به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از تجارت نیوز: افت شدید شاخص کل در چند ماه گذشته سهامداران زیادی را متضرر کرده است. عده ای دولت و سیاستگذاران بورس را عامل ضرر مردم می دانند و عده دیگری می گویند مقصر مردمی هستند که مختصات توده واری بازار را پذیرفته اند و با جماعت بورسی همرنگ شده اند. اما آیا ضرر مردم در بورس تقصیر رفتار جمعی خود آنهاست؟
مجتبی شهبازی، مدیر معاملات کارگزاری بانک پاسارگاد به تجارت نیوز می گوید: معمولا افراد تمایل دارند هنگام خرید سهام، ظرفیت و توان تعقل فردی را از دست بدهند. حداقل می توان گفت توانایی آنان در تصمیم گیری انفرادی تا حد زیادی تحت فشار عقیده جمع کاهش می یابد. بسیار بجا گفته اند که انسان جمعی می اندیشد و به صورت جمعی احساسی می شود. در حالی که بسیار به آهستگی و تک تک عقل خود را باز می یابند.
بسیاری اینطور می پندارند که رفتار جمعی یا گروهی ذاتا چیزی منفی در خود دارد اما آیا این مساله درستی است؟ شهبازی می گوید: هیچ کس ادعا نمی کند رفتار جمعی در بورس، سرمایه داران را به خطاکار تبدیل می کند، اما همانطور که دیدیم در هنگام بازارهای گاوی و خرسی فعالیت های خطاکارانه که خود را با عملکرد بازار مرتبط می سازند، رشد سریعی را تجربه می کنند.
به گفته این کارشناس بورسی رفتار توده ها به وضوح خطرناک تلقی می شوند، چرا که از نظر روانشناسی، غریب ترین موضوع قابل مشاهده در توده ها این است که اهمیتی ندارد جمع از چه افرادی تشکیل یافته باشد، شیوه زندگی شان چه مقدار با هم شباهت یا تفاوت داشته باشد، شغل آنان و شخصیت شان چه باشد یا هوش شان چه اندازه باشد، همین که به یک جمع تبدیل شده اند باعث می شود به شیوه ای احساس، فکر یا رفتار کنند که اگر تنها بودند با شیوه انفرادی تفکر و احساس آنها کاملا متفاوت بود.
آثار و کتاب های زیادی که در این زمینه نوشته شده اند مشخصا به رگه بارزی از بی منطقی در رفتار توده ای یا جمعی اشاره دارند.
بازارهای خرسی و گاوی و رفتار جمعی
شهبازی تاکید می کند: سرمایه گذاران از خاستگاه های مختلفی هستند، سطح هوشی متفاوتی دارند و از بسیاری جهات نقاط مشترک اندکی با یکدیگر دارند. با وجود این، شگفت انگیز است که در موارد بسیار این افراد در اتخاذ دیدگاه نسبت به بازار و میزان تغییر این دیدگاه به هم نزدیک می شوند و دیدگاهشان همراه با هم تغییر می کند.
البته این فعال بازار سرمایه در حمایت از رفتار جمعی می گوید: رفتار جمعی غالبا موضوع ناخوشایندی پنداشته می شود، اما ممکن است دلایل کاملا منطقی پشت این نوع رفتار وجود داشته باشد. پیروی از جمع به عنوان راهی برای اتصال سرمایه گذار به شتاب بازار در نظر گرفته می شود. تا زمانی که این شتاب در یک جهت است و با گام برداشتن در این جهت پول به دست می آید، دلایل کمی برای استنباط عدم منطق وجود دارد.
به گفته شهبازی، داشتن رفتار جمعی همیشه هم منفی تلقی نمی شود. بلکه مشکل زمانی به وجود می آید که جمعی رفتار کردن بی منطقی پنداشته می شود. زمانی که فشار جمع باعث می شود قیمت ها بسیار بیشتر از چیزی که مرتبط با فعالیت های شرکت های قرار گرفته در لیست خرید و فروش بورس باشد، اوج گرفته یا سقوط کند.
از طرف دیگر او می گوید مشکل رفتار جمعی در بازار سرمایه ایران دلیل دیگری هم دارد. آن هم اینکه مردم نگاه کوتاه مدت به بازار سرمایه دارند. همین نگاه کوتاه مدت رفتار جمعی و توده وار مردم را نگران کننده می کند.
سرمایه گذاران عجول بورس
مدیرمعاملات کارگزاری بانک پاسارگاد می گوید: اینکه بیاییم عمده ایرادات را از سیاستگذاران و دولت ببینیم در واقع به خطا رفته ایم. هرچند در نقش اشتباهات دولت و سیاستگذاران در ایجاد جو بی اعتمادی هیچ گونه شکی نیست اما اگر تحلیل یک طرفه باشد قطعا به خطا رفته است.
او تاکید می کند افرادی که طی ماه های اخیر وارد بازار سرمایه شده اند و به صورت انفرادی و مستقیم اقدام به سرمایه گذاری کرده اند اگر دیدگاه شان به بازار سرمایه مشابه سرمایه گذاری در بازار ملک و مستغلات بلند مدت بود به هیچ عنوان اینگونه شاهد اصلاح شدید و غیر منطقی بازار نبودیم.
پس اینجاست که نقش فرهنگ سازی بیش از پیش مشخص می شود. سیاستگذاران می بایست با تدوین مقررات همانند سایر کشورهای توسعه یافته استفاده از خدمات ارکان حرفه ای تعریف شده در بازار سرمایه جهت سرمایه گذاری غیر مستقیم در بازار را به نوعی اجباری کنند تا از ریسک زیان همین سرمایه گذاران اندکی کاسته شود.
زمانی که بازار به طور احساسی و غیر منطقی ریزش می کند قطعا فرصت های بزرگی را برای کسانی که با تحلیل درست و دید بلند مدت اقدام به خرید می کنند بوجود می آورد.
رشد شاخص هم وزن و نزول شاخص کل / عرضه در «شستا» باعث ریزش شاخص کل شد
