پارک ملی خُجیر، منطقه ای حفاظت شده در شرق تهران است که حدود ۱۰٬۰۱۳ هکتار وسعت داشته و از سال ۱۳۶۱ به عنوان پارک ملی تعیین شده است. خجیر بخشی از منطقه حفاظت شده جاجرود محسوب می شود که از حدود ۲۰۰ سال پیش به عنوان شکارگاه سلطنتی قرق شده و در واقع قدیمی ترین منطقه شکار ممنوع در کشور است. منطقه جاجرود از سال ۱۳۱۰ به طور رسمی «شکارگاه سلطنتی» تعیین شد و در سال ۱۳۵۸ از سوی شورای انقلاب به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد.
پارک ملی خجیر در موقعیت جغرافیایی ۴۵ ۳۵ الی ۳۶ ۳۵ عرض شمالی و ۴۰ ۵۱ الی ۴۹ ۵۱ طول شرقی واقع شده است. منطقه باغ شاد بخشی از پارک ملی خجیر به مساحت ۲۳۱۰ هکتار است. این منطقه در ۲۲ کیلومتری شرق تهران و در جنوب جاده هراز قرار دارد. از نظر موقعیت جغرافیایی در فاصله بین ۳۵o۳۶’۴۱” و ۳۵o۳۹’۳۳” عرض شمالی و ۵۱o۴۰’۲۹” و ۴۱o۴۶’۵۲” طول شرقی قرار گرفته است. خجیر در نزدیکی دیگر منطقه ارزشمند طبیعی اطراف تهران یعنی پارک ملی سرخه حصار قرار دارد. با توجه به این همسایگی، خصوصیات طبیعی دو منطقه از جمله نوع جانوران و گیاهان شبیه به هم است، اما خجیر با توجه به فاصله بیشتری که از تهران دارد، دست نخورده تر و سالم تر مانده است.
چرا پارک ملی خجیر تهران ؟
- از قدیمی ترین مناطق حفاظت شده جهان و از مهم ترین جاذبه های تهران است.
- از قدیمی ترین پارک های ملی ایران محسوب می شود.
- گونه های منحصربه فردی از جانوران و گیاهان را در خود جای داده است که هر یک ارزش و اهمیت بسیاری برای کشورمان دارند.
- در این پارک ملی می توانید حیوانات را در زیستگاه طبیعی شان به تماشا بنشینید؛ بدون آنکه مانعی مانند قفس میان شما و آنها وجود داشته باشد.
- این پارک می تواند تجربه ای متفاوت را برای پایتخت نشینان و مسافران شهر تهران رقم بزند.
پارک ملی خُجیر، منطقه ای حفاظت شده در شرق تهران
با فاصله گرفتن از مرکز شهر تهران و پیش روی به سمت شرق می توان به پارک ملی خجیر، یکی از مهم ترین حفاظتگاه های حیات وحش در ایران رسید. این پارک با وسعت 9970 هکتار، گونه های ارزشمند گیاهی و جانوری را در خود دارد و امکان تماشای آنها را در زیستگاه خودشان به شما می دهد. کوهستان های بلند و تپه ماهورهای مرتفع و نیمه مرتفع، بخش های مختلف پارک ملی خجیر را تشکیل می دهند که میزان ارتفاع از 1200 متر تا 2138 متر در سراسر آن متغیر است و تنوع زیادی از نظر پوشش گیاهی و جانوری در آن وجود دارد.
پارک ملی خجیر در کنار پارک ملی سرخه حصار، به عنوان بخش کوچکی از منطقه حفاظت شده جاجرود به شمار می رود که یکی از قدیمی ترین مناطق حفاظت شده در جهان است. با توجه به همسایگی این دو پارک ملی، نوع جانوران و گیاهان آنها نیز بسیار شبیه به هم است؛ اما خجیر با حفظ فاصله خود از تهران، فضایی بکرتر و سالم تر را برای جانداران فراهم کرده است و از بهترین زیستگاه های البرز مرکزی به شمار می رود. خجیر، در کنار آنکه می تواند زمینه آشنایی با گیاهان و جانوران منحصربه فرد را فراهم کند، نقش به سزایی را در کاهش آلودگی هوای شهر تهران نیز بر عهده دارد.
گونه های جانوری پارک ملی خجیر
علاوه بر گونه های گیاهی، در پارک ملی خجیر شاهد گونه های جانوری مختلف و متنوعی نیز هستیم. اگر بخواهیم به بررسی گونه های جانوری موجود در پارک ملی خجیر بپردازیم، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حشره خواران : خار پشت اروپایی ، حشره خور دورنگ ، حشره خور دندان سفید
- خفاش ها: خفاش بال سفید، خفاش سبیل دار، خفاش گوش پهن، خفاش دم آزاد اروپايی
- جوندگان: تشی ، موش صحرائی، موش سیاه، موش ورامین، همستر دم دراز، همستر خاکستری، دوپای کوچک ، خرگوش
- گوشتخواران: گرگ، شغال، روباه ، سمور، رودک، شنگ، کفتار، گربه وحشی، پلنگ
- زوج سمان : گراز، پازن، قوچ وحشی، آهو
- سوسمارها
- مارها: افعی البرزی ، افعی شاخدار
- ماهی ها: ماهی سیاه، سس ماهی، سگ ماهی جویباری، عروس ماهی
- دوزیست : وزغ سبز، قورباغه معمولی
همان طور که مشاهده می کنید، از نظر گونه های جانوری پارک ملی خجیر وضعیتی فوق العاده غنی داشته و در آن می توان جانوران مختلفی را مشاهده کنید. این موضوع سبب گشته تا افرادی که در حوزه گونه های جانوری تحقیق می کنند، پارک ملی خجیر را به عنوان یکی از بخش های مهم تهران به حساب آورده و در طول سال به سراغ این مجموعه رفته و در رابطه با جانوران موجود در این پارک ملی تحقیقات کاملی کنند.
پرنده نگری در پارک ملی خجیر
منطقه جاجرود و پارک های حفاظت شده آن، دارای زیستگاه های متنوعی چون کوهستان ها، رودخانه ها، کشتزارها، دارستان ها و ... می باشند که برای زندگی انواع مختلفی از جانوران و پرندگان مناسب هستند. علاوه بر این، این منطقه در مسیر مهاجرت پرندگان نیز قرار گرفته است. به همین دلیل در زیستگاه های متنوع آن، نمونه های بسیاری از پرندگان بومی و مهاجر مشاهده می شود که از بین آن ها می توان به تیهو، کبک معمولی، نوک پهن، خوتکا، زردپره، سبز قبا، اردک سرسبز، هدهد، مینا، طوطی طوق صورتی ، بلبل خرما و عقاب شاهی اشاره کرد. در کل می توان گفت بیش از 115 گونه مختلف پرنده در این منطقه دیده می شود که بیش از 70 درصد آن ها پرندگان مهاجر هستند.
پوشش گیاهی پارک ملی خجیر
علاوه بر حیوانات و پرندگان متنوعی که این پارک را برای زندگی خود انتخاب کرده اند، درختان و گیاهان گوناگونی در پارک خجیر دیده می شوند که به دلیل آب وهوای مناسب و منابع آبی بالا، تنوع بسیاری نیز دارند. به طور کلی می توان گفت این پارک 35 گونه گیاهی را شامل می شود که از بین آن ها می توان به انواع درختان، و گونه هایی از گیاهان دارویی، صنعتی و خوراکی اشاره کرد. افرا، کاج، اقاقیا، بید، گز، زیره سیاه، گل شکافته، بابونه، روناس، سیرش زرین، باریحه، ریواس، پیاز صورتی، جاشیر کوتوله، بادیان کوهی، شنگ، تلخ بیان، چنار، سپیدار، تبریزی، زالزالک، سیاه تلو، شیرخشت، سوفورا، زبان گنجشک، عرعر وگل گندم تعدادی از گونه های گیاهی موجود در این منطقه هستند. در ارتفاعات نیز گیاهانی چون انواع گون، چوبک، ارمک، درمنه، اسفند، بنه، بادام خارآلود، ارس، آتمیزیا و چمن سوزنی دیده می شود که هرچه بالاتر می رود مقدار آن کمتر می شود. در کنار این پوشش گیاهی، دشت های شقایق را نمی توان نادیده گرفت که در اواسط اردیبهشت پر از گل شده و جذابیت خاصی به منطقه می دهد. البته در سال های اخیر بخش هایی از این دشت به دلیل حضور گردشگران و چیدن ریشه های گیاه نابود شده و برای همیشه خشکیده است.
اماکن دیدنی و تفریحی پارک جنگلی خجیر تهران
پارک جنگلی خجیر تهران با وسعت زیاد، گونه های مختلف جانوری، پوشش های گیاهی متغیر و نیز آب و هوای اقلیمی، یکی از پارک های جنگلی دیدنی و منحصر به فرد کشور به شمار می آید. در سراسر پارک، مسیرهایی برای پیاده روی تعیین شده اند که در طول آن می توان از تماشای انواع گونه های گیاهی مانند بابونه، ریواس، تمشک، روناس، تلخ بیان، زیره سیاه و درختانی نظیر افرا، کاج، اقاقیا، بادام کوهی، زبان گنجشک، تبریزی، بید، چنار و سپیدار نهایت لذت را برد و تجربه های زیادی را در شناخت گونه های گیاهی و یا خوراکی به دست آورد. با وجود پستی بلندی های مختلف در این مکان، برای پیاده روی در طول مسیر باید کفش مناسب بپوشید و یک سری وسایل اولیه و ضروری را با خود همراه داشته باشید. بازدید از پارک جنگلی خجیر می تواند بهترین فرصت برای زیست شناسان به ویژه در زمینه های گیاه شناسی و جانور شناسی باشد. به دلیل وجود منابع غنی آب، گیاهان متعددی در این منطقه به خوبی رشد می کنند که ارزش زیست محیطی زیادی دارند. مناطق بکر و دست نخورده پارک خجیر تهران با چشم اندازهای بی نظیر، دشت های سرسبز، پستی بلندی های گوناگون و پوشش های گیاهی متنوع موجب شده تا این مکان از جلوه های عکاسی منحصر به فردی نیز برخوردار باشد.
دیدنی های اطراف پارک جنگلی خجیر تهران
پارک جنگلی خجیر در مجاورت پارک جنگلی سرخه حصار قرار گرفته و به همین علت از گونه های گیاهی و جانوری تقریبا مشابهی با آن برخوردار است. با رفتن به پارک خجیر تهران می توانید به پارک ملی سرخه حصار که تفریحات متنوعی را در خود جای داده است نیز سری بزنید. برای بازدیدکنندگانی که از شهرهای دیگر به این منطقه آمده اند، مهمان سراها، هتل ها و خانه هایی با امکانات کامل در نظر گرفته شده است. منطقه جاجرود و رودخانه ی آن از دیگر مکان های تفریحی و گردشگری اطراف پارک جنگلی خجیر تهران به حساب می آید که از آب و هوایی بی نظیر برخوردار است. رودخانه جاجرود از ارتفاعات البرز سرچشمه می گیرد، از سد لتیان عبور کرده و در نهایت به رودخانه دماوند در انتهای پارک جنگلی خجیر تهران می پیوندد. مناظر زیبای اطراف رودخانه جاجرود و نیز طبیعت بینظیر سد لتیان می تواند لحظات خوشی را برای گردشگران در گذراندن اوقات فراغت فراهم آورد. دریاچه سد لتیان که در بخش شمال شرقی رودخانه جاجرود قرار گرفته دارای انواع ایستگاه های تفریحی و ورزشی نظیر قایقرانی و اسکی روی آب است. همچنین، جاده لواسان به بخش لتیان برای دوچرخه سواران بسیار مناسب است. آن ها می توانند با رکاب زدن در این جاده، به خصوص در ایام تعطیل، از تماشای طبیعت بینظیر آن لذت ببرند.
آشنایی با پارک جنگلی چیتگر تهران
