ماه محرم اولین ماه سال در تقویم هجری قمری است که به دلیل حرام بودن جنگ و کشتار در این ماه به این اسم نامگذاری شده است. این ماه که در آن شهادت امام حسین(ع)، امام سوم شیعیان، اتفاق افتاده است یکی از مذهبی ترین ماه های سال نزد مسلمانان به حساب می آید. در این ماه به خصوص در روز دهم محرم که روز عاشورای حسینی است، از دیگر فرقه ها و مذاهب مانند مسیحیان و زرتشتیان نیز به عزاداری می پردازند.
تاریخ شروع ماه محرم 98
شروع ماه محرم ۹۸ در نیمه اول شهریور ماه سال ۹۸ و در ماه آگوست ۲۰۱۹ است. همچنین تاسوعا و عاشورای ۹۸ نیز در نیمه دوم شهریور ۹۸ واقع شده است. پیشاپیش ماه محرم، ماه خون، ماه شهادت و ایثار بر تمامی مسلمانان جهان تسلیت باد.
شروع یا روز اول (یکم) ماه محرم سال ۱۴۴۱ قمری برابر با روز یکشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۸ شمسی و مصادف با ۱ سپتامبر ۲۰۱۹ میلادی است.
ماه محرم
ماه محرم یا محرم الحرام نخستین ماه تقویم اسلامی (هجری قمری) و از جمله ماه های حرام است. به همان گونه که پیش از ظهور اسلام، در دوران جاهلیت، جنگ و خونریزی در این ماه ها ممنوع بود، اسلام نیز همان را تایید کرد.
در دوم ماه محرم الحرام سال ۶۱ هجری كاروان حضرت امام حسین (علیه السلام) وارد كربلا شد و سپاهیان دشمن كه هر روز بر تعدادشان افزوده می شد در روزهای تاسوعا و عاشورا كه روز نهم و دهم محرم است او و یارانش را به شهادت رساندند.
امام هشتم شیعیان امام رضا (ع) در خصوص این ماه فرمود: در جاهلیت هم حرمت این ماه نگاه داشته می شد و در آن نمی جنگیدند ولی در این ماه، خون های ما را ریختند و حرمت ما را شكستند و فرزندان و زنان ما را اسیر كردند و خیمه ها را آتش زدند و غارت كردند و حرمت پیامبر را درباره ذریه اش رعایت نكردند.
ماه محرم و طلوع هلال آن یادآور مصیبت بزرگ سید الشهدا علیه السلام است. ماه اندوه و حزن و ماه عزاداری دوستان اهل بیت علیهم السلام.
در این ماه و خصوصا در ده روز آغازین آن هر کدام از شیعیان بلکه هر مسلمانی وظیفه دارد تا حزن و اندوه خویش را در عزای فرزند رسول خدا صلی الله علیه وآله ابراز نماید گریستن درعزای امام حسین علیه السلام، سیاه پوشیدن، شرکت در مجالس عزا، برپاکردن مجالس عزا ویا کمکهای مادی ومعنوی در بهتر برگزارشدن این مجالس، راه انداختن دسته جات عزاداری و هر عملی که مصداق اقامه عزا برای سیدالشهداء علیه السلام باشد در تقرب انسان به خدای متعال نقش بسیار مهمی دارد.
سوگواری محرم
سوگواری محرم عزاداری ها و یادبودهایی است که به مناسبت کشته شدن حسین بن علی و جمعی از یارانش که در واقعه کربلا روی داد، انجام می شود. این نبرد در سال ۶۱ هجری قمری در صحرای کربلا در عراق کنونی اتفاق افتاد. سوگواری برای حسین بن علی مختص ماه محرم نمی شود و در دیگر روزهای سال نیز با توجه به فرهنگ و رسم هر منطقه انجام می شود. سوگواری برای حسین بن علی و دیگر یارانش از روز نخست محرم آغاز می شود و در ظهر عاشورا به اوج می رسد. در غروب و شامگاه عاشورا، این سوگواری تحت عنوان مراسم شام غریبان ادامه پیدا می کند.
در روز ۱۲ محرم نیز مراسمی با نام «سوم امام حسین» انجام می شود. این نوع مراسم ها در روز ۱۶ محرم با نام «هفتم امام حسین» و ۲۰ صفر با نام «اربعین» ادامه پیدا می کند. مراسم سوگواری سومین امام شیعیان از دیدگاه شیعه اهمیت بسیاری دارد و انجام آن عبادت است. سوگواری محرم در جاهای مختلف به صورت های گوناگون انجام می شود. سوگواری محرم علاوه بر ابعاد مذهبی، ابعاد سیاسی و اجتماعی نیز دارد.
سوگواری شیعیان ایران در ماه محرم همواره به صورت خودجوش بوده است و حکومت ها دخالتی در راه اندازی دسته های عزادار و برپایی مجالس سوگواری نداشته اند. ابن اثیر در الکامل فی التاریخ، دربارهٔ نخستین سوگواری رسمی - اجتماعی در رویدادهای سال ۳۵۲ق نوشته است که معزالدوله دیلمی در بغداد دستور داد که «مردم در روز عاشورا دکان هایشان را ببندند، خرید و فروش در بازارها را لغو کنند، زاری کنند، گنبدها و مزارها را آماده سازند، زنان موهایشان را چاک کنند و سر روی را سیاه پوش کنند... و این نخستین روزی بود که برای حسین زاری شد.»
نام گذاری روزهای دهه محرم
در بسیاری از مناطق شیعه نشین هر روز محرم را به نام یکی از شهیدان کربلا عزاداری می کنند و روضه ای مناسب آن شخصیت می خوانند. به گفته نویسندگان فرهنگ سوگ شیعی این نام گذاری مستند دینی ندارد و ریشه تاریخی آن نیز مشخص نیست و در مناطق مختلف هم ترتیب متفاوتی دارد.
اسامی روزهای دهه محرم
شب و روز اول: روضه مسلم بن عقیل
شب و روز دوم: ورود به کربلا
شب و روز سوم: روضه رقیه دختر امام حسین(ع)
شب و روز چهارم: فرزندان حضرت زینب(س)، یا حر بن یزید ریاحی، یا طفلان مسلم یا برخی از اصحاب معروف مثل حبیب بن مظاهر، زهیر و...
شب و روز پنجم: عبدالله بن حسن یا اصحاب امام حسین(ع)
شب وروز ششم: قاسم بن حسن
شب و روز هفتم: علی اصغر و در برخی مناطق حضرت ابوالفضل
شب و روز هشتم: علی اکبر
شب و روز نهم: روز نهم تاسوعا است و نوحه حضرت ابوالفضل(ع) (عباس بن علی) خوانده می شود.
شب و روز دهم: روز دهم روز عاشورا که روضه های مربوط به شخص امام حسین(ع) خوانده می شود.
شام روز دهم: شام غریبان، روضه حضرت زینب(ع). معمولا در مراسم شام غریبان چراغ ها را خاموش می کنند و با نور اندکی مثل نور شمع عزاداری می کنند. در برخی مناطق دسته های عزادار، عَلَم و کتل برنمی دارند و زنجیر و سینه نمی زنند.
امیدواریم در شب های ماه محرم از فضائل این ماه بهره کافی را ببرید و ما را نیز از دعای خیر خود محروم نکنید.
