یک مقاله علمی از بخش های مشخصی تشکیل شده است که هر بخش دستورالعمل نگارشی مشخصی دارد. شما به عنوان یک نویسنده مقاله وظیفه دارید اجزای اصلی مقالات بشناسید و طبق دستور العمل هر یک از قسمت های اصلی را نگارش کنید. ما ترتیب بخش ها و اصول و قواعد استاندارد نگارشی هر یک از اجزای مقاله را در این بخش گرده ایم در ادامه همراه ما باشید با آموزش نحوه نگارش بخش های مقاله علمی.
یک مقاله اصیل علمی شامل قسمت ها و بخش های زیر می باشد:
- عنوان
- چکیده
- کلمات کلیدی
- مقدمه
- مواد و روش ها
- نتایج
- بحث
- نتیجه گیری
- تقدیر و تشکر
- مراجع
- ضمیمه
- موارد تکمیلی
عنوان
عنوان مقاله نخستین چیزی است که دیگران را به خواندن مقاله شما جلب می کند. عنوان مقاله باید گویای علمی باشد و بدرستی بتواند کاری را که انجام شده، عرضه کند. عنوان هم باید گویای متن باشد و هم دارای جذابیت باشد. از نوشتن عنوان های طولانی باید خودداری نمود. همچنین از کلمات اختصاری شناخته نشده در عنوان مقاله نباید استفاده کرد. عنوان مقاله می تواند در قالب یک جمله یا عبارت پرسشی نوشته شود که در این حالت توجه دیگران به موضوع بیشتر جلب خواهد شد.
افیلیشن
اسامی نویسندگان اغلب زیر عنوان مقاله آورده می شود. مشخصات، آدرس، تلفن، فاکس و مشخصات نویسندگان در این بخش ذکر می شود.
چکیده
در این قسمت باید چکیده فعالیت پژوهشی ضمن بیان اهمیت موضوع و نتایج به دست آمده، به طور شفاف و دقیق در قالب تعداد محدودی از کلمات (وابسته به نوع مجله مثلا می تواند حداکثر تا 200 کلمه باشد) توضیح داده شود. چکیده بایستی به گونه ای نوشته شود که دیگران را به خواندن مقاله شما ترغیب کند. اگر کلمات اختصاری در چکیده به کار رود، باید عبارت کامل آن در داخل پرانتز و پس از عبارت اختصاری نوشته شده و یا کلمه اختصاری در داخل پرانتز و پس از عبارت کامل آن نوشته شود. معمولا زمان افعال چکیده یک مقاله زمان حال است اما می توان از افعال زمان گذشته نیز استفاده نمود. به طور کلی دو نوع چکیده وجود دارند:
1- توصیفی: چکیده های توصیفی در زمینه های علوم انسانی و علوم اجتماعی یا روان شناسی مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع از چکیده ها حدود 50 تا 100 کلمه هستند.
ساختار یک چکیده توصیفی عموما به شکل زیر است:1
- تاریخچه
2-هدف
3- مطلب خاص مورد توجه/مورد علاقه ی مقاله
4- مروری بر محتویات (این بخش الزامی نیست)
2- چکیده ی راهنمای تمام نما:
چکیده های راهنما عموم در مقاله های مهندسی، علوم یا روان شناسی مورد استفاده قرار می گیرند.
این چکیده ها حدودا 200 کلمه را شامل می شوند. اکثر این چکیده ها از بخش های زیر تشکیل می شوند:
- تاریخچه
- هدف مقاله
- روش مورد استفاده
- یافته ها/ نتایج
- نتیجه گیری
نوع چکیده ی مورد استفاده به رشته مورد نظر بستگی دارد.
نکاتی در جهت نگارش چکیده ابتدا مقاله را چندبار مطالعه نموده و نکات اصلی آن را دریابید.
سپس هر بخش را در نظر گرفته و آن را به یک 1 تا 2 جمله خلاصه کنید. سپس جملات جمعآوری شده را دوباره بخوانید تا مطمئن شوید که مباحث اصلی موجود در مقاله را پوشش می دهد. اطمینان حاصل نمائید که در رابطه با هر یک از نکات کلیدی ساختار چکیده مطلبی آورده اید.
چکیده نگارش شده را بررسی نمائید و در صورت وجود کلمات غیر ضروری آنها را حذف نموده و آن را دوباره به شکلی روان نگارش نمائید.
چه چیز، یک چکیده را خوب و تاثیر گذار می کند؟
جهت نگارش چکیده از یک متن قابل مفهوم و خلاصه استفاده می شود و می توان از خود آن چکیده اطلاعاتی دریافت نمود.
تمام مولفه های اکادمیک را از متن کامل انعکاس دهد که باید شامل هدف، تمرکز، روش ها، نتایج و استدلال ها باشد.
هیچگونه اطلاعاتی خارج از مقاله در خود نداشته باشند. به زبان ساده و روان و سلیس نوشته شده و برای گستره ی وسیعی از خوانندگان از جمله خوانندگان با رشته های علمی تخصصی قابل فهم باشد.
به زبان مجهول نوشته می شود تا به جای تمرکز بر اشخاص، بیشتر با تمرکز بر موارد مهم، یافته ها را گزارش دهد. عموما هیچ مرجعی را شامل نمی شود.
واژگان کلیدی
معمولاً 3 تا 13 واژه یا عبارت موضوعی کوتاه می باشند که بایستی موضوعات اصلی و فرعی مقاله را پوشش دهند. معمولا بلافاصله بعد از چکیده، آورده می شود.
مقدمه
اگر خوانندگان با مطالعه مقاله، به نوشته شما علاقمند نشوند، مقاله از دست رفته است! در قسمت مقدمه، می بایست تاریخچه و اهمیت موضوع، مشکلات و نقاط ضعف روش های پیشین و رویکرد شما برای حل این مشکلات نوشته شود.
در آغاز مقدمه بهتر است به صورت کلی صحبت کرده و به تدریج به توضیح جزئیات و موضوع اصلی پژوهش پرداخته شود.
در این بخش، پژوهش ها و نتایج به دست آمده در گذشته مرور شده، کمبود و یا نقص آن ها تشریح شده و سپس راهکار مورد استفاده توسط نویسندگان که دلیل نوشتن مقاله می باشد، توضیح خواهد شد.
در آخرین پاراگراف بخش مقدمه، مرسوم است ساختار کلی مقاله و اینکه در بخش های بعدی آن چه عناوینی مطرح خواهد، بیان گردد.
زمان افعال استفاده شده در این بخش تلفیقی از و حال می باشد.
بخش های مختلف مقدمه شامل:
پاراگراف اول: بیان کلی حوزه و حیطه علمی مسأله.
پاراگراف دوم و سوم:انتقال آرام از کلیات به جزئیات و بیان مشخص (دقیق) با مرور پژوهش های پیشین و ذکر اهمیت و ضرورت پژوهش.
پاراگراف چهارم: مهم ترین پاراگراف و قلب مقدمه که شامل خلاصه نکات مهم از فعالیت انجام شده توسط شما در مقاله می باشد.
معمولا این پاراگراف با عبارت "... , in this paper " آغاز می شود.
پاراگراف پنجم: ارتباط، تفاوت ها و برتری های فعالیت شما با دیگر کارهای مشابه انجام شده.
پاراگراف ششم: بیان بخش بندی ادامه مقاله با ذکر کلیات هر بخش.
به عنوان مثال the reminder ofthis : Paper is organized as follows: in section 2 … is explained. … finally, section 5 concludes the paper. 5-
مواد و روش ها
بسته به نوع و حوزه تخصصی مورد مطالعه این بخش می تواند با نام های مختلفی چون: اطلاعات مورد نیاز و روشها ، روش کار ، آزمایشها، شبیه سازی ، روش شناسی و مدل مطرح میشوند. مطالب نوشته شده در این بخش حاوی اطلاعاتی است که با استفاده از آنها میتوان در مورد اعتبار مقاله قضاوت کرد.
نتایج
این بخش در حدود 15 درصد حجم مقاله را دربر میگیرد و تمامی نتایج بدست آمده از بخش روش، در این بخش قید می شود.
بحث
این بخش از مقاله به تفسیر و تعبیر نتایج و دستاورد های پژوهش اختصاص دارد و لذا به دانش وسیعی نیاز دارد.
در این قسمت باید پژوهش های قبلی و مرتبط با موضوع مقاله که در بخش مقدمه عنوان شده اند، بیان شوند و مقایسه ای از روش ها/ نتایج ذکر شده در آن مقالات با روش ها/ نتایج این پژوهش انجام گیرد.
همچنین لازم است مزایا و معایب پژوهش فعلی و همخوانی یا عدم همخوانی دستاورد های حاصل با یافته های پیشین با دقت توضیح داده شود. زمان افعال به کار رفته گذشته است.
تقدیر و تشکر
این بخش لزوما در همه مقالات وجود ندارد. معمولا در این بخش از افرادی که به نحوی در انجام پژوهش به نویسندگان کمک کرده اند (اما میزان مشارکت آنها به گونه ای نبوده که به عنوان نویسنده مقاله ذکر شوند) تشکر و قدردانی می شود.
همچنین می توان از موسساتی که حمایت مالی و یا تجهیزاتی داشته اند و یا از داوران مقاله که با ارائه نکات ارزشمند خوذد ارتقای کیفی مقاله کمک کرده اند، تشکر نمود.
مراجع
در این بخش مشخصات تمامی منابع و مقالاتی که در متن مقاله به آن ها ارجاع شده است، باید به طور کامل و دقیق نوشته شوند. به طور شیوه و آیین نگارش ارجاع به مقالات دیگران، وابسته به مجله ای است که پیش نویس مقاله برای آن ارسال خواهد شد.
برای یافتن نحوه ارجاع دهی درست، مطابق با آیین نگارش آن مجله، می توان از قسمت «راهنمایی برای نویسندگان» از سایت مجله کمک گرفت.
راه ساده تر این است که از شماره های اخیر چاپ شده توسط مجله، چند مقاله دانلود شده و سپس از آیین نگارش ارجاع دهی در آن مقالات استفاده نمود.
گاهی اوقات مراجع به ترتیب حروف الفبا و بر اساس نام خانوادگی نویسنده اول مرتب می شوند. در این حالت معمولا نام نویسندگان در متن مقاله و در پایان جمله/ عبارتی که مربوط به آن مرجع می باشد، نوشته می شود.
ضمیمه
در این قسمت مطالبی که مرتبط با متن مقاله بوده اما ذکر آنها در متن اصلی در اولویت دوم قرار دارد (و لذتا ممکن است موجب خستگی خواننده و یا سردرگمی او شود) در ضمیمه گنجانده می شود.
به عنوان مثال اثبات طولانی قضایای ریاضی مطرح شده در متن مقاله و یا الگوریتم بدست آوردن پارامتری در قسمت ضمیمه قرار داده می شوند.
موارد تکمیلی
این بخش نیز لزوما در همه مقالات وجود ندارد. در برخی از مقالات، کد و برنامه نوشته شده برای انجام شبیه سازی ها، عکس یا فیلم هایی که از پدیده های در رابطه با موضوع مقاله تهیه شده است، تحت عنوان supplementary materials در سایت مجله استفاده از آن ها درک بهتری از نتایج و چگونگی نجام پژوهش بدست آورند.
مقاله علمی پژوهشی چیست و چه ویژگی هایی دارد؟
