رنگدانه موجود در لایه فوقانی پوست (اپیدرم) به نام ملانین، به پوست رنگ طبیعی را می دهد. اشعه UV یا ماورای بنفش تولید ملانین را زیاد و در نتیجه پوست را لکه دار می کند. این لکه ها را غالبا به عنوان لکه های کبدی یا پیری می شناسند. این لکه های پوستی، صاف و قهوه ای رنگ می باشند و به علت بسیاری از عوامل محیطی و به تدریج بر روی پوست ظاهر می شوند. معمولا لکه های پیری بعد از ۴۰ سالگی ظاهر می شوند. این لکه ها بیشتر در پشت دست ها، صورت، ساعد دست، پیشانی و شانه ها نمایان می شوند. هنگامی در معرض اشعه نور خورشید قرار بگیرید، تولید ملانین (رنگدانه پوست) زیاد می شود و موجب ایجاد لکه روی پوست می شود. وراثت، برخی آنتی بیوتیک ها مانند تتراسایکلین، داروهای ادرارآور، افزایش سن، برخی غذاها یا مواد شیمیایی مانند پسورالن، تاثیرات اشعه آفتاب را بر پوست زیاد می کنند. البته باید گفت این مواد لکه ها را به وجود نمی آورند، بلکه حساسیت پوست را نسبت به نور خورشید زیاد کرده و لکه های پیری را ایجاد می کنند. تشخیص بر اساس ظاهر پوست انجام می گیرد. اگر شما ۴۰ سال به بالا داشته باشید و یا زیاد در معرض نور خورشید قرار گرفته باشید، احتمال اینکه مبتلا به لکه های پیری شوید، زیاد است.لکه های پیری خطری ندارند، ولی اگر لکه های پیری دچار تغییر شوند (از نظر شکل، اندازه و رنگ)، نمونه برداری برای وجود و یا عدم وجود سرطان پوست لازم است.
جلوگیری از لکه های کبدی
برای محافظت پوست از نور خورشید، روی سرتان کلاه بگذارید. لباس آستین بلند بپوشید. دامن و یا شلوار بلند بپوشید. عینک آفتابی بر چشم بزنید. ظهر بیرون نروید، زیرا در ظهر نور خورشید شدیدتر است.از کرم های ضدآفتاب با SPF بیشتر از ۳۰ استفاده کنید. حداقل نیم ساعت قبل از بیرون رفتن، کرم ضدآفتاب را بزنید و ۲ تا ۳ ساعت یک بار دوباره آن را بمالید. در زمستان هم از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.
تاثیرات پسورالن در لکه های کبدی
ماده شیمیایی پسورالن در بسیاری مواد غذایی یافت می شود. پسورالن، حساسیت پوست را به اشعه UV زیاد می کند و باعث تسهیل آفتاب سوختگی و لکه های پیری می شود.پسورالن برای درمان ویتیلیگو استفاده می شود. ویتیلیگو (برص یا پیسی) یک بیماری پوستی است که در اثر فقدان رنگدانه پوستی ظاهر می شود. در این بیماری پوست دارای لکه های سفید می شود.اجتناب از غذاهای دارای پسورالن ممکن است خطر ایجاد لکه های پیری را به تعویق اندازد. این ماده در هویج وحشی، لیمو، جعفری و کرفس یافت می شود. دست زدن به این غذاها باعث تجمع پسورالن در پوست می شود.شما می توانید این غذاها را با دستکش بگیرید و با استفاده از قاشق و چنگال این غذاها را مصرف کنید.
غذاهای مفید برای لکه های کبدی
بیشتر میوه ها و سبزیجات باعث ایجاد لکه پوستی نمی شوند. این مواد به دلیل داشتن آنتی اکسیدان، مانع از تجمع ملانین در پوست شده و پوست را از خطرات اشعه UV محافظت می کند.توت ها، آلبالو، آناناس، کیوی و گریپ فروت منبع غنی از آنتی اکسیدان و فاقد پسورالن می باشند.کلم، آرتیشو (کنگر فرنگی)، اسفناج و چغندر قرمز برای حفاظت از پوست و کاهش لکه ها مفید می باشند.
درمان خانگی لکه های پیری روی دست
1. سرکه سیب
سرکه سیب حاوی آلفا هیدروکسی اسید است که یک لایه بردار عالی پوست محسوب شده و اثربخشی آن در محو کردن لک های تیره پوستی مشابه اثر کرم های ضد پیری طبیعی می باشد. کافیست قبل از خواب اندکی سرکه سیب به پوست نواحی مورد نظر اعمال کرده و بگذارید تا صبح بماند. برای جلوگیری از خشک شدن پوست می توانید اندکی روغن زیتون نیز به آن اضافه کنید. از این روش هر روز و به مدت سه تا چهار هفته استفاده کنید.
2. آب لیمو
آب لیمو به درمان لکه های تیره ناشی از افزایش سن کمک کرده و اسید سیتریک و ویتامین C موجود در آن اثر خوبی روی سفید شدن طبیعی پوست دارد. اگر آب لیمو غلیظ برای پوست شما بسیار قوی است می توانید آن را با اندکی آب رقیق کنید. کافیست 1 عدد لیمو را فشرده و آب لیمو را با مقدار مساوی آب مخلوط کنید. سپس توپ پنبه را به آن آغشته کرده و به صورت مستقیم روی پوست دست و صورت اعمال کنید، بعد از 20 دقیقه ناحیه را با آب خالی – بدون استفاده از صابون – بشویید. همچنین می توانید برش نازکی از لیمو را روی پوست مالیده و بگذارید 15 دقیقه بماند سپس بشویید. این کار را حداقل دو شب در هفته انجام دهید.
هشدار: قبل از استفاده حتما مقدار اندکی آب لیمو روی پوست دست خود تست کنید تا از عدم حساسیت پوستی مطمئن شوید.
3. سیب زمینی
نشاسته و شکر موجود در سیب زمینی اثر خوبی روی روشن شدن پوست دارد زیرا سلول های مرده پوست را از بین برده و به رشد سلول های جدید پوستی کمک می کند. ویتامین ها و مواد معدنی همچون ویتامین B6، پتاسیم، روی، ویتامین C و فسفر موجود در سیب زمینی نیز باعث ترمیم کلاژن پوست می شود. برای استفاده کافیست یک عدد سیب زمینی را به برش های نازک تقسیم کرده، با اندکی آب مرطوب کنید و به مدت 10 دقیقه روی لکه های تیره پوست دست قرار دهید. توصیه می شود هر روز و بخصوص شب ها از این روش استفاده کنید.
4. پیاز
پیاز حاوی ترکیبات گوگردی است که دارای خاصیت ضد عفونی کنندگی بوده و اسیدهای موجود در آن به لایه برداری پوست و کاهش لکه های تیره پوست ناشی از افزایش سن کمک می کند. پیاز را برش زده و 2 یا 3 بار در روز روی ناحیه مورد نظر بمالید و بعد از 10 تا 15 دقیقه بشویید. برای اثربخشی بیشتر می توانید 1 قاشق غذاخوری آب پیاز را با 2 قاشق غذاخوری عسل مخلوط کرده و دستور العمل بالا را تکرار کنید.
5. خیار
خیار از دیرباز به عنوان مرطوب کننده و خنک کننده شناخته شده که باعث آرامش پوست نواحی اطراف چشم شده و از آن جا که حاوی مقادیر زیادی آب، آنتی اکسیدان ها و ویتامین های مختلف می باشد برای درمان تغییرات پوستی همچون تیرگی دور چشم و محو کردن جای جوش و آکنه استفاده می شود. یک برش خیار را روی لکه های تیره پوست مالیده – به طوری که آب خیار سطح پوست را مرطوب کند – و حدود 20 دقیقه بعد بشویید. همچنین می توانید 1 عدد خیار را به همراه نصف قاشق چایخوری ژل آلوئه ورا و 1 قاشق غذاخوری آب لیمو داخل مخلوط کن بریزید و خمیر حاصل را روی پوست صورت و دست ها اعمال کنید. بعد از 30 دقیقه آن را با آب خالی و بدون استفاده از صابون بشویید. برای نتیجه بهتر توصیه می شود هر روز از این روش استفاده کنید.
6. بلغور جو دوسر
بلغور جو دوسر برای لایه برداری و پاکسازی سلول های مرده پوست عالی عمل می کند. این ماده غذایی دارای خاصیت ضد التهابی بوده و می تواند تحریکات پوستی را آرام کند. کافیست 3 قاشق غذاخوری بلغور جو دوسر را با 1 قاشق غذاخوری عسل و 1 قاشق غذاخوری شیر مخلوط کرده و خمیر حاصل را روی پوست صورت و دست های خود اعمال کنید، بعد از خشک شدن پوست را با آب – بدون استفاده از صابون – بشویید. لازم به ذکر است عسل پوست را مرطوب کرده و شیر به کاهش لکه های پوستی کمک می کند. توصیه می شود سه بار در هفته از این روش استفاده کنید.
7. پوست پرتقال
پوست پرتقال حاوی مقادیر فراوان ویتامین C و کلسیم است، ویتامین ها و آنتی اکسیدان های موجود در پوست پرتقال به جوان سازی پوست کمک کرده و از سلول های جدید پوستی در برابر رادیکال های آزاد محافظت می کند. پوست پرتقال سموم و ناخالصی ها را از پوست دفع کرده و نواحی لکه دار پوستی را روشن می کند. کافیست آب به دست آمده از پوست پرتقال را به صورت مستقیم به لکه های پیری اعمال کرده و بعد از 20 دقیقه با آب بشویید.
8. قاصدک
قاصدک یکی دیگر از درمان های خانگی لکه های تیره پیری می باشد که به از بین رفتن سلول های مرده پوست و جوانسازی پوست کمک می کند. کافیست ساقه قاصدک را بریده و شیره ای که از ساقه بیرون می آید را روی لکه های پوست قرار دهید. بعد از چند دقیقه پوست خود را بشویید. توصیه می شود دو بار در روز از این روش استفاده کنید.
9. پاپایا
پاپایا حاوی آلفا هیدروکسی اسید و برخی آنزیم های خاص است که به لایه برداری و کاهش لکه های پوست کمک کرده و پوست را درخشنده و روشن می کند، اگرچه برخی افراد ممکن است به این میوه آلرژی داشته باشند. برای استفاده از این روش قطعه نازکی از پاپایا را برش زده و قسمت گوشتی آن را روی لکه های تیره پوست قرار دهید و بگذارید 20 دقیقه بماند. توصیه می شود یک بار در روز از این روش استفاده کنید.
هشدار: کارشناسان توصیه می کنند قبل از استفاده موضعی از پاپایا ابتدا اندکی از آن را روی پوست دست اعمال کرده و 24 ساعت منتظر بمانید، در صورت عدم حساسیت از آن استفاده کنید.
10. آلوئه ورا
آلوئه ورا درمان عالی برای بسیاری از بیماری های پوستی از جمله اگزما و لکه های تیره پیری است که دارای خاصیت ضد التهابی و مرطوب کنندگی بوده و پوست را جوان و مرطوب می کند. برگ آلوئه ورا را برش زده و مقداری از ژل برگ را روی لکه های تیره بمالید و بگذارید بماند، اگرچه نیاز به شستن نیست اما در صورت چسبندگی می توانید بعد از 30 دقیقه پوست را بشویید. توصیه می شود دو بار در روز از این روش استفاده کنید.
توجه: برای نتیجه بهتر از گیاه آلوئه ورا استفاده کنید اما در صورت عدم دسترسی می توانید آب آن را خریداری و استفاده کنید.
11. روغن چوب صندل
روغن چوب صندل دارای ترکیبات ضد پیری است که به کاهش لک های تیره پوستی ناشی از سن کمک می کند. چند قطره روغن چوب صندل را با یکی از روغن های حامل مانند روغن بادام شیرین رقیق کرده و به صورت مستقیم روی نواحی مورد نظر ماساژ دهید. برای افزایش اثربخشی روغن چوب صندل می توانید اندکی از آن را با 2 قطره آب لیمو، 2 قطره گلیسیرین و 2 قطره گلاب مخلوط کرده، روی لکه های تیره بمالید و بعد از 20 دقیقه با آب سرد بشویید.
12. روغن کرچک
روغن کرچک به خاطر قابلیتش در بهبود مشکلات پوستی مختلف از جمله لکه های ناشی از افزایش سن نیز شناخته شده است. کافیست اندکی روغن کرچک به ناحیه مورد نظر اعمال کرده و حدود 1 تا 2 دقیقه پوست را ماساژ دهید تا روغن کاملا جذب پوست شود. این کار را دو بار در روز – صبح و شب – و به مدت یک ماه تکرار کنید.
نکته: افرادی که پوست خشک دارند می توانند قبل از استفاده آن را با اندکی روغن زیتون یا روغن نارگیل مخلوط کنند.
13. گوجه فرنگی
گوجه فرنگی دارای برخی آنزیم های خاص، لیکوپن و آنتی اکسیدان های قوی بوده و به روشن شدن پوست کمک می کند. کافیست یک قطعه گوجه فرنگی را روی نواحی مورد نظر مالیده یا مقداری آب گوجه فرنگی غلیظ روی لکه های پوستی بمالید و 20 دقیقه بعد با آب سرد بشویید. برای افزایش اثربخشی می توانید اندکی عسل ارگانیک نیز به آن اضافه کنید. توصیه می شود یک یا دو بار در روز از این روش استفاده کنید.
