به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعدنیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، پایگاه خبری "المانیتور " با دکتر امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، گفت گویی انجام داده است که متن کامل این گفت وگو بدین شرح است:
المانیتور: به نظر می رسد که تحقیقات پادمانی آژانس بین المللی انرژی اتمی به مشکل عمده در رسیدن به توافق هسته ای تبدیل شده است. آیا برنامه ای دارید که تعامل برقرار کنید با آژانس بر سر حل این مسئله و آیا مثل سال ۲۰۱۵ قرار است به صورت یک قطعنامه جداگانه این پرونده نیز بسته شود و یا به آن پرداخته شود و یا یک مسیر جداگانه طی شود تا توافق حاصل شود؟
امیرعبداللهیان: ما در مورد همکاری با آژانس هیچ مشکلی نداریم. اکنون در چارچوب پادمان همکاری های ما با آژانس ادامه دارد. دوربین های آژانس نصب هستند و عملیات مانیتورینگ خود را انجام می دهند. ولی اقدامات داوطلبانه و بیشتری که انجام داده بودیم از جمله دوربین هایی را که داوطلبانه نصب شده بود، از مدار خارج کردیم. در اقدام متقابل، بخاطر قطعنامه ای که در آژانس چهار ماه پیش صادر شد. آمریکا و سه کشور اروپایی، کار اشتباهی را انجام دادند؛ در حالی که در وسط مذاکره بودیم، قطعنامه را در آژانس ارائه کردند. ما به همکاریمان با آژانس ادامه می دهیم. در مورد سه مکان اتهامی علیه ایران، آژانس سوالاتی دارد؛ آماده ایم به سوالات آژانس پاسخ دهیم. اما قویا اعتقاد داریم آژانس باید تکنیکی و فنی عمل کند. مشکل ما با آژانس بین المللی انرژی اتمی این است که سیاسی عمل می کند. اگر آژانس متمرکز بر مسوولیت و وظیفه فنی خودش بشود، ما هم در این مسیر همکاری هایمان را با آژانس تقویت خواهیم کرد. در سال ۲۰۱۵ اتفاقی افتاد و اراده و توافقی سیاسی میان ایران و آمریکا و سه کشور اروپایی به حل مسائل ایران و آژانس کمک کرد. ما می خواهیم در کنار همکاری های فنی و پاسخ به سوالات آژانس، این اراده سیاسی هم وجود داشته باشد. ما دو درصد کل فعالیت هسته ای جهان را در ایران، آن هم در چارچوب صلح آمیز انجام می دهیم اما ۳۷ درصد بازرسی های آژانس به ایران اختصاص دارد. معنی آن این است بعد از آنکه همه طرف ها به برجام برگردند، ما هم باید همه دسترسی ها را مجددا به آژانس بدهیم؛ دسترسی های فراتر از پادمان. پس این خیلی طبیعی است که اتهامات بی اساسی که الان در دستور کار آژانس علیه ایران است، باید از میان برداشته شود. اما قبول داریم که مسیرش کار فنی است. اما به موازات آن باید اراده سیاسی مثل سال ۲۰۱۵ برای بستن پرونده های اتهامی وجود داشته باشد.
المانیتور: آیا شما آماده هستید که به طور فنی با آژانس تعامل برقرار کنید؟
امیرعبداللهیان: بله
المانیتور: من می خواهم در مورد تضمین ها سئوال کنم، اما می خواهم به شکل دیگری سئوال را مطرح کنم. اینکه در سال ۲۰۲۴ یک رئیس جمهوریخواه دیگری سرکار بیاید و یا در مورد بند غروب توافق هسته ای در سال ۲۰۲۵ و این که ایران نگرانی هائی از خود بروز داده که تحریم ها دوباره اعمال شود و زمان هم کوتاه است. آیا به نظر شما می شود این تضمین را طور دیگری ایجاد کرد مثلا با برقراری تعامل با آمریکا و شرکای منطقه ای و کشورهای منطقه و همکاری با آنها در مورد عراق ،سوریه، لبنان و عراق، جاهائی که به نظر می رسد منافع مشترکی در آنها هست برای پیشرفت و ثبات. آیا این نمی تواند نشانه ای از حسن نیت باشد و یک تضمین پایدارتر ایجاد کند؟
امیرعبداللهیان: وقتی از تضمین صحبت می کنیم به رفتار آمریکا در توافق سال ۲۰۱۵ نگاه می کنیم. خروج ترامپ از برجام یک اقدام مغایر مقررات بین المللی بود. الان نیز با وضعیتی مواجه هستیم که طرف های مذاکره کننده آمریکایی به ما می گویند هیچ تضمینی برای دولت بعدی نمی دهیم. بالاخره در عرف و رویه های بین الملل وقتی توافقی امضا می شود، این قرارداد، توافق پایدار میان نظامهای سیاسی و حکومتها است و نه دولتهایی که می آیند و می روند. ماههاست معاونم آقای دکتر باقری و همکارانم در وین مذاکره می کنند. ارتباطات زیادی خود من با طرف های مختلف در موضوع بازگشت به برجام دارم اما وقتی ما صحبت از ضمانت می کنیم، طرف آمریکایی مذاکره ما، اظهار می دارد ما حداکثر تا پایان دولت خودمان ضمانت خواهیم داد. این چه پیامی برای طرفهای دیگر که علاقه مند هستند بیایند و در ایران سرمایه گذاری کنند دارد. این رفتار، این پیام را به سرمایه گذار خارجی می دهد که وارد ایران نشوید، وقت زیادی ندارید. من در نشست امنیتی مونیخ با برخی از مدیران شرکت های بزرگ، گفت وگو داشتم. معاون اقتصادی من هم نشست مفصلی با کمپانی های بزرگ عمدتا اروپایی در مونیخ داشت. همه آنها به ما می گفتند اگر مدت قراردادها کوتاه باشد ما نمی توانیم پروژه ای را در ایران اجرا کنیم. البته در مورد تضمین و طول مدت قراردادها ما پیشرفت هایی را در تبادل پیامهایمان با آمریکایی ها در هفته های گذشته شاهدیم اما هنوز به نقطه مطلوب نرسیده ایم.
المانیتور: در مورد سیاست های منطقه ای نظرتان چیست؟ آیا این می تواند علامتی باشد که ایران با حسن نیت تعامل کند؟
امیرعبداللهیان: اولا ما همواره قسمت مثبت تحولات منطقه بوده و هستیم. ببینید در موضوع مبارزه با تروریسم در ایران چه گذشت و در آمریکا چه گذشت؟ در آمریکا در مبارزات انتخاباتی یکی از نامزدها به دیگری گفت داعش را ما یعنی آمریکا به وجود آوردیم. ولی ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران در عراق و سوریه با داعش مبارزه کردیم. تردید نکنید اگر داعش در عراق و سوریه حاکم بود، امروز منطقه شکل دیگری داشت. اگر داعش در منطقه ما حاکم می شد امروز هیچ یک از ایستگاه های متروی اروپا و حتی آمریکا امنیت نداشت. لذا ما همواره از ثبات و امنیت منطقه حمایت کرده ایم و همواره کشورهای منطقه را تشویق کرده ایم به این که از طریق گفت وگو به همکاری مشترک دست پیدا کنیم. ما از روند دولت سازی در عراق حمایت کردیم. همه طرف های یمنی را در برقراری آتش بس در یمن تشویق کردیم. در افغانستان سیاست آمریکا غلط بود. امروز پنج میلیون آواره افغانی در کشور ما در نتیجه سیاست های غلط آمریکا آواره شده و زندگی می کنند. واقعا قابل درک نیست، یک روز می گویند، آمده ایم طالبان را سرنگون کنیم و افغانستان را اشغال می کنند. اما ۲۰ سال بعد، در دوحه با طالبان مذاکره و افغانستان را رها می کنند و طالبان در افغانستان به عنوان یکی از گروههای افغان و پشتون ها حاکم می شوند. آمریکا فرار می کند و یک کشور ویران بر جای می گذارد. البته من با مقامات طالبان گفت وگوهایی داشتم. آنها به ما می گویند که ما آمریکا را از افغانستان اخراج کردیم. لذا ما طرف مثبت تحولات در منطقه هستیم. البته از هر ابتکاری که کمک کند به ثبات، امنیت و پیشرفت منطقه استقبال می کنیم به ویژه ابتکارات بین المللی که سازمان ملل هم مبتکرش باشد. من با آقای آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل، به طور ماهانه یا ۴۰ روز یک بار درباره مسایل منطقه گفت وگو و رایزنی داریم، اما الان صبحت ما از تضمین در ارتباط با مسایل منطقه نیست. ما در سال ۲۰۱۵ مذاکره کردیم و به برجام با هدف مشخصی رسیدیم که تحریم ها لغو شود و مردم ما از برجام نفع اقتصادی ببرند. لذا وقتی می گوییم تضمین، یعنی توافق ما به گونه ای باشد که نفع اقتصادی در بازگشت به برجام قابل لمس باشد. البته پیام هایی میان ما و آمریکا مبادله شده و همچنان در حال مبادله است. فکر می کنم طرف آمریکایی به خوبی مسایل و مواضع منطقی ما را درک می کند. احتمال می دهم به دلایل مختلف آمریکا هنوز به نقطه شجاعت در تصمیم گیری نرسیده است.
المانیتور: چرا ایران به طور مستقیم با آمریکا برای حل موضوعات نهائی مذاکره نمی کند؟ آیا مذاکرات غیرمستقیم تا حدی خسته کننده نیست؟ چرا ایران از مذاکرات رو در رو با آمریکا می ترسد؟
امیرعبداللهیان: از نشست رو در رو با آمریکا نگرانی نداریم. اما باید فایده و نتیجه ای بر آن مترتب باشد. یک زمان، قرار است تحول بزرگی رخ بدهد. مسیر روشنی وجود دارد و اگر گفت وگویی صورت بگیرد نفعی در آن گفت وگو برای ایران و منافع ملی آن وجود دارد. ما در گفت وگوهایی که الان داریم در بهترین حالت و بازگشت همه طرف ها به برجام، فقط تحریم های ثانویه برداشته می شود ولی بازهم تحریم های اولیه می ماند. البته آنهم چنانچه همه چیز خوب انجام شود و برجام خوب کار کند. خوب، پیام های ما مکتوب تبادل می شود. شفاهی منتقل می شود و در همین حد می توانیم کار را به نتیجه برسانیم. اگر طرف آمریکایی اراده و نیت جدی خود را بخواهد نشان دهد. ما در همین جا هم (در حاشیه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل) از آمریکایی ها این پیام را دریافت کردیم که بیایید باهم مستقیم مذاکره کنیم. ولی در هر مذاکره مستقیم باید نفعی باشد به ویژه میان ایران و آمریکا با همه حساسیت ها و رفتاری که آمریکایی ها به بدترین اشکال در چهار دهه گذشته با ایران داشته اند. شما ببینید الان دارد چه اتفاقاتی می افتد. ما همزمان پیامهایی را در مورد توافق از آمریکا دریافت می کنیم. دقیقا در همین مقطع بخاطر اتفاقی که در ایران افتاده، دختری در ایران که فرزند ماست، فوت شده است که همه بخاطر این مساله متاسفیم و رئیس جمهور ما با پدر این دختر صحبت کرده است. دستگاه قضایی و همه دارند تلاش می کنند ابعاد این حادثه روشن شود، یک دفعه از احساسات پاک مردم ایران در این حادثه سوءاستفاده می شود و در حالی که آمریکا تحریم های زیادی را در ماههای گذشته علیه ایران اعمال کرده است، امروز صحبت از رفع تحریم های ماهواره ای و اینترنتی ایران است برای مداخله در امور داخلی ایران.
چند سال پیش آقای اوباما هم این اشتباه را کرد، اوباما برای یک مقام عالی کشورمان نامه نوشت، از دوستی و گفت وگو سخن گفت و بعد از اتفاقاتی در ایران، در امور داخلی ما مداخله و سخنرانی کرد و از تغییر نظام در ایران سخن گفت. الان برخی محافل و رسانه های آمریکایی دارند احساسات پاک مردم ایران را تحریک می کنند در حالی که در آمریکا بدتر از این حادثه رخ داده است نه یک مورد بلکه ده ها مورد. در غرب هم بدتر از این اتفاقات افتاده و می افتد به خیلی ها از آنها هم رسیدگی نمی شود. لذا برای هرگونه مذاکره با آمریکا باید نفعی را در آن ببینیم.
المانیتور: گزارش هائی داریم که ۵۰ نفر به دست نیروهای امنیتی و پلیس به خاطر شرکت در تظاهرات ضدحکومتی کشته شده اند، به جای این که همه اش صحبت از مداخله کنیم، وقت آن نرسیده که یک سری محدودیت ها را در مورد حجاب کمتر کنیدتا این مشکلات هم برایش پیش نیاید و این که کلا گشت ارشاد برچیده شود؟
امیرعبداللهیان: پیشنهاد می کنم یک سفر به ایران بیایید. دقیقا وضعیت را در خیابان های ایران ببینید. آزادی بیان و عمل مردم را ببینید. وضعیت حجاب را در ایران ببینید؛ هرکس در مسیر خودش ولی با چارچوب های قانونی که وجود دارد. هر پاسخی الان بخواهم بدهم شما ان قدر تحت تاثیر فضاهای تصنعی که در فضای مجازی ایجاد شده، هستید که ممکن است کمکی به شما نکند. دموکراسی در ایران وجود دارد و شما باید آن را ببینید. شما در داخل آمریکا وقتی که کنگره تصرف شد، فضای مجازی را کنترل کردید. حتی دسترسی رئیس جمهور کشورتان را به توییتر قطع کردید. چرا این اتفاق افتاد؟ بخاطر امنیت کشورتان. اعتراض به شکل مسالمت آمیز حق طبیعی مردم هر کشوری است، اما کشتن، غارت کردن، آتش زدن و خشونت موضوعی است که هیچ دولتی در مقابلش سکوت نمی کند. لذا هر سوالی شما در این زمینه بپرسید من باید از شما بپرسم چرا وقتی این اتفاق در آمریکا افتاد، بدتر عمل کردند؟ کشته هایی که اعلام شده، بخش مهمش آشوبگران، نیروهای امنیتی پلیس و حتی مردم عادی را کشته اند، نیروهای سازماندهی شده ی تخریب، گروهک تروریستی منافقین که بخشی از آنها در اروپا و آمریکا هستند و آزادانه زندگی می کنند در این وقایع دست دارند و رسانه های غربی و یک کشور منطقه.
المانیتور: به ما حق بدهید که تصاویر کتک زدن زنان دلخراش است؟
امیرعبداللهیان: بخشی از این تصاویر ساختگی است. اما برخی از تصاویر، برخورد با آشوبگران است. اگر این اتاقی را که ما نشسته ایم کسی بخواهد آتش بزند، شما راحت می نشینید؟ در مقابل آشوب، شما باید با اقتدار پاسخ بدهید. الان اوضاع کاملا تحت کنترل است. روز اول آنچه در کف خیابان رخ داد، احساسات مردم بود. در آن روز، نه خودرویی آتش زده شد، نه بانکی سرقت شد. الان شبکه های تلویزیونی ماهواره ای و اینترنتی مردم را به حضور در خیابان و آشوب تشویق می کنند. برخی از این ها ریشه در آمریکا، برخی در اروپا و انگلیس و برخی ریشه در یک کشور منطقه ما دارد. مداخله خارجی در یک موضوع پیش آمده در داخل ایران، ابعاد این مساله را در فضای افکار عمومی گسترده تر کرده است.
المانیتور: در نبود مذاکرات مستقیم؛ آیا شما از مذاکرات غیرمستقیم جدیدی حمایت می کنید؟
امیرعبداللهیان: ما آخرین پیشنهادات خود را به طرف آمریکایی داده ایم. در پیشنهاداتی که ارائه دادیم، محتوای متن را تغییر ندادیم. توازن در متن را تغییر ندادیم اما راجع به آنچه توافق داریم، متن را قوی تر کردیم. تفاوت متن ما در سه موضوع باقی مانده با متن آمریکایی در این است اولا پایه متن، پیشنهاد جوزپ بورل است، طرف آمریکایی حدود ۱۰ روز متن را بررسی کرد. متنی را طرف آمریکایی تحویل داد که می شود تفسیرهای متعددی از آن کرد اما معتقدیم متن باید شفاف و کمتر قابل تفسیر باشد. اما در سه چهار موضوع باقی مانده که تبادل پیام داریم، ما متنی را دادیم که شفاف است. اگر طرف آمریکایی با دقت متن را مطالعه کند و اگر قصد رسیدن به توافق را داشته باشد ما مسیر را کاملا باز گذاشته ایم. اگر طرف آمریکایی نیاز داشته باشد، دور جدیدی از مذاکرات از طریق هماهنگ کننده و اتحادیه اروپا انجام شود، ما آن را رد نمی کنیم و یا می توان کماکان از طریق تبادل پیام به درک مشترکی برسیم. ما واقعا برای رسیدن به توافق جدی هستیم. ما مذاکره کردیم که به نقطه توافق برسیم. طرف آمریکایی هم از حسن نیت صحبت می کند لذا در مراحل مختلف هم ما ابتکاراتی را روی میز گذاشتیم که مذاکرات را از بن بست خارج کردیم. مذاکره کنندگان آمریکایی و غربی دو عبارت دارند که همیشه آن را در مذاکرات خیلی تکرار می کنند. وقتی موضوعی که ساده حل می شود می گوییم برویم با روشی ساده حلش کنیم می گویند نه، این یک بسته است. مسایل را گره می زنند و پیچیده می کنند. مثل سوال شما. ما به دنبال بازگشت به برجام هستیم برای نفع اقتصادیمان. این موضوع در مقابل فعالیت صلح آمیز هسته ای ایران است. بعد شما می پرسید حالا نمی شود در منطقه تضمین را پیدا کنید. اینها دو موضوع جدا از هم است. ویژگی دوم غربی ها در مذاکره با ما این است که در هر مرحله می گویند این همه آن چیزی است که ما می توانستیم بدهیم. سه ماه مذاکره را طولانی می کنند بعد دوباره چیزهایی را می پذیرند در حالی که همان سه ماه قبل می توانستند بپذیرند و در متن قرار دهند. وقتی ما این رفتار را می بینیم، می پرسیم این ها واقعا دنبال توافق هستند یا فقط دوست دارند، موضوع طولانی شود. در اثنای مذاکرات نیز پیام هایی برای ما می آید که دولت آمریکا مشکلات داخلی دارد و انتخابات کنگره را در پیش دارد. ما هم در مورد مذاکرات مشکلات داخلی داریم. تقریبا مرا هر هفته کمیسیون سیاست خارجی و یا صحن علنی مجلس کشورم احضار می کند و باید موجی از انتقادات را پاسخ دهم. ستون نویسان ایرانی علیه ما مقاله می نویسند، شرایط ما در داخل، اگر سخت تر از آمریکایی ها نباشد به اندازه آمریکایی ها هست. ولی ما تا الان شجاعانه و عاقلانه در میز مذاکره حضورمان را حفظ کرده ایم. البته پیامهای زیادی از آمریکا می گیریم که می گوید ما حسن نیت داریم. امیدواریم این پیامها تبدیل به عمل شود. به هرحال ما برای رسیدن به یک توافق قوی و پایدار جدی هستیم.
المانیتور: در مورد امکان مبادله زندانیان شامل دو تابعیتی هائی مانند عماد شرقی، مراد طاهباز و باقر و سیامک نمازی. مذاکرات در این رابطه الان در چه وضعیتی قرار دارد؟ آیا شما پیش بینی می کنید، بدون توافق هسته ای هم بتوانیم در مورد زندانیان توافق کنیم؟
امیرعبداللهیان: ما هیچ ارتباطی بین موضوع انسانی زندانیان و بازداشت شدگان، با برجام قائل نیستیم. لذا برای تبادل زندانیان به عنوان اقدام انسانی آمادگی داریم و به طرف آمریکایی هم گفته ایم.
المانیتور: پس برای چه چیزی منتظر هستید و چه چیزی باعث عدم پیشرفت موضوع شده است؟
امیرعبداللهیان: طرف آمریکایی پاسخ ما را خیلی کند در این موضوع می دهد و نمی دانیم چه مشکلاتی طرف آمریکایی دارد ولی ما هر زمان اعلام آمادگی را از طرف آمریکایی در این زمینه دریافت کردیم، بلافاصله آمادگی خود را اعلام کردیم. خوش بین هستم در پرونده تبادل زندانیان و بازداشتی ها گام های خوبی را برداریم. البته باید دید طرف آمریکایی هم در این موضوع همراهی لازم را خواهد داشت؟ ما آماده ایم بدون ارتباط با برجام. این یک موضوع کاملا انسانی است.
المانیتور: اگر این موضوع انسانی است ،اجازه دهید باقر نمازی از ایران خارج شود و معالجه شود؟
امیرعبداللهیان: آقای نمازی از همه تسهیلات برخوردار است، بهترین امکانات پزشکی به شکل وی آی پی در اختیارش هست، حتی بارها امکان دسترسی خانواده اش و ملاقات های متعدد خانواده و پسرش فراهم شده است. لذا در چارچوب تبادل زندانیان و بازداشت شدگان، ایشان هم می تواند مورد تبادل قرار گیرد این موضوع در دست مقامات قضائی ما است. من خوشبین هستم.
المانیتور: پنج دور مذاکره بین نمایندگان ایران و عربستان سعودی در عراق برگزار شده است. مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق این هفته با المانیتور مصاحبه کرد و به ما گفت او امیدوار است که دور جدید مذاکرات به زودی برگزار شود. چه زمانی دور جدید مذاکرات برگزار می شود؟ و شما فکر می کنید امکان ملاقات جنابعالی با وزیر امور خارجه عربستان سعودی و یا تجدید رابطه بین دو کشور چه زمانی مشخص می شود؟ برخی تصور می کردند که دیدار بین جنابعالی و وریر امور خارجه عربستان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار می شود؟
امیرعبداللهیان: ما با عربستان سعودی پنج دور مذاکرات انجام دادیم. روی موضوعاتی توافق کردیم بخش هائی از آن اجرائی شد، بخش هائی از آن عملیاتی نشده است. شب گذشته با وزیر امور خارجه عراق ملاقات داشتم با هم بحث کردیم که چگونه می توان گامهای بیشتر برداشت تا به نقطه عادی سازی روابط دو کشور (ایران و عربستان) برگردیم . ما از بازگشت روابط دیپلماتیک دو کشور به حالت طبیعی و از بازگشایی سفارتخانه های دو کشور استقبال می کنیم و دریچه بازگشت عربستان به روابط عادی با ایران را باز گذاشته ایم.
المانیتور: آیا ایران به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین پهباد می فروشد؟
امیرعبداللهیان: ما با روسیه همکاری دفاعی داریم اما از هیچ طرفی در جنگ اوکراین برای ادامه جنگ حمایت نمی کنیم و مخالف جنگ در یمن، اوکراین، فلسطین و ... هستیم.
تلاش های زیادی هم برای برقراری آتش بس و صلح در یمن و اوکراین دنبال می کنیم. ارسال سلاح به اوکراین را از هر طرف که باشد، کاری نادرست می دانیم زیرا کمکی به حل مساله نمی کند و شرایط را پیچیده تر می کند. ما به تلاش خود برای برقراری آتش بس و حل وفصل موضوع از طریق سیاسی ادامه می دهیم.
چرا آمریکا همزمان از مذاکره و بن بست سخن می گوید؟ + فیلم
