اگر با موسسات و دانشگاههای خارجی ارتباط داشته اید و نیازمند ترجمه رسمی مدارک خود بوده اید، احتمالاً مهر آپوستیل به گوشتان خورده است. شاید هم تبلیغات دارالترجمه ها در خصوص خدمات اخذ مهر آپوستیل را دیده باشید. در این نوشته به صورت خلاصه آپوستیل و الزامات آن را توضیح میدهیم.
در واقع، آپوستیل یک معاهده بین المللی است که به موجب آن، مدرک صادر شده در یک کشور عضو میتواند در کشور عضو دیگری تایید شود، بدون اینکه نیازی به تایید کشور صادر کننده مدرک باشد. به عنوان مثال، تصور کنید یک مدرک دانشگاهی که در سوئیس صادر شده است، می تواند در کشور اسپانیا به تایید نهادهای رسمی برسد. یعنی اگر متقاضی در کشور اسپانیا اقامت داشته باشد، نیازی نیست مدرک خود را جهت اخذ تاییدات اولیه به سوئیس ارسال نماید و می تواند به صورت مستقیم تاییدات نهادهای اسپانیایی را دریافت نماید. البته، پیش نیاز این کار این است که هم اسپانیا و هم سوئیس عضو معاهده آپوستیل باشند.
آیا ایران عضو آپوستیل است؟
معمولاً درخواست آپوستیل کردن مدارک در خصوص ترجمه رسمی مدارک به زبان ترکی استانبولی، آلمانی و بعضی از زبان های اروپایی مطرح میشود. باید توجه کرد که اساساً انجام این خدمات در ایران ممکن نیست، چون ایران عضو معاهده آپوستیل نیست.
اما اگر این خدمات امکان انجام در ایران را ندارند، تبلیغات خدمات آپوستیل دارالترجمه ها چه معنایی دارد؟ مثلاً اگر یک دارالترجمه ترکی استانبولی ادعا میکند مدارک شما را آپوستیل میکند، آیا قصد جعل مهر دارد؟ جواب این سوال این است که در ایران خدمات تاییدات کنسولی سفارت های خارجی به اشتباه با عنوان "آپوستیل" شناخته میشوند. یعنی آن دارالترجمه رسمی ترکی استانبولی در واقع مدارک شما را به زبان ترکی ترجمه میکند و پس از اخذ تاییدات دادگستری و وزارت خارجه، آنها را به تایید سفارت یا کنسولگری ترکیه در ایران میرساند. واضح است که آپوستیل با این روند متفاوت است.
در سالهای اخیر، ایران تلاش نموده است به عضویت معاهده آپوستیل دربیاید، اما در این مسیر مشکلات زیادی وجود دارد. یکی از مشکلات کاهش درآمد کنسولی وزارت خارجه ایران است. تلاش مسئولین این است به صورت محدود عضو این معاهده شوند و قسمتی از درآمدهای کنسولی را حفظ نمایند. باید دید این تلاش ها تا چه اندازه موفقیت آمیز خواهد بود.
مسئله دیگر این است که روند ترجمه رسمی در ایران بر اساس قانون به این صورت تعریف شده است که اسناد پس ترجمه رسمی توسط دارالترجمه و قبل از تایید وزارت خارجه، می بایست به تایید دادگستری نیز برسد. پس حتی اگر ایران عضو معاهده آپوستیل شود، مشکل الزام تایید ترجمه توسط دادگستری باید از طریق قانون گذاری مجلس رفع شود، که روند زمانبری است. البته، مدارکی که نیازی به ترجمه رسمی ندارند، از این قاعده مستثنی هستند، اما تعداد این مدارک در حال حاضر بسیار محدود است.