معمولاً برای کاهش درد زانو، بهبود سفتی آن و شل کردن عضلات زانو استفاده می شود.
تزریق: اگر شما به آرتروز زانو مبتلا هستید، ممکن است پزشک متخصص تزریق استروئید یا هیالورونان را برای شما تجویز کند. داروهای دیگر که به آنها داروهای تعدیل کننده بیماری روماتیسم گفته می شود نیز می توانند به کاهش درد ناشی از آرتروز مانند پسوریاتیک و روماتیسم مفصلی کمک کند.
گرما و سرما درمانی : فیزوتراپی برای درمان زانوی قفل شده از تمرین های حرکتی، کششی، ماساژ و دستکاری مفصل زانو استفاده می کند.
استفاده از زانو بند های طبی نیز می تواند برای کاهش علائم آزار دهنده مناسب بوده و همچنین از آن حمایت کند. زانو بند طبی نه تنها زانو را مستحکم تر می کند، بلکه آن را گرم نیز نگه می دارد. برای انتخاب یک زانو بند طبی مناسب، با پزشک خود مشورت کنید.
جراحی
در موارد قفل کامل زانو (زمانی که چیزی به صورت فیزیکی، حرکت مفصل را متوقف کرده است)، برای برداشتن قطعات خرد شده غضروف یا استخوان، شما مطمئناً نیاز به عمل جراحی خواهید داشت. در غیر این صورت، مشکل زانوی شما به احتمال زیاد ادامه یافته و ممکن است بدتر شود. جراح ارتوپد در اغلب موارد با آرتروسکوپی، جراحی سوراخ کلید را انجام خواهد داد و قطعات خرد شده را برداشته و هر گونه آسیب مرتبط را ترمیم می سازد. این یک عملیات ساده با زمان بهبودی سریع است.
در وضعیت قفل کردن ناقص زانو (محدودیت خم و صاف شدن زانو)، علت زمینه ای درد نیاز به درمان دارد. ارزیابی انجام شده توسط پزشک یا درمانگر فیزیکی می تواند عامل محدودیت حرکتی زانو را شناسایی کند. درمان اولیه ممکن است شامل مصرف داروهای مسکن و ضد التهاب و استعمال یخ برای کنترل کردن درد و التهاب باشد. درمان طولانی مدت ممکن است شامل تمرینات برای افزایش قدرت و ثبات زانو باشد.
- خارج کردن قطعات پارگی و شکستگی در مفصل زانو باعث رفع قفل شدن زانو می شود. غضروف پاره شده از مفصل خارج می شود تا دیگر تحرک مفصل زانو را مختل نسازد.
- جراحی منیسکتومی، برای برداشتن تمام قطعات منیسک پاره که می تواند موجب قفل شدن زانو شود، انجام می شود.
- ترمیم مینیسک، این عمل جراحی، سرپایی برای ترمیم غضروف پاره شده زانو که می تواند باعث قفل شدن زانو گردد، انجام می شود.
- پیوند مینیسک.
- تعویض مینیسک.
سخن پایانی
اگر آسیب زانوی شما تدریجی است و نشانه هایی از درد وجود دارد، از فعالیت های فیزیکی مانند کوهنوردی، بلند کردن اجسام سنگین، زانو زدن، دویدن و چمباتمه زدن اجتناب کنید. زیاده روی در این فعالیت ها تنها می تواند آسیب زانوی شما را تشدید کند. همچنین، لیستی از حرکات را که درد زیادی ایجاد نمی کند، برای خود تهیه کنید و فعالیت خود را با آنها ادامه دهید. هنگام خوابیدن در شب، زانوی خود را خم نکنید، به جای آن سعی کنید پای خود را هنگام به خواب رفتن، در حالت صاف دراز کنید. با احساس اولین نشانه درد، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید، تا در تشخیص مشکل زانوی شما و یافتن یک راه حل سریع برای درمان آن، به شما کمک کند.
