به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی ساعدنیوز به نقل از ایسنا، رضا کیانیان که حالا در سال های آغازین هفتاد سالگی قرار دارد، در گفت وگویی با نشریه چهل و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر از فراز و فرودهای فکری اش طی این سال ها گفت و تاکید کرد که انسان همواره در حال تغییر است.
او در مورد تجربه همکاری اش با ابراهیم حاتمی کیا در فیلم «آژانس شیشه ای» نیز یک جمله گفت: «به حاتمی کیا گفتم تو به لحاظ عاطفی می توانی طرفدار حاج کاظم باشی ولی بگذار من به لحاظ عقلانی طرفدار سلحشور باشم».
رضا کیانیان فعالیت در سینما را از سال ۱۳۶۸ با حضور در فیلم «تمام وسوسه های زمین» ساخته حمید سمندریان آغاز کرد. «کیمیا» ساخته احمدرضا درویش نخستین کار قابل توجه او بود و«آژانس شیشه ای» نقطه اوجش در سینما.
او در شانزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم «آژانس شیشه ای»، جایزه بهترین بازیگر نقش دوم را گرفت و در سیزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم «کیمیا» کاندیدای دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد نقش دوم شد. فیلم های «سگ کشی»، «سینما سینماست»، «گاهی به آسمان نگاه کن»، «ماهی ها عاشق می شوند»، «یک حبه قند»، «فرش باد»، «یک تکه نان»، «روبان قرمز» و «کفش هایم کو؟» از کارهای شاخص او به شمار می رود و کیانیان در این آثار بازی های متفاوت و فوق العاده ای را به نمایش گذاشت.
کیانیان برای بازی ماندگارش در فیلم «خانه ای روی آب» نیز سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را از بیستمین دوره جشنواره فیلم فجر به دست آورد. برجسته ترین کار کیانیان در تلویزیون بازی وی در سریال «مختارنامه» در نقش عبدالله بن زبیر، خلیفه بزرگ زبیری در مکه است که علاوه بر آن که متفاوت ترین نقش هنری وی محسوب می شود، اولین کار تاریخی کیانیان در نقش یک شخصیت خاکستری است. او یکی از بازیگران ثابت مجموعه تلویزیونی «وکلای جوان» نیز بوده است. نمایش های «آنتیگونه»، «خرده بورژوا»، «چهره های سیمون ماشا»، «ازدواج آقای می سی سی پی» و «یادگار سال های شن» از جمله کارهایی است که کیانیان از سال ۱۳۴۵ به بعد در عرصه تئاتر در آن ها بازی کرده است.
آقای کیانیان اولین فیلمی از شما که با استقبال خیلی خوبی در ادوار جشنواره فیلم فجر مواجه شد، چه فیلمی بود؟
فیلم «آژانس شیشه ای»
در آن زمان واکنش ها نسبت به فیلم چگونه بود؟
فیلم «آژانس شیشه ای» زمان دولت هاشمی رفسنجانی ساخته شد و زمان آقای خاتمی نمایش داده شد. فیلمی که هم مورد ستایش روزنامه کیهان به عنوان منتهی الیه جناح راست قرار گرفت و هم مورد تایید روزنامه های اصلاح طلبی مثل جامعه و …همه از این فیلم تعریف می کردند و در مورد کمتر فیلمی این اتفاقی می افتد. خود ما هم انتظار نداشتیم و حتی کارگردان فیلم انتظار نداشت اینقدر فیلمش مورد استقبال طیف های مختلف قرار بگیرد.
خیلی هم شخصیت متفاوت و تاریخ سازی را بازی کردید…
ممنون. برای اینکه در این فیلم حاتمی کیا اجازه داد که نظراتم را درباره این نقش بگویم. من در واقع هم بازیگردان فیلم بودم و هم مشاور فیلمنامه .فیلمنامه ای که از یک نامه شروع شد. همان نامه که حاج کاظم به همسرش فاطمه نوشت و کم کم رشد کرد و شد فیلمنامه «آژانس شیشه ای». من حدود ۳۵ روز با بازیگران تمرین کردم. در آن مدت، در حین دوره تمرینات، آخرین تصحیحات فیلمنامه بر روی آن انجام شد. اگر فیلمنامه ای را که چاپ شد، با فیلمی که ساخته شد، مقایسه کنید، متوجه تفاوت ها وظرائف می شوید. من در طول ساخت «آژانس شیشه ای» در کنار حاتمی کیا بودم و هر روز نکاتی را یادآوری می کردم چون دستیارش بودم. او خیلی بازتر از حالا بود و به پیشنهادها گوش می کرد و البته متاسفانه همان هم باعث شد تا ما از هم جدا بشویم! به خاطر اینکه حاسدان و ناقدان به ابراهیم حاتمی کیا گفتند که فیلم «آژانس شیشه ای» فیلم تو نیست و فیلم رضا کیانیان است! متاسفانه! من البته در همه مصاحبه ها می گفتم که این فیلم، فیلم آقای حاتمی کیاست و من دستیار او بودم ولی آن کسانی که دوست نداشتند این همکاری ادامه پیدا کند، باعث شدند که این همکاری ادامه پیدا نکند ولی حاصل خوبی داشت. در این فیلم هم حرف این طرف خوب زده می شد و هم حرف آن طرف زده می شد. من به حاتمی کیا گفتم تو به لحاظ عاطفی می توانی طرفدار حاج کاظم باشی ولی بگذار من به لحاظ عقلانی طرفدار سلحشور باشم.
گویا در یک مصاحبه شخصیت سلحشور با یک حیوان مقایسه کرده بودید؟
بله با پلنگ مقایسه کرده بودم…
به نظر می رسد با گذشت سال ها، شخصیت سلحشور هم محبوب تر شده است…
_بله، همان موقع نمایش و اکران فیلم، تهیه کننده می گفت از میدان انقلاب به پایین، طرفدار حاج کاظم هستند و از میدان انقلاب به بالا طرفدار سلحشور. الان این طرز فکر سلحشور رشد کرده و طرفدار بیشتری دارد. چون سلحشور به حاج کاظم می گوید تو اصلا برای بچه ات برنامه ریزی داری؟ می دانی فردایش چه می شود؟
و آن سال، سال دیده شدن شما در کنار فیلم در جشنواره شانزدهم فیلم فجر بود. و البته شما بارها در جشنواره حاضر بوده اید و موفقیت های دیگری هم به نام خود از فجر داشته اید… نظرتان درباره برگزاری جشنواره فیلم فجر چیست؟
از زمان دولت معجزه هزاره سوم من به جشنواره نرفتم . باید بگویم در دهه های قبل جشنواره های فیلم فجر، کیفیت بهتری داشت و فیلم های بهتری تولید می شد. از زمان احمدی نژاد جشنواره از رونق افتاد. من جشنواره را تحریم نمی کنم. مثل دوران ۸۸ که تلویزیون را تحریم نکردم. چون تلویزیون برای ماست و آن را تحریم نمی کنم. من به تلویزیون می گفتم اگر برنامه زنده داشته باشی می آیم. من جشنواره فیلم فجر را تحریم نمی کنم و معتقدم باید بگذارم کسانی که به جشنواره اعتقاد دارند، آن را برگزار کنند. برخی نمی توانند مخالف خود را تحمل کنند ولی من می توانم مخالف خود را تحمل کنم. حتی اگر در قدرت باشم هم می توانم مخالف خود را تحمل کنم . من سال هاست جشنواره نمی روم و این به علت مخالفت با مدیران و دولت فعلی نیست. آنهایی که ادعای آزادی دارند و تمرین آزادی می کنند باید بگذارند مخالف آنها هم حرف خود را بزند. اگر بگذارند مخالف حرف خود را بزند، گفت وگو اتفاق می افتد. همان چالشی که سال هاست در کشور ما فراموش شده… برای گفت وگو در کشور هیچ وقت دیر نیست. بگذارید جشنواره کار خودش را بکند و بعد آن را نقد کنید. به هر حال، من به این دلایل به جشنواره نمی روم.
شما اولین بار با فیلم «کیمیا»، نامزد دریافت سیمرغ در جشنواره شدید. الان فیلم «کیمیا» برای شما چه جایگاهی دارد؟
برای من همه فیلم هایم اتفاق مهمی است. علتش هم این است که در هر فیلم کاری کردم که از روی تجربه بود. یعنی می توانست کل زندگی من را بر باد بدهد. کل زندگی هنری ام را. یعنی کاری می کردم که پل های پشت سرم خراب شود. در نتیجه همه اش ریسک بود. در نوشته های قبلی ام نوشته بودم که چرا «کیمیا» برای من فیلم مهمی است.
با بهمن فرمان آرا هم چند فیلم کار کردید و به نوعی به عنوان بازیگر فیلم های فرمان آرا شناخته می شوید…
من چند تا فیلم با حاتمی کیا کار کردم می گفتند تو بازیگر فیلم های حاتمی کیا هستی. وچند تا فیلم هم با کمال تبریزی کار کردم می گفتند تو بازیگر کمال تبریزی هستی و بعد با آقای فرمان آرا… انگ زدن کار را آسان می کند. من انگ نمی زنم ، تحلیل می کنم. آنهایی که پرچم شان جلوتر از خودشان حرکت می کند، خیلی زیاد قابل اعتماد نیستند. نوع حرف زدن، نوع آرایش سرو صورت و…. این ها پرچم می شود. قبل از خودشان پرچم شان را می بینیم. قبل از آن که خودشان بیایند پرچم شان می آید. آنها پشت پرچم و عقایدشان پنهان شده اند، در صورتی که من مهم تر از عقایدم هستم. چون عقایدم ممکن است زمانی تغییر بکند. من که عوض نمی شوم. من یک دوره ای درس طلبگی خواندم. یا در دوره ای چپ مارکسیست بودم. یا در دوره ای دیگر، مارکسیست را کنار گذاشتم و به اشکال دیگری از تفکر رو آوردم . حرف آدم تغییر می کند چون آدم تغییر می کند. در جامعه ما همان هایی که پرچم شان جلوتر از خودشان حرکت می کند. آنها دوست دارند بقیه را مثل خودشان بسته بندی کنند. چون خودشان را در نوعی تفکر خاص بسته بندی کردند، چون از طریق بسته بندی بقیه را می شناسند.
جذاب ترین خاطره شما از جشنواره چیست؟
سر فیلم «آژانس شیشه ای» و اکران آن در جشنواره یک آقایی آمد با آستین های بالا زده و تازه وضو گرفته… از بچه های حراست جشنواره بود. تا من را دید گفت: «آقا کیانیان! آقا کیانیان! وایسا کارت دارم.» یک نفر را صدا زد، بعد هم گفت: «این هم آقا کیانیان …از بچه های خودمان هستند» .
فهمید که از خودشان هستید؟
من کلا از خودمان هستم و آدم ها را خط کشی نمی کنم. آدم ها را همان جوری که هستند قبول دارم.
گفتید که از زمان احمدی نژاد به جشنواره نرفتید؟
بله…
زمان روحانی هم نرفتید؟
من زمان روحانی هم به جشنواره نرفتم. جشنواره قبلا محل رفتن منتقدان مطرح بود والان سال هاست که منتقدان مطرح در جشنواره حضور ندارند.
نامه جنجالی علی نصیریان به دبیر جشنواره فجر
