عوارض و موارد مصرف قرص ارلیستات

قرص ارلیستات چیست؟

قرص ارلیستات (Orlistat) به منظور کاهش جذب چربی و درمان چاقی استفاده می‌شود. درواقع ارلیستات برخی از چربی‌هایی که شما می‌خورید را مسدود می‌سازد و مانع از جذب شدن آن توسط بدن می‌گردد. علاوه بر این ارلیستات سبب کاهش بروز دیابت نوع ۲ به میزان ۴۰٪ در افراد چاق می‌گردد. اگرچه تهیه این دارو بدون نسخه پزشک هم امکان‌پذیر است اما نباید خودسرانه مصرف شود و مصرف آن حتما باید تحت‏ نظر متخصص تغذیه و در کنار رژیم‌غذایی کم‌کالری باشد.

موارد مصرف کپسول ارلیستات 

مقایسه اثربخشی و عوارض جانبی ونوستات (ارلیستات ساخت شرکت داوسازی ابوریحان) و زنیکال (ارلیستات ساخت شرکت Roch) در بیماران چاق ایرانیونوستات این مطالعه بصورت کارآزمایی بالینی دوسوکور و تصادفی توسط مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم ولی عصـر دانشگاه علوم پزشکی تهران و به سرپرستی دکتر علیرضا استقامتی ، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران از خرداد ۸۷ لغایت خرداد ۸۸ انجام گرفته است .چاقی و اضافه وزن به عنوان معضل فراگیر جهانی میتوانند زمینه ساز ابتلا به بیمـــاری های مختلف مثل فشارخون ، دیابت، بیماری های قلبی عروقی و حتی سرطان گردد.

اثربخشی و سلامت داروهای موثر در کاهش وزن بعنوان یکی از مهمترین چالش های علم پزشکی تلقی میگردد.هدف از ونوستات مطالعه مقایسه براند ونوستات و زنیکال در کنترل اضافه وزن و عوارض ناشی از آن بوده است .روش اجراء :۶۸ بیمار غیر دیابتیک ، بدون بیماری زمینه ای دیگر با شاخص ورودی BMI>30 انتخاب گردیدند وبه صورت تصادفی به دو گروه مساوی تقسیم شد و تحت درمان با دو داروی زنیکال و ونوستات بصورت دوبار درروز و قرص مکمل مولتی ویتامین روزانه قرار گرفتند . 

عوارض 

کاهش جذب ویتامین‏‌های محلول در چربی، بی‌اختیاری ادرار، نفخ شکم، مدفوع چرب یا روغنی‌شکل، حالت تهوع، قاعدگی نامنظم، عفونت مجاری ادراری، اضطراب، افسردگی، سرگیجه، خستگی، سردرد، مشكلات خواب، آرتریت، درد كمر، مشكلات مفصلی، درد عضلانی، خشکی پوست

عوارض کپسول ونوستات

از عوارض مصرف چربی سوزها مثل داروی ونوستات یا ارلیستات و زنیکال می توان به این نکات اشاره کرد : دکتر سیدضیاءالدین مظهری متخصص تغذیه و تناسب اندام اذعان داشتند ،«ونوستات» یا «زنیکال» نام‏های تجاری مختلف «اورلیستات» است که جزو داروهای مهارکننده جذب چربی محسوب و داخل و خارج از کشور تولید می‌شود. مصرف زنیکال به‌دلیل عدم جذب چربی‏ها باعث دفع مدفوع پرچرب می‏ شود و بوی بسیار زننده ‏ای ایجاد می‏کند.

دکتر مظهری اشاره داشتند سردرد و کاهش جذب ویتامین‏های محلول در چربی (ویتامین‏های E، D، A وK) نیز از دیگر عوارض شایع داروی ونوستات یا ارلیستات و زنیکال است و به همین دلیل پزشک مصرف این دارو را برای مدت زمان مشخص توصیه و مصرف مکمل این ویتامین‏ها را هم در طول درمان با این دارو تجویز می‏ کند. دکتر مظهری در مورد عوارض داروهای چربی ساز توصیه داشتند در 3 هفته اول مصرف زنیکال، عوارضی مانند دفع مدفوع مکرر و چرب، اسهال، اضطراب، سرگیجه و ناراحتی‏های روده‏ ای بروز می‏ کند و در موارد نادری باعث خشکی پوست و اختلال در مفاصل می‏شود.

از آنجا که استفاده از این دارو، باعث کاهش قندخون می‏شود بنابراین باید تغییرهایی در مصرف انسولین و داروهای پایین ‏آورنده قندخون بیماران دیابتی ایجاد کرد و به همین دلیل مصرف این دارو در این بیماران توصیه نمی‏شود.

به علاوه احتمال بروز سنگ‌ کلیه هم در افرادی که سابقه این مشکل را دارند با مصرف زنیکال افزایش پیدا می‌کند. به‌طور کلی مصرف این دارو های چربی سوز برای کودکان، زنان باردار یا شیرده، افراد مبتلا به دیابت، فشارخون بالا، کلسترول بالا، بیماری‏های قلبی- عروقی و پرکاری تیرویید توصیه نمی‏شود.

ماهانه بیماران توسط متخصص تغذیه و پزشک از نظر رعایت رژیم غذائی ، مصرف دارو عوارض جانبی احتمالی مورد بررسی قرار میگرفتند .۵۰ بیمار مطالعه را به پایان رساند که ۳۰ نفر آنها داروی ونوستات و ۲۰ نفر زنیکال مصـرف کرده بودند .

نتایج : نتایج ونوستات مطالعه را می توان در دو قسمت بیان نمود : از بعد از اینکه همه بیماران داروی ارلیستات را مصرف میکردند ، در همه آنها کاهش قابــل توجه در وزن ، دور کمرو باسن ، فشار خون BMI، چربی و قند خون و لپتین و HOMA-IRرخ داد. کاهش قابل توجهی در سطح انسولین خون ، کورتیزون، HOMA-IRو افزایش قابل توجه در سطح HDLخون در بیماران مصرف کننده ونوستات رخ داد.

کاهش قابل توجه در TGدر بیماران مصرف کننده زنیکال بیشتر بود. از نظر مقایسه ونوستات دو دارو از نظر آمـاری تفاوت معنی داری در کاهش BMI ، دور کمــر و باسن، لپتین، چربی های خون، فشار خون و HOMA-IR وجــود نداشت البته کمی تاثیــر ونوستات روی انسولین ناشتا و HOMA-IR کمی بیشتر بود . از نظر عوارض جانبی یبوست در ۸ نفر، ریزش مو در ۸ نفر، دفع بیش از حـد چربی در ۶ نفر و سردرد در ۲ نفر وجود داشت که البته هیچکدام از بیماران به علت عوارض جانبی از شرکت در مطالعه انصراف ندادند. نتیجه گیری:این مطالعه نشان داد که هر دو داروی ونوستات و زنیکال اثرات یکسان و قابل توجه در کاهش وزن و کاهش سطح چربی خون و لپتین و HOMA-IR داشتند و از این جهت می توانند در کنترل اختلالات متابولیک مثل دیابت و هیپرلیپدمی و حتی بیماری های قلبی و عروقی تا حدی موثر باشند .

روش و نحوه ی اجرای تحقیق

روش اجرای این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی شاهد دارrandomized clinical trial (RCT)،ازطریق تخصیص تصادفی و دو سوکور می‌باشد.در این مطالعه،از افرادی که شرایط ورود به مطالعه را داشتند ،به روش نمونه گیری ساده ثبت نام به عمل آمد.پرسشنامه اطلاعات عمومی برای هر کدام از افراد ثبت نام شده تکمیل شد.

سپس ،دور کمر(بین پایین ترین دنده و ستیغ ایلیاک)و دور باسن افراد به وسیله متر نواری اندازه گیری شد. کلیه افراد فرم رضایت نامه کتبی شرکت در مطالعه را تکمیل کردند. قد و وزن افراد با حداقل لباس و بدون کفش توسط قدسنج و ترازو اندازه گیری شدو BMI محاسبه شد. (²kg/m). نسبت دور کمر به دور باسنWHR)) برای هر فرد محاسبه شد.

پس از معرفی ونوستات افراد به آزمایشگاه چهر،نمونه خون افراد پس از ۱۲ ساعت ناشتایی توسط کارشناس آزمایشگاه جمع آوری شد و غلظت سرمی گلوکزTG,LDL,HDL,کلسترول،لپتین،کورتیزول و انسولین اندازه گیری شد. در مراجعه دوم، یادآمد ۲۴ ساعت خوراک ۲ روزه توسط مجریان طرح تکمیل شد .

ونوستات سپس با توجه بهBMI،سن و ونوستات جنسیت افراد میزان انرژی مورد نیاز روزانه آنها محاسبه شد. و با کاهش ۸۰۰ کیلوکالری از میزان انرژی مورد نیاز روزانه و با توجه به عادات غذایی هر فرد برنامه غذایی هر یک از افراد به صورت اختصاصی تنظیم شد و نحوه استفاده از فهرست جانشینی ونوستات گروههای غذایی به صورت تفصیلی آموزش داده شد.

همچنین برنامه فعالیت بدنی کلیه شرکت کنندگان ،روزانه ۳۰ دقیقه پیاده روی سریع روی سطح صاف تعیین شد. سپس افراد شرکت کننده در مطالعه به صورت تصادفی به ۲ گروه دریافت کننده کپسول ونوستات و دریافت کننده کپسول زنیکال تقسیم شدند.به افراد هر ۲ گروه قرصهای مکمل مولتی ویتامین نیز تحویل داده شد. ونوستات افراد می بایست کپسول ها را به طور مرتب روزانه یک عدد همراه ناهار و یک عدد همراه شام و همچنین مکمل ها را به طور مرتب روزانه یک عدد و با حداقل ۲ ساعت از مصرف کپسول ها به مدت ۲۴ ماه مصرف کنند. توزیع مکمل ها ابتدای مداخله و پایان ماه ۳ انجام شد.

کپسول هااز زمان شروع مداخله ،به صورت ماهانه توزیع شد.همزمان با مراجعات ماهانه افراد برای اندازه گیریهای تن سنجی و تحویل کپسول ها و مکمل هاو پایش مصرف آنها،نحوه اجرای برنامه های غذایی و فعالیت بدنی افراد کنترل شدوعوارض احتمالی ناشی از مصرفکپسول ها ثبت شد. همچنین تغییرات لازم در میزان کالری برنامه غذایی افراد اعمال شد.