ساعدنیوز
ساعدنیوز

بذرها را قبل از کاشتن چگونه ضدعفونی کنیم؟

  دوشنبه، 29 شهریور 1400   زمان مطالعه 8 دقیقه
بذرها را قبل از کاشتن چگونه ضدعفونی کنیم؟
آشنایی با روش ضدعفونی کردن بذر برای کاشت و انجام آن یکی از بهترین روش ها برای داشتن محصول بیشتر است.با ما همراه باشید تا نحوه ضدعفونی کردن بذر را به شما یاد دهیم.

باتوجه به افزایش جمعیت، تولید بیشتر محصولات کشاورزی مخصوصا محصولات استراتژیک اهمیت بسیاری یافته است. بنابراین افزایش کمیت محصولات زراعی در کنار کیفیت آن ها از جمله مباحثی است که مورد بررسی قرار می گیرد. بذر مورد استفاده باید سالم، قوی و بدون آلودگی به آفات، بیماری ها و تخم علف های هرز باشد. یکی از روش های افزایش کیفیت بذر، بوجار کردن بذر است. بوجاری و تمیز کردن بذر، بعد از خشک کردن آن ها صورت می گیرد. بوجاری بذر به منظور جداکردن بذر علف های هرز و مواد زاید و همچنین جدا کردن بذر ناسالم انجام می شود.

عوامل بیماری زا که در بذور وجود دارند سبب کاهش کیفیت آن ها می شوند. این عوامل می توانند جوانه زدن بذر را به خطر بیندازند و یا سبب ایجاد بیماری در گیاهچه شوند. بنابراین درصورت وجود بذر ناسالم و حاوی عوامل بیماری زا، محصولات کاهش می یابند. به همین دلیل ضدعفونی بذر ضروری است.

عوامل بیماری زا در بذر

بذرها باید فاقد ذرات خارجی مانند خاک، بذر سایر گونه ها و بخش های غیر از بذر باشند. ذرات خارجی می تواند شامل عوامل بیماری زا مانند باکتری، ویروس و قارچ نیز باشد.

۱- قارچ

اکثر بیماری های گیاهی از طریق قارچ ها ایجاد می شوند. اغلب قارچ ها در چرخه زندگی خود اندام مقاومی به نام اسپور تولید می کنند. زمانی که شرایط در مزرعه مساعد باشد، بیماری های قارچی گسترش پیدا می کند. عامل اصلی این بیماری در گیاه، بذر آلوده می باشد. قارچ ها گونه های مختلفی دارند. گونه های Alternaria، Aspergillus، Bipolaris، خطرناک ترین بیماری ها را ایجاد می کنند.

۲- باکتری

باکتری ها میکروارگانیسم های تک سلولی و کوچک می باشند. پاتوژن های باکتریایی زیادی در بذر وجود دارند. نشانه های بیماری های باکتریایی در گیاهان، لکه برگی، سوختگی، شانکر و … می باشد. اکثر این باکتری ها گرم منفی هستند.

۳- ویروس

ویروس ها توسط پوشش پروتئینی حفاظت می شوند. برخی از بیماری های ویروسی با تیمار بذر، کنترل یا ریشه کن می شوند. انتقال با بذر و گرده می تواند اهمیت قابل توجهی در اکولوژی برخی ویروس ها داشته باشد. بقا در بذر ممکن است برای ویروسهایی که فقط دارای میزبانهای یکساله هستند و نیز ویروسهایی که ناقلین بی مهره آنها ( مثل نماتدها) عموماً به کندی حرکت می کنند، از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. بعضی از ویروسها می توانند در بذور دفن شده، حداقل یکسال دوام آورند. انتشار طبیعی بذور آلوده شده توسط باد و یا آب نیز ممکن است عامل مهمی در انتقال ویروس باشد.

هر یک از عوامل بیماری زا توانایی کاهش کیفیت بذر را دارند. شرایط آب و هوایی و خصوصیات خاک در هر منطقه میزان شیوع نوع خاصی از باکتری، ویروس یا قارچ را تعیین می کند. مهمترین عوامل تاثیرگذار بر نوع بیماری دما و رطوبت منطقه است.

روش های ضدعفونی کردن بذر

ضدعفونی بذرها باید به طور یکنواخت انجام شود. استفاده خیلی زیاد از مواد ضدعفونی کننده سبب کاهش جوانه زنی بذر می شود. همچنین کم بودن مقدار ماده ضدعفونی کننده نیز تاثیری روی عوامل بیماری زا ندارد. استفاده نادرست از تجهیزات ضدعفونی بذر نیز به بذر ها آسیب می رساند.

درگذشته ضدعفونی بذر توسط محلول آب آهک یا آب نمک انجام می گرفت. دیگر روش های بسیار قدیمی ضدعفونی بذر استفاده از گوگرد می باشد. این روش صدها سال قبل از میلاد مسیح استفاده می شد. آب نمک و خاکستر و در برخی موارد استفاده همزمان از آن ها دیگر روش های قدیمی ضدعفونی بذر هستند.

به مرور زمان محلول های سولفات مس، پودر کربنات مس و سپس ترکیبات جیوه ای جایگزین مواد قبلی شدند. ضدعفونی بذر به منظور کنترل آفات و بیماری های موجود در خاک انجام می شود. مواد ضدعفونی کننده جایگزین مناسبی برای سموم و قارچ کش های شاخ و برگ جهت کنترل آفات و بیماری های اول فصل هستند.

ضدعفونی کردن بذر با استفاده از آب گرم

آب گرم می تواند اکثر قارچ ها و باکتري های بذرزاد را بدون صدمه زدن به بذر، از بين ببرد. تیمار آب گرم روشی است که می توانید برای ریشه کن کردن یا به حداقل رساندن سطح پاتوژن ها (بخصوص پاتوژن های باکتریایی) در بذر سبزیجات، استفاده کنید. سایر روش های رایج (به عنوان مثال، تیمارهای قارچ کش) نیز می توانند به کاهش بیماری کمک کنند، اما معمولاً عوامل بیماری زایی که در پوسته بذر نفوذ کرده اند، را از بین نمی برند. تیمار آب گرم برای بذرهای ریز و کوچک مناسب تر است. برای بذرهای درشت، بسیار شکننده، گندله شده، پرایمینگ شده، بذری که توسط قارچ کش ضدعفونی شده و بذرهای کهنه مؤثر نیست.

هنگام تیمار بذر با آب گرم، فقط مقدار بذری را که برای کاشت نیاز دارید، تیمار کنید.قبل از هر کار می بایست یک نمونه کوچک از بذر مورد نظر را ضدعفونی کنید و از نظر جوانه زنی و کيفيت، آن را مورد بررسی و آزمایش قرار دهید. سپس این روش را برای ضدعفونی همه بذرها انجام دهید.

توجه: در روند ضدعفونی بذر با آب گرم، دمای آب باید با دقت کنترل شود. در صورت کاهش اندک دما ممکن است قارچ ها و باکتري ها زنده بمانند. افزایش دما نيز می تواند به بذر آسيب برساند.

برای تأثیرگذاری بهتر، از یک حمام آب با کنترل دقیق دما و زمان بندی (water oven) استفاده کنید. همچنین می توانید یک تابه بزرگ را روی اجاق گاز قرار دهید. برای اینکه این روش مؤثر واقع شود، نیاز به یک دماسنج با دقت بالا برای اندازه گیری دقیق و مکرر هرگونه تغییر دما دارید. علاوه بر این، باید آب را مرتباً مخلوط کنید. همچنین تنظیمات اجاق گاز را به طور مناسب تنظیم کنید، بذر را در طی مراحل کار به طور کامل زیر آب قرار دهید تا اطمینان حاصل کنید که دانه در تمام مدت در دمای ثابت و یکنواخت قرار دارد.

کاشت بذر

مراحل ضدعفونی بذر با آب گرم

  • بذرها را به مدت 11 دقیقه در یک کیسه نخی نفوذپذیر ریخته و در دمای 38 درجه سانتیگراد با رعایت شرایط زیر، بخیسانید. (مرحله قبل از گرم کردن)
  1. کیسه را تا نیمه از بذر پر کنید.
  2. هوای آن را تخلیه کنید.
  3. مطمئن شوید که همه بذرها کاملاً مرطوب شوند.
  • کیسه بذر را در آبی با حجم 5 تا 11 برابر حجم کل بذور و در دمای توصیه شده قرار دهید. (به جدول زیر مراجعه شود.)
  • مدت زمان آلودگی زدایی و دمای آب باید به دقت رعایت شود.
  • پس از مدت زمان مشخص شده، کيسه هاي بذر را به مدت 5 دقیقه در آب سرد قرار دهید تا سریعاً عملیات حرارتی پایان یابد.
  • در این مرحله می توانید از یک قارچ کش مطابق دستورالعمل سازنده استفاده کنید (اختیاری).
  • بذرها را از کيسه خارج کرده سپس روي یک پوشش تميز قرار دهید تا خشک شوند.
  • در پایان بهتر است از یک ضدعفونی کننده بذر مانند قارچ کش هاي توصيه شده نيز، استفاده کنید (اختیاری).

استفاده از مایع سفید کننده برای ضد عفونی کردن بذر

بذر گوجه فرنگی و فلفل را با استفاده از مایع سفید کننده می توان ضدعفونی کرد. در این روش، باکتری های ایجاد کننده «لکه باکتریایی»، از بین می روند.

  1. محلولی به نسبت 1 قسمت مایع سفید کننده و 3 قسمت آب آماده کنید.
  2. بذرها را به مدت 1 تا 2 دقیقه در این محلول بخیسانید.
  3. سپس آنها را از محلول خارج کرده و بشویید.
  4. بذرها را به طور کامل خشک کنید.
  5. می توانید با یک قارچ کش عملیات ضدعفونی را تکمیل کنید.

در ضد عفونی بذور به چه چیزهایی دقت کنیم؟

ضد عفونی کردن بذور قبل از کاشت بسیار راحت تر است و مصرف سموم در طی دوره داشت را کمتر می کند. کارخانه های تولید و بسته بندی بذور، هر نوع بذر را با قارچکش مناسب با بیماری های رایج ضدعفونی کرده و بسته بندی می کنند. آنچه در ضد عفونی بذور مهم است جلوگیری از مسمومیت دام یا کارگران انجام دهنده ضدعفونی می باشد. اگر برخی از مواد ضدعفونی کننده در غلظت زیاد استفاده شوند سبب ایجاد گیاه سوزی در گیاهچه یا عدم جوانه زنی بذور می شوند.

بیماری هایی که باید با آنها مبارزه کنیم

  • بیماری های خاکزاد و پوسیدگی بذر
  • بیماری های بذرزاد مثل سیاهک آشکار گندم، سیاهک پنهان گندم
  • بیماری های هوا زاد مانند سفیدک دروغی، زنگ
  • علف های هرز
  • حشراتی مانند سوسک ها، لاروها

تمیز کردن تجهیزات

تمیز کردن ظروف و تجهیزات مورد استفاده برای کاشت ضروری است. ساده ترین راه برای انجام این امر استفاده از سفید کننده رقیق می باشد. کافیست یک قسمت از سفید کننده را با 9 قسمت آب مخلوط کنید و گلدان، ظروف زیرین و تجهیزات را درون این محلول بخیسانید و در نهایت با آب داغ به خوبی شستشو دهید یا اگر از ماشین ظرفشویی استفاده می کنید با حداکثر حرارت شستشو دهید.

تجهیزات را قبل از استفاده حتما تمیز کنید:چنانچه در این بخش گفته شده است بهتر است پس از مصرف گلدان ها نیز آن ها را بشویید و تا استفاده بعدی ان ها را نگهداری کنید. بهتر است از گلدان های شیشه ای برای رویش بذرها استفاده کنید نه ظروف پلاستیکی زیرا علاوه بر تمیزی آسان این ظروف باکتری ها را روی خود نگه نمی دارند.

پایگاه خبری ساعدنیوز را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.

دیدگاه ها
  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
مراسم سلام عید نوروز و اهداء سکه توسط فرح پهلوی به همسران مقامات دولتی +عکس/ ولخرجی زن تازه به دوران رسیده زمانی که مردم غرق در فقر و بدبختی بودند! (367 نظر) میزبانی حسن روحانی از سیاستمداران و اقوام در مراسم عید دیدنی در منزل زیبا و ایرانی پسندش+ عکس/ چه مبلمانی، چه فرش هایی، از همه مهمتر چه خونه دلبازی😍 (282 نظر) خلاقیت خنده دار یک ایرانی برای گرم کردن آب حماسه ساز شد/ خسته نباشی هم وطن+ عکس (235 نظر) تلاوت زیبا و دلنشین سوره شمس توسط رهبر معظم انقلاب+ویدئو (235 نظر) صبحانه مفصل و رنگارنگ دو نفره رضا گلزار و آیسان خانوم+عکس/از خاویار گرفته تا آواکادو و انار وحشی... (181 نظر) روایتی از هواپیمایی که برای آوردن یک روبان عروسی برای فرح پهلوی از تهران به پاریس رفت! (146 نظر) رونمایی منوچهر هادی از خواهر و شوهر خواهر پزشکش+ عکس/ به قولی مخ خانواده ایشون هستن که پسرش هم دکتره (143 نظر) خلاقیت منحصر به فرد پسر مشهدی با ساخت تریلی حماسه آفرید/ هیلتر هم مغز اینو نداشت!+عکس (140 نظر) دو پادشاه یکی از ایران (ناصرالدین شاه) و دیگری از ژاپن (میجی) در یک زمان به اروپا رفتند/ تفاوت ها را بنگرید (125 نظر) تصویری از عیادت نجم الدین شریعتی، مجری برنامه سمت خدا از رهبر معظم انقلاب و استقبال گرم ایشان (125 نظر) مراسم تولد جگرسوز آزاده نامداری در خانه ابدی اش و گریه های دلخراش همسر و پدرش/ روحت شاد+ عکس (123 نظر) خواهر یکتا ناصر سکوتش را شکست (119 نظر) استوری معنادار شاهین صمدپور برای یکتا ناصر و منوچهر هادی (101 نظر) اتاق خواب اروپایی و امروزی سانیا سالاری، ارغوانِ سریال دلدادگان با طراحی مدرن+عکس/ انصافا سلیقه خاصی داره! (98 نظر) خنده های رهبر معظم انقلاب به اشعار شاعر طنزپرداز با موضوع آقازاده+ویدئو/ ای صورت و سیرت تو مطلوب، به‌به به‌به به این ژن خوب (94 نظر)
دیگران می‌خوانند   
فال قهوه با نشان روز جمعه 10 فروردین ماه 1403 فال ابجد روزانه جمعه 10 فروردین 1403 فال حافظ با تفسیر جمعه 10 فروردین 1403 + فیلم فال شمع روزانه امروز جمعه 10 فروردین 1403 فال روزانه امروز جمعه 10 فروردین ماه 1402 (عکس) جواد عزتی و علی مردانه در پشت صحنه فصل 3 سریال زخم کاری در رامسر / فصل 3 زخم کاری در راه است رونمایی از سفره افطار مفصل و رنگین 6 کیلومتری در مشهد +عکس 12 دروغ شاخداری که پدر و مادرها در بچگی به ما گفتند / خیلی از باورهای کودکیمان حقیقت ندارد و باید با واقعیت رو به رو شد اگر این 10 رفتار را در اولین قرارتان دیدید پا به فرار بگذارید / اگر طرف مقابل این رفتارها را داشت بدون فرد مناسبی برای ازدواج نیست (عکس) خوابیدن محمدرضا گلزار وسط تمرین ورزش / مثل اینکه فشار زندگی متاهلی با آیسان خانم زیاده🤣 جزئیات مسمومیت شدید یک جوان در پی بلعیدن مواد مخدر چهرۀ «خون‌آشام ایتالیایی» بعد از 400 سال بازسازی شد+ عکس مخالفت با بازیگر شدن فریبرز به سبک ژاله صامتی، پریِ سریال زیرخاکی+ویدئو/ اون تیکه معنی کردن چپر چلاغ برا کاوه خیلی خوب بود رونمایی از برادر جوان و قدبلند داریوش فرضیایی، عموپورنگ پرانرژی بچه ها/ جفتشون چقدرم مهربون و خوش استایلن+عکس امروز آخرین مهلت ثبت‌نام دیدار رمضانی دانشجویان با رهبر معظم انقلاب جایی که ابر‌ها زیر پای‌تان شناورند/ پیشنهادی رویایی برای سفر یک روزه در اطراف تهران (ویدئو) مظنون فراری از دست پلیس به خودروی در حال حرکت آویزان شد حرکات با مزه گربه وقتی خودش رو توی آینه میبینه/ چه دیوونه بازی هایی درمیاره+ فیلم واکنش معین به انتشار خبر حضور پنهانی‌اش در ایران/ معین چند بار به ایران آمده؟ هم میز شدن امیر قلعه نویی و علی دایی در ضیافت افطاری در آجودانیه+عکس/ چهره بشاش و شاد هر دو سرمربی سابق و فعلی تیم ملی مبتلا شدن ستاره سادات قطبی به بیماری ناشناخته و دست و پنجه نرم کردن با مرگ+ویدئو عروسی مجلل دختر شاه اینجا برگزار شد!+عکس سلفی عجیب و غریب بهرام رادان با سفره هفت سین ساده در دفتر کارش در دوران مجردی+ عکس/ برا همیناست که میگن ازدوج کنی سر و سامون میگیری غوغای خوانندگی و نوازندگی شهاب حسینی با آهنگ ناصر عبداللهی +ویدئو/عجب صدای قشنگی داره! تصاویری از دوقلوهای ریزه میزه و بانمک یاسمین مقبلی در کنار مادر فضانوردشان (ویدیو) رقصی این چنین در میانه میدانم آرزوست!/ واکنش ماده شیمیایی با اشعه‌ی فرابنفش (عکس) ماجرای ازدواج جنجالی ژیلا صادقی با بازیگر سریال "رستگاری" و "بچه مهندس3"، کاوه سماک باشی، چه بود و به کجا رسید مدیتیشن بهاری الناز شاکردوست با ظاهر عجیب و شال پیچی شده در کرمانشاه/ بیستون کعبه عشاق جهان است هنوز+عکس کتک کاری و بزن بزن در مراسم عروسی دختر قلعه نویی/شوخی بی جا کار دست مهمان داد (فیلم) همخوانی هلیا امامی در کنسرت مسعود صادقلو / تعطیلات عید خانم بازیگر از مشهد تا کنسرت صادقلو (عکس) وقتی شاهرخ استخری دختراشو سر صبحی میبره مدرسه / نبات چه غری میزنه 🤣 خلاقیت منحصر به فرد باغبان خوش ذوق با پرورش میوه های قلبی شکل حماسه ساز شد +ویدئو/مغز تو رو باید طلا گرفت! (عکس) گشت و گذار بهاری دمت اوزدمیر با ظاهری متفاوت در یک جای بهشتی تصویری از عبادت خالصانه رهبر انقلاب، آیت الله خامنه ای در حیاط با صفا و سرسبز/ قبول حق باشه حضور سحر دولتشاهی در مراسم تدفین محمدرضا شجریان به عنوان عروس خانواده+عکس/ از این مراسم به بعد ازدواجش با همایون رو علنی کرد خلاقیت خنده دار راننده شمالی، با نوشته جالب پشت کامیون حمل جوجه حماسه آفرین شد/ آخه لامصب جای این چیزا پشت ماشینه؟!🤣 (فیلم) سپهر حیدری اولین بار این طور عاشق آرام جوینده شد و از او خواستگاری کرد/ عجب جرئتی داشته این مرد پرسپولیسی🙂 خلاقیت بی نظیر یک مادر ایرانی با پختن یک نان منحصر به فرد برای تزئین سفره افطار/ چقدر شیک و مجلسی+عکس سفره افطاری رنگین و مفصل امیر قلعه نویی در یک رستوران مجلل/ ماشالله چه جایی هم انتخاب کردن👌 بیوگرافی و زندگینامۀ شهید محسن فخری‌زادۀ مهابادی، فیزیکدان هسته‌ای ایران
تیتر امروز   
12 دروغ شاخداری که پدر و مادرها در بچگی به ما گفتند / خیلی از باورهای کودکیمان حقیقت ندارد و باید با واقعیت رو به رو شد اگر این 10 رفتار را در اولین قرارتان دیدید پا به فرار بگذارید / اگر طرف مقابل این رفتارها را داشت بدون فرد مناسبی برای ازدواج نیست جزئیات مسمومیت شدید یک جوان در پی بلعیدن مواد مخدر چهرۀ «خون‌آشام ایتالیایی» بعد از 400 سال بازسازی شد+ عکس امروز آخرین مهلت ثبت‌نام دیدار رمضانی دانشجویان با رهبر معظم انقلاب جایی که ابر‌ها زیر پای‌تان شناورند/ پیشنهادی رویایی برای سفر یک روزه در اطراف تهران فال قهوه با نشان روز جمعه 10 فروردین ماه 1403 فال ابجد روزانه جمعه 10 فروردین 1403 فال حافظ با تفسیر جمعه 10 فروردین 1403 + فیلم فال شمع روزانه امروز جمعه 10 فروردین 1403 واکنش معین به انتشار خبر حضور پنهانی‌اش در ایران/ معین چند بار به ایران آمده؟ فال روزانه امروز جمعه 10 فروردین ماه 1402 عروسی مجلل دختر شاه اینجا برگزار شد!+عکس کتک کاری و بزن بزن در مراسم عروسی دختر قلعه نویی/شوخی بی جا کار دست مهمان داد پادشاهی که فقط 20 دقیقه سلطنت کرد+عکس