علت حرام بودن روزه عید فطر چیست؟

چرا روزه عید فطر حرام است؟

عید فطر روز اول ماه شوال، پایان روزه گرفتن واجب در رمضان و از مهم ترین اعیاد مسلمانان است. در روایات این روز برای کسانی که روزه آنها در ماه رمضان پذیرفته شده، روز عید و پاداش معرفی شده است. در این روز، روزه گرفتن حرام و پرداخت زکات فطره بر مسلمانان واجب است.آداب و احکام خاصی برای شب و روز عید فطر گفته شده است؛ ازجمله خواندن نماز و دعا، قرائت قرآن، غسل، زیارت امام حسین(ع)، احیا و گفتن تکبیرات خاص از جمله اعمال مستحب این اعمال است. این روز در بیشتر کشورهای اسلامی، تعطیل رسمی است و مسلمانان نماز عید برگزار می کنند.عید فطر در کشورهای اسلامی تعطیل رسمی است.در خصوص مورد سؤال فوق چیزی در منابع وحیانی و سنّت موجود نیست، به همین جهت نمی توان به صورت قاطع اظهارنظر کرد.

به علت رعایت اعتدال در جامعه اسلامی

اسلام آیینی است که به تعبیر قرآن «امت»وسط و دین اعتدال است، یکی از مصادیق این اعتدال برقراری نوعی موازنه میان دنیا و آخرت است، نه مانند ملحدین کاملاً آخرت گرایی را نفی می کند و نه مانند مسیحیت دنیا را به یکباره کناره می گذارد، صراط مستقیم الهی در این مورد، راه رفتن در خط اعتدال میان دنیا و آخرت است، خداوند از زبان قوم بنی اسرائیل خطاب به قارون می فرماید: بهره ات از دنیا را فراموش نکن، اما در عین حال احسان و نیکویی را نیز مراعات نما.

اگر این ویژگی دین اسلام را در کنار آن خصوصیت انسان ها قرار دهیم که همواره تمایل به افراط و تفریط و خروج از حد اعتدال دارند، می توان ربط میان این سخن و فلسفه تحریم روزه در این دو عید را درک کرد، روز عید باید روز خوردن و آشامیدن باشد و مقدس مأبی نبایستی چنان بر آدم ها مسلط شود که عید بودن عید را نیز فراموش کنند، به دیگر سخن، عظمت و بزرگی این دو عید به اندازه ای است که عید بودن آ ن ها به هیچ عنوان نباید تحت الشعاع مسائل دیگر قرار گیرد.

روزه گرفتن در این دو روز بدون شک این دو عید بزرگ را کمرنگ می سازد و شارع چون به این کمرنگ شدن راضی نیست، دستور به تحریم داده است، در حدیثی از امام صادق(ع) اشاره ای به همین مضمون است، ایشان می فرماید: در روز عید فطر و عید اضحی روزه نباید گرفت، چون رسول خدا(ص) فرمود: این روزها روزهای خوردن و آشامیدن و شادی کردن است.

البته ممکن است این شبهه مطرح شود که اگر فلسفه روزه نگرفتن رعایت اعتدال و گرایش نیافتن افراطی به سوی زهد منفی است، چرا در اعیاد دیگر نیز این فلسفه رعایت نشده و روزه تحریم نشده است؟! در پاسخ می توان گفت که اولاً اعیاد رسمی دینی که ریشه قرآنی دارد و مستقیماً از طرف خداوند برای مسلمین عید قرار داده شده است، همین دو عید است، اما بقیه اعیاد نظیر نیمه شعبان، عید مبعث، عید نوروز و ... اعیادی هستند که بعدها توسط مسلمانان به خاطر تعظیم و تکریم معصومین(ع) ترویج شده اند، البته این اعیاد نیز ریشه روایی دارند، اما تکلیف نماز عید مخصوص این دو عید است.

ثانیاً: روزهای عید فطر و عید اضحی در اصل اعیاد عبادی هستند، مثلاً عید فطر به دنباله ماه مبارک رمضان و عید اضحی دنباله ایام حج است، حالت سابقه آن ها عبادت است و آن هم عبادت همراه زهد و گریز از دنیا، ما در ماه رمضان یک ماه تمرین زهد و دنیاگریزی می کنیم و در ایام حج نیز همین گونه است، بنابراین مناسب است که جهت رعایت اعتدال یک روز نیز زهد را کنار بگذاریم، اما در اعیاد دیگر چنین نیست.

مهمانی دادن خداوند در عید فطر

فلسفه دیگری هم که ممکن است برای تحریم بیان شود، این است که مردم به تعبیر روایات در این دو روز مهمان خدایند و خداوند نمی پسندد که مهمانانش روزه دار و گرسنه باشند، البته این فلسفه ای است که در بعضی روایات آمده است. در بعضی تعابیر هم آمده است که این دو روز و نیز ایام دیگری که روزه در آن ها حرام است، مانند ایام تشریق و نیز در نفی روزه در سفر، هدیه ها و یا صدقات خداوند بر بندگانش است و سزاوار نیست که صدقه و هدیه را رد کنیم باز هم تأکید می کنیم که اینها فقط احتمال است و فهم فلسفه واقعی احکام را هیچ فقیه صاحب علمی مدعی نیست.

جایزه دادن خداوند به روزه داران

در روایتی آمده است که پیامبر اکرم (ص) روز عید فطر را «یوم الجوائز» یعنی روز جوایز نامیده است. در بعضي تعابير آمده است كه اين دو روز و نيز ايام ديگري كه روزه در آنها حرام است، مانند ايام تشريق و نيز در نفي روزه در سفر، هديه ها و يا صدقات خداوند است بر بندگانش و سزاوار نيست كه صدقه و هديه را ردّ کنیم. رد احسان شخص کریم، خلاف ادب است و ناپسند شمرده می شود. از امام صادق(ع) نقل شده است: مردى محضر رسول خدا(ص) مشرّف شد و عرض کرد: اى رسول خدا! آیا در سفر، روزه ماه رمضان را بگیرم؟ پیامبر فرمود: خیر. آن مرد گفت: ای رسول خدا! گرفتن روزه در سفر بر من آسان و سهل است؟ حضرت فرمود: «خدای عزّ و جل بر مریض ها و مسافران در ماه رمضان صدقه داده و آن این است که به ایشان اجازه افطار داده است. آیا یکى از شما دوست دارد وقتى به کسى صدقه اى می دهد آن شخص صدقه را ردّ کرده و قبول ننماید؟».

سازگاری اعمال خاص عید فطر با ممنوعیت روزه

آداب خاص این مهمانی ویژه خدا که بعد از مهمانی ماه رمضان قرار دارد مثلاً می گوید قبل از جمع شدن در فضای آزاد و صحرای باز برای اقامه نماز عید فطر از نعمت خرمای من تناول کنید و اگر دیگری هم مهمان شما بود به او هم اطعام کنید و نماز عید را در زیر آفتاب بخوانید، به ضمیمه فحوای آنچه در مورد روزه روز عرفه گفته شده مبنی بر اینکه اگر روزه باعث ضعف و بی حالی برای خواندن دعاهاى عرفه می شود بهتر است روز عرفه را روزه نگيرد، این را می رساند که روزه نبودن در عید فطر حکمی مطابق با فطرت و معقول است.

حرام بودن روزه عید فطر در روایات

روایت از ابوعبید درمورد حرام بودن روزه عید فطر و عید قربان

در روز عید با عمر بن خطاب بودم گفت: پیامبر صلی الله علیه و سلم از روزه گرفتن در این دو روز نهی فرموده است، اولین روز بعد از ماه رمضان (عید فطر) و روزی که از قربانی هایتان می خورید (عید قربان).

روایت از ابومره درمورد روزه گرفتن عید قربان و عید فطر

با عبدالله بن عمرو نزد پدرش عمرو بن عاص رفتیم، غذایی جلوی ما گذاشت و گفت: بخورید، عبدالله گفت من روزه هستم، عمرو گفت، بخورید، این ها روزهایی است که پیامبر صلی الله علیه و سلم به ما امر می کرد که روزه نگیریم و از روزه گرفتن ما را نهی می کرد. امام مالک گفته است: منظور از این روزها ایام التشریق (سه روز بعد از عیدقربان) است.

بنابراین روایت، اگر کسی در روز عید قربان روزه بگیرد نه تنها ثواب نمی کند بلکه مرتکب گناه نیز می شود ولی روزه گرفتن در روز قبل از عید قربان یعنی روز عرفه مستحب است.

روایت از ابوقتاده درمورد حرام بودن روزه ی روز عرفه

از پیامبر صلی الله علیه و سلم درباره روزه روز عرفه سؤال شد فرمود: گناهان سال گذشته و سال جاری را از بین می برد و درباره روزه روز عاشورا از او سؤال شد فرمود: گناهان سال گذشته را از بین می برد.

اهمیت عید فطر

در روایات روز عید فطر روزه جایزه های خدا، روز پاداش نیکوکاران آمرزش گناهان معرفی شده است. از امام علی(ع) نقل شده عبد فطر عیدی کسی است که خداوند، روزه او را پذیرفته و عبادتش را قبول کرده است.

امام رضا(ع) فرمود:

«روز فطر، از آن جهت عید قرار داده شده است که مسلمانان، اجتماعی داشته باشند که در آن روز گرد هم آیند و برای خدا بیرون آیند و او را بر نعمت هایی که به آنان داده شده است، بستایند و روز عید، روز تجمع، روز خوردن روزه، روز زکات، روز شوق و روز نیایش است؛ و برای آن که اولین روز از سال است که خوردن و آشامیدن در آن حلال است؛ چرا که ماه رمضان، اولین ماه سال نزد اهل حق (شیعیان اثنی عشری) است. پس خداوند، دوست داشت که در چنین روزی، همایشی داشته باشند تا خدا را حمد و ستایش کنند و در این روز، تکبیر در نماز، از آن روی بیش از روزهای دیگر قرار داده شده که تکبیر، بزرگداشت خداوند و ستایش و ثنای او بر نعمت هدایت است، آن گونه که خداوند فرموده است: «تا خداوند را بر این که هدایتتان کرد، بزرگ بدارید و باشد که شکر گزارید». و در آن روز، دوازده تکبیر قرار داده شده است؛ چون در هر دو رکعت، دوازده تکبیر است هفت تکبیر در رکعت اول و پنج تکبیر در رکعت دوم قرار داده شده و آن دو، یکسان نشده اند؛ چرا که مستحب است نماز واجب، با هفت تکبیر آغاز شود. از این رو در این جا با هفت تکبیر آغاز شده است. و در رکعت دوم، پنج تکبیر است؛ چرا که تکبیرة الاحرام نمازها در شبانه روز، پنج تکبیر است، و برای این که تکبیرها در هر دو رکعت، فرد فرد باشند.»

حکم شرعی فعالیت در بورس چیست؟