ساعدنیوز
ساعدنیوز

بررسی علل درگیری های خونین مرزی قرقیزستان و تاجیکستان

  چهارشنبه، 30 شهریور 1401   کد خبر 223743
بررسی علل درگیری های خونین مرزی قرقیزستان و تاجیکستان
درگیری های اخیر مرزی تاجیکستان و قرقیزستان با صدها کشته در سایه اخبار بحران های بزرگتر در منطقه مانند درگیری ها در قره باغ و نیز بحران های جهانی مثل جنگ اوکراین چندان مورد پوشش خبری قرار نگرفته است اما این درگیری می تواند در آسیای مرکزی بسیار سرنوشت ساز باشد. ساعدنیوز در گفتگو با امید رحیمی کارشناس مسائل آسیای مرکزی به این موضوع پرداخته است.

ساعدنیوز: در میانه بحران های متعدد در منطقه، درگیری مرزی تاجیکستان و قرقیزستان با نزدیک به 200 کشته یکی از ابهام آلودترین درگیری ها است. آیا دو کشور پیشینه درگیری و مشکلات مرزی و سرزمینی دارند که بتوانیم این پیشینه را زمینه این درگیری خونین بدانیم؟

دکتر امید رحیمی: بحث بحران مرزی تاجیکستان و قرقیزستان اصلاً ابهام آلود نیست و این مسأله از ابتدای استقلال این دو کشور بعد از فروپاشی شوروی، سابقه داشته است. دو کشور اختلافات شدید مرزی داشته است. در برخی از بازه های زمانی، این اختلافات مرزی بسیار شدید بوده است.

به طور مثال، در آوریل 2021 دو کشور درگیری های نسبتاً شدیدی داشتند. بعد از آن هم باز درگیری های محدودی وجود داشت و درگیری کنونی نیز در چارچوب همان درگیری ها است. یک نکته ای که باید در اینجا متذکر شویم این است که دو کشور حدود 900 کیلومتر مرز مشترک دارند که حدود 500 کیلومتر آن، علامت گذاری شده است. 400 کیلومتر همچنان علامت گذاری نشده است.

این عدم علامت گذاری کامل مرز دو کشور باعث اختلاف هایی می شود که یا در مرحله اول، کنترل می شوند یا در مراحل بعدی باعث درگیری های خونینی از آن نوعی می شود که امروز شاهد آن هستیم.

ساعدنیوز: برخی تحلیلگران معتقدند که آمریکا برای بحران آفرینی در خارج نزدیک روسیه بر آتش تضادها و اختلافات منطقه ای موجود در پیرامون روسیه می دمد تا تمرکز این کشور را در تقابل همه جانبه با ناتو در شرق اروپا به هم بزند. این تحلیل تا چه اندازه وثیق و مستحکم است؟

دکتر امید رحیمی: این تحلیل شاید در حوزه های دیگر از جمله حوزه بالتیک، شرق اورآسیا یا حتی ناآرامی های قزاقستان و اعتراضات قره قالپاقستان در ازبکستان صدق بکند، اما خب در این مورد به نظر من هیچ داده و فکتی برای ارتباط دهی این دو مورد به همدیگر در دسترس نداریم و در عین حال، دور از ذهن است.

همان طور که قبلاً گفتیم، درگیری های مرزی میان تاجیکستان و قرقیزستان چیز جدیدی نیست و در سه دهه اخیر نیز وجود داشته است. این درگیری ها حتی بعضاً سر موضوعات جزئی و کوچکی شروع می شد. مثلاً مراتعی وجود دارد که ساکنان مناطق مرزی به آن قسمت ها می روند، یا از آنجا خارج می شوند. یا بین ساکنان محلی مناطق مرزی دو کشور، بر سر آب، زمین و این مسائل درگیری هایی به وجود می آید، باعث می شود که مرزبانی ها دخالت کنند.

وقتی مرزبانی ها تیراندازی می کنند، درگیری ها سریع گسترش پیدا می کند. نکته دیگر این که تمام این مناقشات و درگیری ها توسط دو کشور، بدون حضور بازیگران خارجی حل شده است. هر بار که چنین درگیری هایی آغاز شده است دو طرف به یک آتش بس رسیده اند هرچند این درگیری ها تلفاتی هم داشته اند.

این که فرض را بر این بگذاریم که آمریکا در این مورد بحران آفرینی کرده باشد، طرح این موضوع حتی به صورت یک فرضیه هم دشوار است. اما اگر داده یا فکتی در این خصوص به دست آوریم، می توانیم بهتر درباره آن گفتگو کنیم.

ساعدنیوز: با توجه به دخالت مستقیم ایالات متحده آمریکا در تقابل آذربایجان و ارمنستان و سفر یکی از بلندپایه ترین مقامات آمریکایی به ایروان، به نظر آمریکا به شدت دلنگران بر هم خوردن نظم و موازنه موجود در منطقه آسیای میانه و نیز قفقاز است. آیا مراودات نظامی و سیاسی اخیر جمهوری اسلامی ایران با تاجیکستان می تواند بر دغدغه های واشنگتن افزوده و زمینه ساز چنین درگیری مرزی میان قرقیزستان و تاجیکستان شود؟

دکتر امید رحیمی: طرح این موضوع درباره منطقه قفقاز معنادار است ولی طرح این بحث در خصوص آسیای مرکزی موضوعیت ندارد. در آسیای مرکزی اصلاً دینامیسم های منطقه ای به گونه دیگری است. این که ایران تا چه اندازه تعاملات نظامی با این کشورها دارد یا ندارد، در درجه پائین تری از اهمیت برای آمریکا قرار دارد.

چه بسا این که حضور بازیگرانی مثل ایران، یا هر کشور دیگری، که می تواند باعث کاهش نفوذ چین و روسیه در این منطقه شود، شاید مورد استقبال آمریکایی ها قرار بگیرد. مخصوصاً این که در تقابل با نفوذ چین و روسیه باشد. اما فعلاً من ارتباطی بین این دو نمی بینم.

با این حال، در سطح کلان آمریکا خواستار منزوی شدن ایران و قطع هر نوع ارتباط سیاسی و اقتصادی این کشور است. شکل گیری تعاملات نظامی و سیاسی میان ایران و کشورهای آسیای مرکزی خوشایند آمریکایی ها نیست.

درگیری های کنونی میان قرقیزستان و تاجیکستان به گونه ای هست که جمهوری اسلامی موضع بیطرف را خواهد داشت. خب منطقی هم همین است که به نفع هیچ یک از طرف ها وارد نشود نه تحت تأثیر فاکتور روسیه نه تحت تأثیر فاکتور آمریکا یا هر فاکتور دیگری. منطق منافع جمهوری اسلامی ایران و منطق سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ایجاب می کند که در این درگیری ها بیطرف باشد و خواستار صلح و ثبات بدون درگیری باشد.

البته در خصوص بحث موازنه، یک بحثی را که می شود اضافه کرد، نقش مخرب ترکیه است. یکی از بحث هایی که در سال های اخیر تا حدودی جدی شده و باعث نگرانی هم روسیه و هم ایران شده است، این است که درگیری های تاجیکستان و قرقیزستان پیشتر هم وجود داشت و معمولاً در یک سطح محدود و در قالب تیراندازی نیروهای مرزی بود نهایتاً استفاده از خمپاره و برخی تجهیزات سنگین آن هم به طور محدود.

اما از سال قبل، ترکیه پهبادهای بایراکدار را به قرقیزستان داد در حالی که تاجیکستان هیچ نوع پهبادی نداشت. این موازنه بین دو کشور را به هم زد. می دانیم که هر چقدر این درگیری ها بیشتر شود و تلفات سنگین تر شود، امکان دستیابی به صلح دشوارتر می شود.

خصوصاً این که با ورود ترکیه به این بحران، یک مقدار ابعاد قومی آن تشدید شده است. بنابراین، یک نقش مخرب و غیرسازنده را از ترکیه شاهد بودیم. در درگیری اخیر، سازمان کشورهای ترک زبان موضع خیلی بدی گرفت؛ فقط با طرف قرقیز ابراز همدردی کرد و علیه تاجیکستان موضع گرفت.

جالب این بود که برخلاف موضع سازمان کشورهای ترک زبان، دولت ترکیه موضع بیطرفانه ای تری گرفت و خواستار حل و فصل اختلاف از طریق گفتگو شد. لذا از این جهت با توجه به نقش مخرب ترکیه، ایران، روسیه یا هر بازیگر دیگری که به فکر ثبات منطقه است، فعلاً با این منطق ترکیه مخالفت کند تا ثبات و امنیت منطقه دستخوش تغییر نشود.

ساعدنیوز: آیا ایده احیای قلمرو شوروی که یکی از آرمان های نانوشته کرملین بوده و هست، و عملاً رفتار سرد روزها با گورباچف به نوعی باور روسها به این ایده را تأئید کرد، می تواند زمینه ای باشد برای ایجاد بحران و اختلاف در بین کشورهای شوروی سابق و جلوگیری از تحقق این آرمان؟

دکتر امید رحیمی: این بحث یکی از ایده هایی است که بین روس ها و پان اسلاوها مطرح شده و حتی بعضاً هم تحت عنوان احیای روسیه بزرگ و قلمرو روس تبارها و اسلاوتبارها مطرح می شود. باز هم شامل قرقیزستان و تاجیکستان نمی شود.

علاوه بر این، باید این نکته را در نظر داشته باشیم که روسیه سطح بسیار بالایی از نفوذ را در دو کشور قرقیزستان و تاجیکستان دارد. در هر دو کشور پایگاه نظامی دارد. از قضا، بزرگترین پایگاه نظامی خارجی روسیه در تاجیکستان است. در قرقیزستان هم پایگاه هوایی کانت را دارد که پایگاه نسبتاً مهمی برای روسیه است.

بنابراین، منطقاً اختلاف بین دو کشور و تداوم آن نمی تواند به این نفوذ روسیه کمک کند. این اختلاف می تواند پای بازیگران دیگری را هم به منطقه بکشد و این می تواند به ضرر روسیه باشد. حتی اگر ایده مطرح در سؤال را اصل قرار دهیم، باز تداوم این اختلاف خیلی نمی تواند منافع روسیه را تأمین کند.

می شود این طور گفت که سطحی از اختلاف می تواند باعث شود که این دو کشور به مسکو رجوع کنند، اما در این سطح از درگیری که قرقیزستان از ترکیه پهباد می گیرد و تاجیکستان از ایران پهباد می خرد، یا پای چین و رژیم صهیونیستی به این ماجرا باز می شود، این خیلی به نفع روسیه نیست.

پایگاه خبری ساعدنیوز را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.

دیدگاه ها
  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
چیدمان مفصل و پر زرق و برق سفره هفت سین شاه و فرح در کاخ مجلل شان+عکس/بریز و بپاش زمانی که مردم پولی برای خرید عید نداشتند... (1125 نظر) سفره غذای ساده و بدون تجملات محمود احمدی نژاد در خانه اش +عکس/فرش ماشینی معمولی و ... (1023 نظر) افطار کردن ساده رهبر معظم انقلاب با خرما و چای در کنار مردم و تعارف کردن خرما به روزه داران توسط ایشان+ویدئو (689 نظر) سجاده رهبر ساده زیست انقلاب در بیت رهبری/ زیبایی و معنویت در اوج سادگی + عکس (431 نظر) شرط علی دایی برای بخشش آقای کمدین: دفعه آخرت باشد که ادای من را درآوردی! (394 نظر) دکوراسیون منزل ساده و میز هفت سین همسر باسلیقه محمود احمدی نژاد در تهران (356 نظر) رونمایی از سبک زندگی لوکس و مرفه گونه حسن روحانی در زمان ریاست جمهوری‌اش+ویدئو/ از عادت به خوردن آب پرتقال طبیعی تا استفاده از مارک خاص تشک (262 نظر) تصویری از آخرین افطاری سردار قاسم سلیمانی در منزل محسن رضایی (217 نظر) خلاقیت منحصر بفرد پزشک خوش ذوق در همراهی کردن بیماران تا اتاق عمل حماسه ساز شد+فیلم/ سلطان روحیه دهی در سطح خاورمیانه! (196 نظر) مدل مانتو خوش رنگ لیلا اوتادی برای عید 1403/خانوما ایده بگیرین + عکس (174 نظر) چیدمان میز کنسول شیک و خاص خونه فوق العاده زیبای علیرضا بیرانوند با لوازم آنتیک/ ماشالا به سلیقه اکرم بانو (151 نظر) دورهمی صمیمانه باربد بابایی با دختران جوانش سر میز ناهار ایتالیایی/ ماشالا یکی خوشگل تر از دیگری+عکس (145 نظر) اولین روز ازدواج حامد سلطانی مجری برنامه سال تحویل با سلطان قلبش همسر دومش/ ماشالا چه عروس ماهی😍 (142 نظر) کیک تولد خاص با شکلات 3 بعدی اکرم بانو همسر علیرضا بیرانوند/ مبارکا باشه + عکس (141 نظر) اتاق خواب اروپایی و امروزی پناه و نبات استخری در بلژیک/ چقدر سلیقه مامانشون شیک و خاصه+ویدیو (122 نظر)
دیگران می‌خوانند   
آیا می توان با خوابیدن هم لاغر شد؟! / 6 ترفند کاهش وزن با خوابیدن (ویدئو) وقتی نیکخواه تو برنامه به مدیری میگه ازت متنفرم / مهران مدیری هنگ کرد ماه رمضان ماه رهایی از عادت های بد / در این ماه از فرصت استفاده کن و عادت های بدت رو ترک کن ویدئو دیده نشده از کنسرت بی نظیر مهران مدیری / مدیری واقعا تو همه چیز استعداد داره جدیدترین عکس گردش شاهرخ استخری و دخترش پناه / پدر دختری چه قلبی درست کردند (عکس) مینا مختاری در حال چیدن سفره هفت سین نوروز / همسر بهرام رادان از هر دستش یه هنر میباره (عکس) جشن تولد محمدرضا گلزار در کنار دوستانش / چه تولد ساده و شیکی براش گرفتن (فیلم) پخش زنده صحبت های عاشقانه و زن و شوهری آقا ماشالا و ناهید خانمِ سریال خانه به دوش در خیابان های تهران! / چرا دیگه از این سریال ها نمیسازن؟! ویدئویی جنجالی و دیده نشده از ستارگان محبوب و دوستداشتنی تیم ملی ایران، انصاری فرد و جهانبخش و عزت اللهی در قطر/ شماهم به تور افتادین؛ فقط نگاه اخر سعید😉👌🏻+ ویدئو ویدیویی جالب از ابراز علاقه یک بازیگر به نجم الدین شریعتی +ویدئو/ فقط اونجاش که میگه بدجور کراشمی در سمت توام 🤣 دورهمی ساده و صمیمی مرد پرحاشیه پرسپولیس، حسین کنعانی زادگان با سرمایه های زندگی اش + تصویر خادر روستای 1000 ساله‌ی اسرارآمیز در خراسان رضوی؛ مکانی زیبا برای تعطیلات نوروز (ویدئو)اتفاقی جنجالی و بی تکرار در پخش زنده تلویزیونی/شهرت و آوازه آذربایجان از زبان ستاره هلندی؛ دمت شما هم گرم واقعا هنرنمایی یک زن خوش‌ذوق با سازدهنی در کنار یک زوج جوان به مناسبت عقدشان! +ویدئو (ویدئو) زن شیرازی که به تمام لهجه‌های ایران صحبت می‌کند! رونمایی از سفره هفت سین بسیار شیک و مختصر و زیبای خانه سید حسین حسینی، دروازه بان استقلال و تیم ملی/ چه آهنگ دلنشین و نوستالژی + فیلم افطار متفاوت رونالدو و تبریک ویژه به مسلمانان به مناسبت ماه رمضان +ویدئو تعجب مجری تلویزیون از تسلط مرتضی امینی‌تبار به زبان انگلیسی روی آنتن زنده! +ویدئو (فیلم) رونمایی از خواننده های مورد علاقه علی آقا پروین و حسن روشن در تلویزیون! 😳/ خودتون ببینید تا باورتون بشه! / شوکه شدن محمدحسین میثاقی و حامد سلطانی! شباهت عجیب لوگوی دانشگاه تهران با نماد دوره ساسانیان+عکس قیمت زمین خریداری شده برای ایران در مریخ چند دلار است+ فیلم مقبره مبله یک شاهزاده چینی خبرساز شد/ ضیافتی برای بعد از مرگ! سکانس خنده دار برنامه عصر جدید: وقتیکه شرکت کننده هر چی میگه احسان علیخانی بد برداشت می‌کنه و میگه بخاطر ذهن مریضمه😂 شئ نقره ای مرموزی روی زمین که هیچ کس آن را گردن نمی گیرد! / کار فرازمینی هاست؟!! سکانسی خنده دار دورهمی: وقتی سحردولتشاهی با جدیت خاصی میگه عاشق شدم توضیح هم نمیدم/فقط حرف آخر مدیری😂 (تصاویر) عکس‌های شخصی بازیگر نقش «آی جونگ» در سریال دونگ‌یی (عکس) سفره هفت سین یحیی گل محمدی و همسرش و دخترشان در لب ساحل / پیراهن قرمز یحیی کلی معنی داره ... حیاط باصفا و دلباز خانه زیبای بیرانوند و اکرم بانو / خونه نگو باغ بگو!+عکس (تصویر) سخت کار کردن همیشه جواب نمیده، گاهی کافیه که باهوش باشی! (ویدئو) نکات کلیدی برای آمادگی مصاحبهٔ دکتری مقایسه سفره افطار ساده رهبر معظم انقلاب با سفره پر زرق و برق پادشاهان عرب+عکس (فیلم) یادآوری جالب رهبر معظم انقلاب به حسن روحانی که خنده حضار را در پی داشت دانشجویان برای دریافت وام فقط تا 15 اردیبهشت سال جدید فرصت دارند فراخوان جذب هیئت علمی دانشگاه علم و هنر یزد به صورت پیمانی در سال 1403 دلتنگی دختر حاج قاسم برای پدرش سر سفره افطار +عکس (فیلم) لطیفه گویی جالب رهبر انقلاب با لهجه مشهدی در حسینیه امام خمینی / با خنده خود به درد ما خاتمه ای ... وقتی حمید استیلی مانع خواب رهبر انقلاب شد !!! شهادت یک سرباز در مرز سیستان و بلوچستان درخواست یاریِ افغان‌ها از ایرانی‌ها برای یافتن بودای کوچک 1200 ساله/ طالبان این اثر تاریخی گرانبها را فروخته است؟ عروسی جنگی در خوزستان 13 نفر را بیمارستانی کرد
تیتر امروز   
آیا می توان با خوابیدن هم لاغر شد؟! / 6 ترفند کاهش وزن با خوابیدن ماه رمضان ماه رهایی از عادت های بد / در این ماه از فرصت استفاده کن و عادت های بدت رو ترک کن خادر روستای 1000 ساله‌ی اسرارآمیز در خراسان رضوی؛ مکانی زیبا برای تعطیلات نوروز مقبره مبله یک شاهزاده چینی خبرساز شد/ ضیافتی برای بعد از مرگ! شئ نقره ای مرموزی روی زمین که هیچ کس آن را گردن نمی گیرد! / کار فرازمینی هاست؟!! فراخوان جذب هیئت علمی دانشگاه علم و هنر یزد به صورت پیمانی در سال 1403 دانشجویان برای دریافت وام فقط تا 15 اردیبهشت سال جدید فرصت دارند درخواست یاریِ افغان‌ها از ایرانی‌ها برای یافتن بودای کوچک 1200 ساله/ طالبان این اثر تاریخی گرانبها را فروخته است؟ شهادت یک سرباز در مرز سیستان و بلوچستان عروسی جنگی در خوزستان 13 نفر را بیمارستانی کرد این هشدار جدی است؛ از سفر به این استان‌ها حذر کنید! حداقل حقوق کارگران چقدر شد؟ / تعیین تکلیف پایه حقوق 1403 حواشی داغ امروز سه شنبه 29 اسفند 1402/ رونمایی از موبایل و سیم کارت 7 میلیاردی سلطان علی پروین روی آنتن زنده تلویزیون تهیه و انتشار فیلم از دانش‌آموزان ممنوع است / معلم های بلاگر به هوش، خانواده ها به گوش! شورای نگهبان صحت انتخابات مجلس در کل کشور را تایید کرد
منتخب روز   
(ویدئو) سورپرایز تولد یک پسر تُرک توسط مادرش در محل کار با کیک/ تو این شرایط هم دست از کار نمیکشه😍 سید محمد خاتمی پرسپولیسی است یا استقلالی؟ (فیلم) به وجد آمدن رهبر معظم انقلاب از اجرای هنری نوجوانان ایرانی در حسینیه بیت رهبری / عشق یعنی لافتی الا علی، عشق یعنی رهبرم سید علی ... (فیلم) ویدئویی دیده نشده از نظر صریح رهبر معظم انقلاب درباره حمله به بدحجاب‌ها کوبیدن صورت دختر جوان روی کیک تولد جان او را گرفت/ ویدئو را تا انتها تماشا کنید خطر از بیخ گوش مسافران گذشت/ هر دو خلبان با هم به خواب رفتند (ویدئو)وحشتناک‌ترین حادثه جاده‌ای/ همه داخل خودرو، بلا از آسمان نازل شد! لحظات دلهره آور در حیات وحش/ کمین مار چند 10 متری برای شکار میمون + فیلم (ویدئو) شکستن دکور برنامه تلویزیونی و سقوط مجری صداوسیما در برنامه زنده حرکت زشت و دور از انسانیت یک تازه به دوران رسیده نو کیسه در جایگاه سوخت+ فیلم/ با اینا باید چیکار کرد؟ (فیلم) رونمایی از یک وسیله آتیش بازی خطرناک / اینا دست چهارشنبه سوری ما رو از پشت بستن! (عکس) تصاویر دیده نشده از پسران رهبر انقلاب در مراسم ختم دایی‌شان با رعایت دقیق پروتکل های بهداشتی کرونا / از دست ندادن با میهمانان تا گذاشتن ماسک دوتایی