آویشن فقط یکی از محبوبترین گیاهان مورد استفاده در آشپزی امروز نیست . استفاده از این گیاه به عنوان یک داروی شفا دهنده و محافظ تاریخچهای بس طولانی دارد. در دوران روم باستان، آویشن برای جلوگیری از مسمومیت مصرف میشد و اگر کسی مسموم میشد آویشن را برای استحمام استفاده میکرد تا اثر سموم روی بدناش متوقف شود. در روزگار قبل از سردسازی وقوانین ایمنی مواد غذایی، استفاده از آویشن در دستورهای غذایی، دست کم در برابر گوشت فاسد و بیماری منتقله از غذا از آدمها محافظت میکرد. قبل از اینکه آنتیبیوتیکهای امروزی وارد میدان شوند، روغن آویشن برای پانسمان زخم استفاده میشد.
حتی ممکن است متوجه نشوید که این گیاه را قبلا به صورت درمانی استفاده کردهاید – تیمول، فعالترین مادهی تشکیل دهندهی آویشن، به دلیل خواص ضد باکتری و ضد قارچی که دارد در دهانشویهی لیسترین و ویکس به کار میرود. واقعیت این است که این محصولات کلاسیک، و نه چندان طبیعی، از تیمول به عنوان یک عنصر کلیدی استفاده میکنند و همین نشاندهندهی مزایای دارویی غیر قابل انکار این گیاه همه فن حریف است.
به طور کلی، آویشن در حمایت از سیستم ایمنی و تنفسی و همچنین سیستم گوارش، و اعصاب و دیگر سیستمهای بدن عالی عمل میکند. وقتی پای سالم ماندن وسط باشد، این گیاه قدرت بینظیری دارد.
مواد مغذی موجود در آویشن و منشاء گیاهی
آویشن (آوویشن معمولی) نوعی گیاه دارویی متعلق به خانواده نعناعیان (لبگشادگان) است. این گیاه یکی از بستگانمرزنجوش (اورگانو) است. درحالحاضر آویشن در سراسر جهان کشت میشود، و برگهای آن معمولا خشک میشوند و به عنوان چاشنی در آشپزی استفاده میشوند. زنبورها جذب گل آویشَن میشوند، و صدها سال است که آوازهی عسل آویشَنسیسیل به گوش همه رسیدهاست. این گیاه به شکلهای مختلف در بازار موجود است، اما آویشن فرانسه از باقی انواع آن رایجتر است.
جزء اصلی این روغن معطر تیمول است، که به آن خواص ضدعفونیکننده میدهد. به همین دلیل، روغن آویشَن معمولا در دهانشویهها و خمیر دندانها استفاده میشود. این ماده به طور موثری میکروبها و عفونت موجود در دهان را میکشد و از دندانها در برابر پلاک و پوسیدگی محافظت میکند. تیمول همچنین قارچها را میکشد و به صورت تجاری به مواد ضد عفونیکنندهی دست و کرمهای ضد قارچ اضافه میشود.
آویشن شامل یک ضد باکتری دیگر هم هست که به عنوان کارواکرول شناخته شدهاست. این گیاه دارویی همچنین دارای انواعفلاونوئیدها (زردینه) است، از جمله آپیگنین، نارینگنین، لوتئولین و تیمونین. این فلاونوئیدها ظرفیت آنتیاکسیدانی گیاه آویشن را افزایش میدهند.
مهمترین خواص آویشن
مبارزه با گلودرد
روغن آویشن یکی از قویترین ضد میکروبهای طبیعی است، و بنابراین یک سلاح جدی علیه گلو درد است. کارواکرول موجود در این گیاه باعث شده که یکی از برترین روغنهای گیاهی برای تسکین گلو درد باشد.
مطالعهای که اخیرا توسط بخش میکروبیولوژی درمانی و بهداشتی در دانشگاه علوم پزشکی لودز در لهستان انجام شد، واکنش روغن آویشن را روی ۱۲۰ گونهی مختلف از باکتری جدا شده از بیماران مبتلا به عفونت حفرهی دهان، دستگاه تنفسی و دستگاه ادراری تناسلی آزمایش کرد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که روغن گیاه آویشن فعالیت بسیار قدرتمندی در برابر همهی گونههای بالینی دارد. حتی مشخص شد که تاثیر خوبی در برابر سویههای مقاوم به آنتی بیوتیک دارد. دفعهی بعدی که گلو درد داشتید، حتما این گیاه را به سوپتان اضافه کنید و کمی چای آویشن بخورید که هم تسکین دهنده است و هم میکروبها را میکشد!
فشار خون و کلسترول را کاهش میدهد
ثابت شدهاست که مصرف آویشن سبب ایجاد فعالیتهای ضد فشار خون در بدن میشود؛ به همین دلیل آویشن یک گزینهی گیاهی فوقالعاده است برای کسانی که دچار علائم فشار خون بالا هستند. مطالعهای که اخیرا روی حیوانات صورت گرفت، نشان داد که عصارهی آویشن قادر است ضربان قلب افراد مبتلا به فشار خون بالا را به طور قابلتوجهی کاهش دهد. همچنین ثابت شدهاست که این عصاره سطح کلسترول، تری گلیسرید و LDL را کاهش میدهد و در عین حال سطوح کلسترول HDL را افزایش میدهد. به جای مصرف بیش از اندازهی نمک، بکوشید گیاهان مفیدتری مانند آویشن را به وعدههای غذایی روزانهتان اضافه کنید.
از مسمومیت غذایی جلوگیری میکند
آویشن نه تنها میتواند از آلودگی مواد غذایی جلوگیری کند، بلکه میتواند مواد غذایی که قبلا آلوده شدهاست را نیز آلایشزدایی کند. در مطالعات متعددی که در ژورنال میکروبیولوژی مواد غذایی (Food Microbiology) منتشر شده، محققان دریافتند که روغن معطر این گیاه دارویی میتواند کاهوی آلوده شده به شیگلا ( یک ارگانیسم عفونی که باعث اسهال میشود و میتواند آسیب جدی به روده وارد کند) را پاکسازی کند. شستن سبزیجات در یک محلول حاوی ۱ درصد از این روغن معطر، تعداد باکتری شیگلا را به سطح پایینتر از نقطهی تشخیص کاهش میدهد.
با اضافه کردن این گیاه به وعده غذای بعدیتان، در واقع میتوانید احتمال ابتلا به بیماریهای منتقله از غذا را در خودتان کاهش دهید. سعی کنید آویشن تازه را به سالادتان اضافه کنید تا آن برگهای سبز خام سالمتر و بیخطرتر شوند!
خلق و خوی شما را بهبود میدهد
کارواکرول موجود در این گیاه دارویی مورد مطالعه قرار گرفته و ثابت شدهاست که اثرات بسیار مثبت روی بهبود خلق و خوی دارد. پژوهشی که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، نشان داد که وقتی کارواکرول به مدت هفت روز متوالی به حیوانات داده شود، سطح دوپامین و سروتونین در قشر جلوی مغز و هیپوکمپوس (اسبک مغز) افزایش مییابد. وقتی پای خلق و خو در میان باشد، دوپامین و سروتونین دو انتقالدهندهی عصبی کلیدی هستند.
دادههای این مطالعه نشان میدهد که کارواکرول یک مولکول فعال مغز است که به وضوح فعالیت مغز را از طریق مدولاسیون انتقال دهندههای عصبی تحت تاثیر قرار میدهد. مطابق با نتایج این مطالعه، اگر آویشن به طور منظم و به مقدار کم مصرف شود، ممکن است احساس تندرستی را بهبود بخشد.
میتواند با سرطان مبارزه کند
ثابت شدهاست که خواص موجود در این گیاه میتواند علیه تومورها و سرطان مبارزه کند. به طور خاصتر، کارواکرول جزء اصلی این روغن معطر است که خواص ضد تومور دارد، و همین باعث میشود که این گیاه مفید به طور بالقوه یک مادهی خوراکی ضد سرطان باشد.
مطالعهی جدیدی از چین که در ژورنال “داروهای ضد سرطان” (Anti-Cancer Drugs) نشان میدهد که کارواکرول تکثیر دو جور سلول سرطانی رودهی بزرگ را مهار میکند. به طور کلی، تحقیقات نشان میدهند که کارواکرول دارای ظرفیت درمانی هم برای پیشگیری و هم برای درمان سرطان رودهی بزرگ است.
به طور طبیعی برونشیت را درمان میکند
آویشن به مدت قرنها برای درمان سرفه و برونشیت استفاده میشدهاست. در مطالعهای که توسط ژورنال پزشکی داخلی و پزشکی ریه (Practice for Internal Medicine and Pneumology) در آلمان صورت پذیرفت، از یک درمان خوراکی که ترکیبی از آویشن و پیچک بود استفاده شد. سرفهی گروه تحت درمان با این ترکیب ۵۰ درصد کاهش یافت و این کاهش دو روز جلوتر از گروه دارونما (پلاسیبو به معنی من خوب خواهم شد) صورت گرفت. علاوه بر این، گروهی که با استفاده از این ترکیب تحت درمان بودند، هیچ عوارض جانبی بیشتری نسبت به گروه دارونما و هیچ عوارض جانبی جدی به طور کلی نداشتند.
سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند
گرفتن تمام ویتامینهایی که بدنتان هر روز نیاز دارد، میتواند دشوار باشد. خوشبختانه، آویشن سرشار از ویتامین C و همچنین منبع خوبی از ویتامین A است. اگر احساس کردید که دارید سرما میخورید، آویشن میتواند کمکتان کند که دوباره سلامتیتان را بهدست آورید.
فایدهی دیگر آویشن: این گیاه حاوی مس، فیبر، آهن و مگنز است.
کمکتان میکند از شر حشرات مزاحم و آفتها خلاص شوید
تیمول همچنین، یکی از مواد تشکیلدهندهی آفتکشها – مخصوص فضای باز و فضای سرپوشیده – است و معمولا برای هدف قرار دادن باکتریها و ویروس، و همچنین موش، موش صحرایی، و دیگر آفات حیوانی استفاده میشود.
مطالعهای که اخیرا انجام شد نشان میدهد که عصارهی آویشن میتواند حشرات را دفع کند، اما وجود آن در باغچهتان کافی نیست. به منظور رسیدن به بهترین نتیجه برای مبارزه با آفت، برگهای آویشن را بین دستهایتان مالش دهید تا عصارهی آن خارج شود.
شما همچنین میتوانید با مخلوط کردن چهار قطره روغن آویشن به هر قاشق چایخوری روغن زیتون، یا مخلوط کردن پنج قطره برای هر ۲ اونس آب یک محلول خانگی برای دفع حشرات درست کنید.
فضا را خوشبو میکند
محصولات مراقبت از پوست ارگانیک و طبیعی هم اکنون در بسیاری از فروشگاهها یافت میشوند، و بسیاری از آنها حاوی آویشن هستند.
آویشن به لطف خواص ضدعفونیکننده و ضد قارچی که دارد، یک مادهی رایج در دهانشویهها است. آویشن همچنین یک مادهی محبوب در اسپریهای طبیعی است و اغلب در ظرف برگ خشک نیز وجود دارد.
آویشن گندزدایی میکند
کپک یک آلایندهی رایج هوا است که به طور بالقوه خطرناک است و میتواند در خانه به صورت نهفته باقی بماند. هنگامی که شما آن را شناسایی کردید، یک بار برای همیشه اقدامات لازم را برای خلاص شدن از شر آن انجام دهید. روغن آویشن میتواند کپک را در مقدار کم از بین ببرد.
روغن آویشَن و تیمول خواص کشندهی قارچ دارند. تحقیقات نشان میدهند که میتوان آن را به عنوان یک ضدعفونیکننده در خانه جایی که در آن کپک با غلظت پایینی وجود دارد، استفاده کرد.
آکنه را درمان میکند
آویشن دارای خواص ضد باکتری شگفتانگیزی است. این گیاه با باکتریهایی که باعث بروز آکنه روی پوست میشوند، مبارزه میکند. این گیاه اغلب به عنوان یکی از مواد تشکیلدهنده در کرمهای درمان آکنه و مایعات شستشوی صورت استفاده میشود.
سلامت پوست را حفظ میکند
آویشن با از بین بردن باکتریهایی که سبب بروز مشکلات پوستی مختلف میشوند، به حفظ سلامت پوست کمک میکند. روغن معطر آویشن را میتوان با آب رقیق کرد و به عنوان یک تونر برای سفت کردن پوستی که در حال پیر شدن است، استفاده میشود. این گیاه اثر ملایمی روی پوست دارد و میتواند برای تمام انواع پوست استفاده شود.
بیماری قارچی پای ورزشکاران را درمان میکند
خواص ضد قارچی آویشن، برای درمان بیماری قارچی پای ورزشکاران مفید است.
رشد مو را تحریک میکند
رسیدن مواد مغذی به فولیکولهای مو برای رشد مو بسیار حیاتی است. آویشن گردش خون را در ناحیهی پوست سر افزایش میدهد. مالیدن مخلوط روغن و آویشن یا روغن معطر آویشن روی پوست سر کمک میکند که مواد مغذی به راحتی به پوست سر برسند و رشد مو تحریک شود و در عین حال موهایی سالمتر و براقتر داشته باشید.
ریزش مو را درمان میکند
اگر شما دچار ریزش مو هستید یا حجم موهایتان کم شدهاست، روغن معطر آویشن یک درمان عالی برای این مشکل است. استفاده از روغن آویشن برای مو به تنهایی یا در ترکیب با سایر مواد میتواند موهای شما را پرپشت و درخشان کند و همچنین با ریزش مو مبارزه کند.
شورهی سر را درمان میکند
روغن معطر آویشن با توجه به خواص ضد باکتریایی که دارد، میتواند آلودگی را از کل پوست سر پاک کند و به همین دلیل در درمان شورهی سر موثر است. این گیاه اغلب به عنوان یکی از مواد تشکیلدهنده در تهیهی شامپو، نرمکننده و داروهای پوست سر استفاده میشود.
لازم به ذکر است که انواع مختلف آویشن وجود دارد که دو گونهی اصلی آن، آویشن قرمز و آویشن سفید هستند. استفاده بیش از حد از آویشن قرمز برای مو میتواند باعث تحریک پوست سر شود؛ بنابراین بهتر است از نوع سفید آن در ترکیبات دارویی برای مو استفاده شود.
دارای خواص ضد التهابی است
مطابق با پژوهشهای انجام شده، آویشن حاوی خواص ضد التهابی است که در جلوگیری از بروز التهاب مزمن در بدن موثر هستند. این گیاه میتواند در رفع مشکل آکنه به شما کمک کند.
سوء هاضمه را درمان میکند
معروف است که دمنوش آویشن فرآیند هضم را بهبود میدهد و گاز و نفخ را کاهش میدهد. این گیاه حاوی روغنهای معطری است که میتوانند زخم معده را درمان کنند.
اختلالات تنفسی را درمان میکند
خواص ضدعفونیکننده و آنتی بیوتیکی آویشن سبب میشود که این گیاه یک درمان موثر برای اختلالات تنفسی مانند سرفه و برونشیت و همچنین گلودرد و سردرد باشد. شما میتوانید برای خودتان دمنوش آویشن آماده کنید به این ترتیب که باید چند برگ از این گیاه را در آب داغ بریزید و کمی صبر کنید تا دم بکشد. میتوانید آن را با اضافه کردن کمی عسل شیرین کنید. مصرف منظم این دمنوش به درمان بیماریهای تنفسی و سرماخوردگی کمک میکند. در صورتی که گلودرد دارید، میتوانید آب را همراه با آویشن بجوشانید و با استفاده از محلول حاصل غرغره کنید. آویشن یک درمان طبیعی ثابت شده برای برونشیت است.
سلامت استخوانها را ارتقاء میدهد
آویشن یک منبع عالی از ویتامین K و یک منبع عالی از آهن، کلسیم و منگنز است. این مواد معدنی نقش مهمی در بهبود سلامت استخوانها، رشد و توسعهی مناسب استخوانها و کاهش خطر ابتلا به اختلالات استخوانی ایفا میکنند. آویشَن به حفظ استخوانهایی قدرتمند و سالم و جلوگیری از بیماریهای استخوانی کمک میکند.
برای سلامت قلب و عروق مفید است
ترکیب شگفتانگیز اثرات آنتیاکسیدانی و ضد التهابی آویشَن باعث جلوگیری از التهاب مزمن میشود که یکی از دلایل اصلی بیماریهای قلبی عروقی است. روغن آویشَن به ویژه در این زمینه مفید است زیرا خواص ضد اسپاسم آن باعث بهبود سلامت قلب میشود. این گیاه باعث عملکرد مناسب دریچههای قلب میشود و رگها و شریانها را ریلکس میکند، و در عین حال فشار خون را کاهش میدهد و قلب را تقویت میکند. آویشن یک داروی عالی برای بهبود سلامت قلب است زیرا سبب میشود که قلبتان کارآمدتر عمل کند.
گرفتگی عضلات را درمان میکند
یکی از مهمترین مزایای گیاه آویشَن برای سلامتی، اثربخشی آن در درمان گرفتگیهای قاعدگی و سایر انواع اسپاسمها در بدن است. دمنوش آویشَن اغلب برای درمان سندروم پیشقاعدگی (PMS) و همچنین گرفتگیهای قاعدگی در زنان توصیه میشود.
قوهی بینایی را بهبود میدهد
آویشَن همچنین غنی از ویتامین A است که ویتامین محلول در چربی و نوعی آنتیاکسیدان است. این ویتامین به تقویت قوهی بینایی کمک میکند و سبب میشود که بیماریهای چشم به حداقل برسند.
خواص ضد باکتری دارد
خواص ضد باکتری آویشَن برای مبارزه با انواع مختلف باکتریها و قارچها، که اشریشیا کلی یکی از آنها است، بسیار فایده دارد. عصارهی روغن آویشَن دارای قدرت مبارزه با گونههای مختلف باکتری که در برابر آنتیبیوتیک مقاوم هستند، است. این روغن میتواند باکتریها را در داخل و خارج بدن از بین ببرد. دمنوش آویشَن نیز برای ضد عفونی کردن پوست و سطوح استفاده میشود.
کمخونی را درمان میکند و از بروز آن پیشگیری میکند
آویشَن منبع عالی آهن است و تقریبا ۲۰ درصد از مقدار توصیهشدهی روزانه از این مادهی معدنی را تامین میکند. آهن برای توسعهی گلبولهای قرمز و تولید انرژی ضروری است. کمبود آهن سبب کمخونی، خستگی و افزایش حساسیت بدن نسبت به عفونت میشود. گنجاندن آویشن در رژیم غذایی به پیشگیری از کمخونی و درمان آن و سایر اختلالات خونی کمک میکند.
بوی بدن دهان را از بین میبرد
خواص ضد باکتری آویشَن، سبب شده که این گیاه یکی از محبوبترین داروها برای از بین بردن بوی بد دهان باشد، چرا که به مبارزه با باکتریها و عفونتهای موجود در دهان کمک میکند. افزایش باکتری در دهان باعث ایجاد بوی بدن در دهان میشود. آویشن همچنین به عنوان یکی از مواد تشکیلدهنده در تولید دهانشویههای ضد عفونیکننده برای درمان کرمخوردگی دندان و آماس و التهاب لثه مورد استفاده قرار میگیرد.
سبب خواب راحت میشود و خستگی را کاهش میدهد
دمنوش آویشن همراه با عسل اغلب به کودکان داده میشود تا خواب عمیق و آرامی داشته باشند. روغن آویشن دارای اثرات آرامبخش عالی است. این روغن میتواند خلق و خوی شما را بهبود دهد و خستگی را کاهش دهد.
دارای خواص دیورتیک (ادرارآور) است
روغن آویشن به عنوان یک دیورتیک (ادرارآور) عالی محسوب میشود که با افزایش میزان ادرار به از بین بردن نمکهای اضافی، آب و سموم دیگر کمک میکند. این خواص باعث کاهش وزن و کاهش فشار خون بالا میشود و همچنین برای افراد مبتلا به نارسایی مزمن کلیه مفید است.
روشهای استفاده از آویشن
این گیاه در هر زمانی از سال هم به صورت تازه و هم به صورت خشک به راحتی در دسترس است. آویشَن تازه عطر و طعم بیشتری دارد، اما استفاده از آن نیز دشوارتر است. اگر آویشن تازه خریدید، میتوانید آن را به مدت یک یا دو هفته در یخچال نگه دارید. آویشَن خشک را باید در جای خنک و تاریک نگهداری کنید و در حالت ایدهآل باید آن را ظرف شش ماه استفاده کنید.
آویشَن خشک را میتوان در بسیاری از دستورهای غذایی جایگزین آویشن تازه کرد. یک قاشق چایخوری برگ خشک آویشَن معادل یک قاشق غذاخوری از برگ تازه و خرد شدهی این گیاه است.
این گیاه را میتوان به شیوههای مختلفی مصرف کرد. رایجترین شیوه مصرف آن به صورت تازه یا خشک در هر غذایی است. برای استفاده از فواید دارویی آویشَن، میتوان آن را به شکل چای، شربت، قرص مکمل یا روغن معطر خریداری کرد.
اگر قرار است از آن در آشپزخانه و زندگی روزمرهتان استفاده کنید، نوع خشک یا تازهی آن یک افزودنی سالم و خوش طعم است برای خوراکیهای مثلِ مرغ، ماهی، گوشت گاو، گوشت بره، سبزیجات (به ویژه لوبیا سبز، بادمجان، هویج و کدو سبز)، پنیر (به خصوص پنیر بز)، غذاهای تهیه شده از پاستا، سوپ، آبگوشت، سس، سس گوجه فرنگی و چاشنی پیشغذاها. گزینهها واقعا بیانتها هستند. اگر طعم و مزهی آن را دوست دارید، میتوانید آن را به هر غذایی که دوست دارید، اضافه کنید.
عوارض و مضرات آویشن
مشکلات گوارشی
آویشَن اگر به اندازهی مناسب در غذاها مصرف شود، خطری ندارد. اما هنگامی که در مقادیر بیشتر و برای مقاصد دارویی مصرف شود، احتمالا برای مدت زمان کوتاهی بیخطر است – هرچند، اگر به مقدار زیادی مصرف شود، ممکن است باعث بروز مشکلات گوارشی شود.
مصرف در زمان بارداری و شیردهی
زنان باردار و شیرده، بهتر است این گیاه را فقط در مقادیر طبیعی در غذاها مصرف کنند، نه در مقادیر دارویی. این گیاه یک مادهی غذایی حساسیتزا نیست، اما اگر شما به پونهی کوهی یا دیگر گونههای نعناع حساسیت دارید، پس ممکن است به آویشن نیز حساسیت داشته باشید.
احتیاط در مواقع حساسیت به هورمون استروژن
آویشن برای زنانی که دارای اختلالاتی هستند که باعث شده به هورمون حساس باشند، مانند سرطان پستان، سرطان تخمدان، سرطان رحم، فیبروم رحمی یا اندومتریوز، ممکن است مانند استروژن عمل کند. از آن پرهیز کنید اگر هر گونه اختلالی دارید که ممکن است به دلیل مواجهه با استروژن بدتر شود.
کند کردن لختگی خون
این ادویه هنگامی که در مقادیر زیاد استفاده شود، ممکن است لخته شدن خون را کند کنَد، بنابراین اگر هر گونه اختلالات انعقادی دارید یا درحالحاضر رقیق کنندهی خون مصرف میکنید، مراقب باشید. به همین دلیل، بهتر است آن را از دو هفته قبل از عمل جراحی مصرف نکنید.