علل تشنج کودک و راههای درمان آن

تشنج چیست ؟

تشنج یا همان اصطلاح رایج غش کردن که با انقباضات اعضای بدن همراه است همشه به خاطر بیماری صرع نمی تواند باشد، بلکه علائم و دلایل مختلفی در بروز این بیماری نقش دارند.تشنج یک حمله ناگهانی، یک اغتشاش و غیر قابل کنترل در مغز است. این می تواند باعث ایجاد تغییراتی در رفتار، حرکات و احساسات و در سطوح آگاهی شود.

علائم تشنج

• دست و پا زدن یا به بیان دیگر، بروز حرکات غیر ارادی در بعضی یا تمام اندام ها
• در برخی موارد، کم شدن سطح هوشیاری
• عدم شناسایی زمان یا مکان
• بیهوشی موقت
• عدم امکان پاسخگویی به سوالات افراد پیرامون خود
• خیرگی یا چرخیدن چشم ها به یک سمت
• احتمال دفع ناخواسته و غیرارادی ادرار

دلایل تشنج

سلول های عصبی (نورون ها) در مغز ایمپالس ها الکتریکی را ارسال و دریافت می کنند که به سلول های عصبی مغزتان اجازه ارتباط می دهند. هر چیزی که این مسیرهای ارتباطی را مختل کند، می تواند منجر به تشنج شود.

• تب بالا که می تواند با عفونت مانند مننژیت مرتبط باشد.
• کمبود خواب.
• سدیم کم خون که می تواند با درمان دیورتیکی اتفاق بیفتد.
• داروهایی از قبیل مسکن ها، داروهای ضد افسردگی و یا توقف مصرف دخانیات.
• آسیب های سر که باعث خونریزی در مغز می شوند.
• سکته.
• تومور مغزی.
• داروهای غیر قانونی یا غیرتجویزی مانند آمفتامین ها یا کوکائین.

هنگام تشنج کودک چه باید کرد؟

• هنگامی که کودک دچار تشنج می شود، به هیچ وجه استرس نداشته باشید.
• آرامش خود را حفظ کرده و کنار کودک خود بمانید.
• کودک را به یک طرف بخوابانید تا در صورتی که استفراغ کرد، مواد استفراغی باعث خفگی او نشود و لباس های او را آزاد کنید.
• در صورتی که قبلا پزشک برای کودک تان دارویی به منظور استفاده در هنگام تشنج (البته فقط به صورت مقعدی) تجویز کرده، آن را با آرامش به کار ببرید.
• نیازی نیست دندان های کودک را از هم باز کنید، فقط مطمئن شوید زبان کودک تحت فشار نباشد.
• هنگامی که کودک دچار تشنج می شود، به هیچ وجه استرس نداشته باشید
• بعضی از والدین هنگام تشنج کودک به خصوص در همراه بودن با تب سعی می کنند او را پاشویه کنند و یا زیر آب سرد بگیرند. به یاد داشته باشید هیچ کدام از این روش ها موثر نیستند.
• بعد از توقف تشنج اگر کودک تان تب داشته باشد، می توانید از شیاف استامینوفن استفاده کنید.
• از آنجا که تشنج ناشی از تب گاهی ناشی از علل مهم و خطرناک است و همچنین به دلیل این که بعضی از علل تشنج های بدون تب مثل کمبود قند و کلسیم نیاز به درمان اختصاصی دارد، بلافاصله پس از بروز تشنج به اورژانس زنگ بزنید و یا کودک را سریعا به نزدیک ترین بیمارستان برسانید.

تشخیص تشنج

هر کودک مبتلا به تشنج باید توسط فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان معاینه شود. در معاینه اولیه شرح حال دوران بارداری و زایمان، سیر تکامل کودک و سابقه خانوادگی جهت تعیین دلایل فامیلی و حین بارداری کسب می شود. نمونه خون جهت بررسی میزان قند، کلسیم و منیزیم بررسی می شود. سایر روش های تشخیصی از جمله بررسی تشخیصی نوار مغز و تصویر برداری مغزی نیز طبق صلاحدید و نظر پزشک اعصاب کودکان انجام خواهد شد.

درمان تشنج کودکان

معمولا برای کودکانی که به یک علت خاص (تب، مننژیت، افت قند خون، کاهش کلسیم خون، ضربه به سر، تومور مغزی و غیره) باشد و برای اولین بار دچار تشنج می شوند، درمانی انجام نمی شود. تصمیم گیری درمانی در موارد خاصی که ذکر شد و البته همراه با معاینه دقیق و شرح حال و انجام اقدام های تشخیصی از جمله آزمایش مایع مغزی نخاعی، سی تی اسکن و ام .آر .آی و براساس تصمیم گیری پزشک است و معمولا با داروهای خاصی انجام می شود. درمان تشنج با رفع علت اولیه می باشد. در تشنج بدون علت اولیه که دو بار یا بیشتر اتفاق بیافتد، طبق نظر پزشک اعصاب کودکان از داروی ضد تشنج مانند فنوباربیتال، سدیم والپروات، کاربامازپین و… استفاده می شود.

پیشگیری از تشنج کودکان

• پس از ترخیص از بیمارستان اگر دارویی برای کودک تان تجویز شده است، به منظور پیشگیری از تکرار تشنج آن را همیشه و به موقع به کودک تان بدهید.
• فراموش نکنید داروی کودک را در مهمانی یا مسافرت به همراه داشته باشید.
• اگر کودک دچار تشنج همراه با تب بوده، در سایر موارد تب (به هر علتی) درمان اولیه شما باید کاهش تب با استفاده از تب برهایی مانند استامینوفن و یا در صورتی نیاز بروفن باشد این دارو را قبلا با پزشک چک کنید.
• فراموش نکنید در مواقع تب با تشنج در مورد استفاده از داروهای خاص مانند دیازپام به صورت خوراکی یا مقعدی قبل از ترخیص، از پزشک کودک تان یک دستورالعمل بگیرید و مطمئن شوید روش استفاده از آن را به خوبی فرا گرفته اید.
• استفاده از پاشویه با آب ولرم نیز مفید است.

سخن پایانی

تشنج ها معمولا در تب 39 درجه سانتی گراد یا بالاتر اتفاق می افتد و میزان عود تشنج ناشی از تب 30 تا 50 درصد است.کودکان دارای تب پایین تر از 39 درجه، دارای سابقه خانوادگی و کودکانی که در سن زیر 12 ماهگی دچار تشنج می شوند، در آینده بیشتر در معرض خطر عود تشنج ناشی از تب یا ابتلا به صرع هستند.