برخی مفاهیم رایج برای محققین و پژوهشگران

آشنایی با مفاهیم رایج در چاپ مقاله برای پژوهشگران

۱- Manuscript

به معنی حالت پیش نویس قبل از چاپ مقاله است. یعنی به نسخه پیش نویس مقاله که به مجله ارسال شده ولی هنوز مورد تایید قرار نگرفته باشد گفته می شود.

۲- Paper

وقتی manuscript مورد تایید یک مجله قرار می گیرد و در آن مجله چاپ می شود عنوان paper به آن داده می شود. این عنوان اغلب برای مقالات چاپ شده دانشجویان و پژوهشگران اطلاق می گردد.

۳- Publishing process

فرآیند چاپ و پذیرش است که در آن مجلات علمی مراحل متوالی را برای پژوهشگران تدوین و مشخص می کنند و پژوهشگران نیز برای چاپ و پذیرش مقاله خود در آن مجله ملزم به رعایت دقیق این مراحل و جزیات آن می باشند.

۴- Submit

به سادگی یعنی ارسال مقاله. ارسال مقاله به مجله جهت قرارگرفتن آن در فرآیند داوری و بررسی را سابمیت مقاله می گویند. سابمیت مقاله یکی از حساس ترین مراحل چاپ مقاله است که باید به جزییات موجود در ان دقت نمود.

۵- Reviewers

منظور از این مفهوم اشاره به داور یا داوران مجله است. معمولاً داوران مجله اساتیدی هستند که با مجله همکاری می کنند و به بررسی علمی مقاله می پردازند.

۶- Editor in chief

معمولاً صاحب امتیاز یا مدیر مسئول مجله می باشد. مدیر مسول مجله اولین فردی است که به بررسی اجمالی مقاله می پردازد و در صورت تایید آن مقاله را برای داوری، به داوران ارسال می کند. همچنین، این فرد مسئول اصلی کلیه مراحل چاپ و پذیرش مقاله در مجله می باشد و نامه پذیرش و تاریخ چاپ مقاله را یا اطلاع رد شدن مقاله را به مولفین اطلاع می دهد. ادیتور اصلی حتی می تواند در نظریه داوران نسبت به کیفیت مقاله مداخله کند و حتی مقاله ای که مثلاً از سوی داوران به صورت ۵۰ ۵۰ قبول شده است را رد یا پذیرش نهایی کند.

۷- Corresponding author

به معنای نویسنده مسئول است. در مقالات معمولاً یک فرد به عنوان نویسنده مسئول انتخاب می شود و معمولاً شماره تماس، آدرس ایمیل و آدرس پستی محل کار یا زندگی وی در مقاله درج می شود. نویسنده مسئول همان نماینده نویسندگان می باشد که ادیتور اصلی مجله تمایل دارد با او در تماس باشد.

۸- Template

به معنای شکل ظاهری و قالب آن است. هر مجله ای برای چاپ مقالات خود یک شکل ظاهری و قالب برای آن تعبیه می کند و از مولفین می خواهد برای متحد الشکل شدن مقالات، می بایست مقاله خود را در قالب خاصی آرایش مجدد کنند. برای مثال، از چه فونتی برای نگارش استفاده شود، شکل ظاهری جداول چگونه باشد، حاشیه مقاله به چه اندازه باشد و موارد دیگر.

۹- Affiliation

همان وابستگی سازمانی است. تقریباً هر پژوهشگری که به نگارش مقاله اقدام می کند در یک سازمانی یا در حال تحصیل است یا در حال کار. مجلات معمولاً از نویسندگان درخواست می کنند اطلاعات مربوط به محل تحصیل یا کار خود را بر روی مقاله و بلافاصله بعد از نام خود ذکر کنند. وابستگی های سازمانی برای دانشگاه یا محل کار بسیار مهم است زیرا باعث معرفی آنها در سطح دنیا می شود.

۱۰- Publication fee

بسیاری از مجلاتی که معمولاً open access هستند در قبلا چاپ مقاله از مولفان هزینه چاپ دریافت می کنند. این هزینه معمولاً همزمان با ارسال نامه پذیرش برای مولفان به آنها اطلاع داده می شود. در صورت عدم پرداخت هزینه چاپ، مقاله به چاپ نهایی نخواهید رسید.

۱۱- Acceptance letter

به معنای نامه پذیرش است. نامه پذیرش به مفهوم پذیرش نهایی چاپ مقاله در یک مجله است که به صورت نامه ای در قالب پی دی اف یا به صورت ایمیل به نویسنده مسئول و گاهاً به همه نوینسدگان اطلاع رسانی می شود. تنها در این صورت است که مولفان مطمئن می شوند که مقاله آها در مجله مزبور چاپ خواهد شد.

۱۲- Peer review

داوری بی همتا: معمولاً بسیاری از مجلات مقاله را جهت داوری به دو یا سه داور ارسال می کنند که بررسی کیفی محتوای آن از دیدگاه های مختلف صورت گیرد. در این نوع داوری، معمولاً مقاله از دیدگاه های نظری، روش تحقیق، آمار و مسائل اخلاقی مورد بررسی دقیق قرار می گیرد.

۱۳- Blind review

ادیتور مجله برای اینکه داوران مجله تحت تاثیر اسامی مولفان و یا روزمه آنها قرار نگیرند، از مولفان درخواست می کنند که مقاله را بدون نام مولفان به آنها سابمیت کنند. مقاله دریافت شده از سوی ادیتور طبیعتا بدون نام است و زمانی که مقاله برای داوران ارسال می شود، داوران مجله هیچگونه اطلاعی از نام مولفان و سوابق آنها ندارند. به این فرآیند اصطلاحاً داوری کور گفته می شود تا از هرگونه سوگیری در فرآیند داوری جلوگیری شود.

۱۴- Scope

هر مجله ای برای چاپ مقاله اسکوپی دارد که خارج از آن اسکوپ مقاله پذیرش نمی کند. برای مثال اگر اسکوپ مجله در برق قدرت باشد، از پذیرش مقالات در اسکوپ بروق الکترونیک ممانعت خواهد کرد. قبل از ارسال مقاله، مولفان حتماً باید از اسکوپ مجله اطلاع داشته باشند تا مقاله غیرمرتبط به مجله ارسال نکنند.

۱۵- IF یا Impact factor

ضریب تاثیر هم گفته می شود که معمولاً با عدد یا با Q1 تا Q4 معمولاً در مجلات اسکوپوس نشان داده می شود. این عدد میزان تاثیر مجله را در حیطه یا اسکوپی که در آن مقاله چاپ می کند نشان می دهد. هرچقدر این عدد بزرگتر باشد به منزله اثرگذاری زیاد مجله می باشد. در مجلات اسکوپوس Q1 بالاترین صریب تاثیر و Q4 پایین ترین ضریب تاثیر را نشان می دهد.

۱۶- Global impact factor

ضریب تاثیری است که معمولاً از سوی ادیتور مجله برای خود مجله محاسبه می شود و فاقد هرگونه اعتبار به لحاظ علمی است.

۱۷- Index

ایندکس برای مجلات بسیار مهم است. در واقع، به وسیله ایندکس مجله است که می توان ارزیابی نمود مجله چقدر دارای اعتبار و ارزش است. معمولاً تمامی وب سایت های مجله گزینه یا منویی با نام Index در خود دارند که با ورود به آن می توان مشاهده کرد مجلات مقاله در چه پایگاه هایی نمایه خواهد شد. پایگا هایی مانند اسکوپوس، کلاریویت آنالیتیکس، ISC، گوگل اسکولار، پابمد و …

۱۸- Special issue

به معنای شماره ویژه است. برخی مجلات، گاهاً اقدام به چاپ شماره ویژه می کنند. شماره ویژه معمولاً برای چاپ مقالات کنفرانسها، سمپوزیوم ها و یا چاپ مقالاتی که در یک حیطه بسیار خاص هستند صورت می گیرد.

۱۹- Regular issue

شماره عادی برای چاپ مقالات که معمولاً در بخش آرشیو می توان به آن دسترسی پیدا کرد.

۲۰- Fast review

برخی اوقات بنابه درخواست مولفان از مجلات، مقاله آنها خارج از نوبت عادی داوری قرار می گیرد تا فرآیند داوری سریعتر شکل گیرد. در این صورت معمولاً مولفان هزینه داوری سریع را باید به مجله پرداخت کنند و مجله نیز موظف است در کوتاهترین زمان ممکن نتیجه داوری را به مولفان ارایه کند. نتیجه فارغ از مبلغی که مولفان به خاطر داوری سریع می پردازند احتمال دارد رد یا پذیرفته شود.

۲۱- Galley proof

در مرحله نهایی چاپ، ادیتور مجله اقدام به ارسال نسخه قبل از چاپ مقاله به نویسندگان می کند که نویسندگان باید آن را مطالعه کنند و تمامی مواردی که به نظر آنها دارای اشکال و یا ایراد است برطرف کنند. این ایرادات صرفاً در بخش مشخصات نویسندگان احتمال دارد که رخ دهد. به این نسخه، نسخه پروف گفته می شود.

چگونه بدون استاد راهنما مقاله چاپ کنیم؟