به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از اقتصاد آنلاین: کانال هایی که گردانندگان آنها خود را کارشناس بازار سهام معرفی می کنند؛ اما با دادن آدرس غلط به سهامداران تازه وارد سعی در انحراف معاملات به مقاصد منتخب خود دارند. این نسخه انحرافی در حالی پیچیده می شود که بهبود عوامل بنیادی، انتظار برای غلبه تحلیل بر هیجان در معاملات سهام را افزایش داده است؛ اما پارازیت های ارسالی از سوی کارشناس نماها می تواند در مجموع به تهدیدی برای معامله گران سهام تبدیل شود. در این میان بررسی ها موید آن است که به رغم سرازیر شدن پول حقیقی به گردونه معاملات سهام، این بازار همچنان نیازمند نگاهی ژرف تر نسبت به تحولات پیش رو است و همین امر سبب می شود تا تحلیل آن به خصوص در بعد رفتاری و همچنین مواجهه بورس اولی ها با تحلیلگران حرفه ای از اهمیت بسیاری برخوردار باشد.
بورس و فرابورس یک روز دیگر را هم سبزپوش به پایان رساندند و در حالی فاصله خود را با قیمت های ثبت شده در ماه های نخست سال کمتر کردند که همچنان سو تعبیر و نقص تحلیل از شرایط موجود در کنار ساده انگاری وضعیت جاری می تواند به سرمایه گذاران خرد آسیب بزند. بررسی ها موید آن است که به رغم سرازیر شدن پول حقیقی به بازار سهام، این بازار همچنان نیازمند دیدگاهی ژرف تر نسبت به تحولات پیش رو است و همین امر سبب می شود تا تحلیل آن به خصوص در بعد رفتاری و همچنین مواجهه مردم عادی با تحلیلگران حرفه ای از اهمیت بسیاری برخوردار باشد. روز گذشته رشد ۶/ ۲ درصدی شاخص کل بورس تهران در حالی به ثبت رسید که حالا پس از یک دوره افت نفسگیر و بازگشت تعادل به نمادهای کوچک بازار و پتانسیل آنها برای تغییرات سریع قیمت، نسخه های غلط کارشناس نماها برای سهامداران می تواند راه را برای محکم شدن جای پای تحلیل و عقلانیت در بازار سهام ببندد.
رونق بازار سهام همچنان تداوم دارد. روز گذشته دومین هفته از دور تازه صعود قیمت ها در بورس و فرابورس در حالی تداوم یافت که در این روز وجود تقاضای سنگین در بسیاری از نمادهای بازار سرمایه به رشد ۶/ ۲درصدی میانگین وزنی قیمت ها در بورس تهران منجر شد و توانست شاخص کل این بازار را به سطح یک میلیون و ۴۲۷هزار واحد برساند. رشد روز یکشنبه در حالی روی داد که طی ماه های اخیر و همزمان با کاهش تقریبا دسته جمعی قیمت ها در بازار یاد شده بسیاری از نمادهای کوچک حاضر در این بازار برخلاف نمادهای شاخص ساز در روزهای مثبت شدن دماسنج اصلی بازار سرمایه همچنان در صف فروش های سنگین می ماندند و همین مساله راه را برای چرخش آزادانه سرمایه در میان صنایع مختلف تا حدودی محدود می کرد.
این مساله نه تنها آزادی عمل سرمایه گذاران را با مانع روبه رو می کرد بلکه سبب می شد تا خشک شدن تقاضا در مقابل فروش های سنگین شرح داده شده به عاملی منفی برای آشتی سرمایه گذاران خرد با بازار سهام بدل شود. در حال حاضر این مانع از سر راه برداشته شده است و رشد قیمت سهام و کفه سنگین تقاضا نه تنها در نمادهای شاخص ساز بلکه در نمادهای کوچکی مشاهده می شود که تا چندی قبل سقوط آزاد قیمت ها در آنها خود به مانعی روانی برای افزایش تقاضا بدل شده بود.
بر این اساس معاملات روز گذشته در حالی به پایان رسید که در کنار رشد ۳۶ هزار و ۴۲۶ واحدی شاخص کل بورس تهران شاخص کل هم وزن نیز به میزان ۳۲/ ۲درصد افزایش یافت. این نماگر که به دلیل در نظر نگرفتن وزن هر یک از سهم های موردمعامله دماسنج بهتری برای نشان دادن وضعیت معاملات در نماد های کوچک برخوردار است، برخلاف آنچه که پیشتر گفته شد روزهای اخیر پا به پای دماسنج اصلی بازار سهام رشد می کند و سطوح از دست رفته را یکی پس از دیگری پس می گیرد.
افتادن از بام ساده انگاری
همانطور که در گزارش های پیشین نیز به آن اشاره کردیم رشد یاد شده که در روز گذشته با شدت بیشتری تداوم یافته از عوامل متعددی نشات می گیرد که شاید بتوان از مهم ترین دلایل آن به روند صعودی قیمت ها در بازارهای جهانی و لزوم یک صعود پس از یک ریزش ۹۰۰ هزار واحدی اشاره کرد. این عوامل در کنار متغیرهای دیگری نظیر خوش بینی به آینده سیاسی کشور و همچنین تعطیلی بسیاری از بازارها سبب شده تا در روزهای رخوت کرونایی بازارهایی نظیر مسکن، طلا و ارز شرایط برای رشد قیمت ها در بازار سهام فراهم شود.
نسخه نادرست «کارشناس نما»ها
این روند صعودی نوپا در دو هفته اخیر تبعاتی نیز داشته که بعضا عجیب به نظر می آیند. نخست اینکه در هفته های گذشته بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه در مصاحبه های خود عواملی را برای توجیه صعود قیمت ها مطرح کردند که مبنای منطقی چندانی نداشت. برای مثال بارها شاهد بودیم که قیمت های فعلی سهام با رخدادهایی مانند افزایش ارزش معاملات، ورود پول حقیقی و نقطه اوج آنها مقایسه و همین امر دلیلی برای ارزندگی آنها تلقی می شد. با توجه به آنکه در بازارهای مالی ارزندگی قیمت بر اساس مولفه های عددی نظیر جریان نقدی و آتی شرکت ها جایگزینی دارایی های آنها محاسبه می شود مشخص نیست که چرا عده ای با مبنا قرار دادن یک رویداد با ویژگی های هیجانی سعی بر یک دست نشان دادن سهام موجود در بازار داشتند. البته این امر قابل انکار نیست که در بازار سهام همواره نمادهایی وجود دارند که نه تنها ارزنده هستند بلکه ممکن است دارای پتانسیل های بالایی برای سرمایه گذاری نیز باشند با این حال هیچ گاه نباید با یک دست فرض کردن بازار سهام به مانند بازارهایی نظیر طلا و ارز، تحلیل ارزش آنها را منوط به وجود عوامل ساده ای نظیر عوامل یاد شده کرد.
این عوامل اگرچه ممکن است در یک روند صعودی منجر به تحکیم مسیر پیش روی قیمت ها شوند، با این حال هیچ گاه در هیچ جای جهان به عنوان دلیل رشد قیمت ها تلقی نمی شوند . در بازارهایی نظیر سهام که هر دارایی خصوصیات خود را دارد و برای تحلیل شدن نیازمند در نظر گرفتن عوامل جداگانه ای است به نظر می رسد که برای دادن تصویری واضح به مردم عادی از بازار سرمایه نیازمند انجام مصاحبه هایی دقیق تر با اطلاعاتی جزئی تر هستیم تا از این رهگذر شرایط لازم برای درک بهتر تفاوت های بازار سهام با بازارهای سنتی فراهم شود.
برای مثال یکی از موضوعاتی که بارها در مصاحبه های انجام گرفته طی روزهای اخیر به آن اشاره شده این است که شروع رشد بازار و تداوم آن طی چند روز پیاپی یکی از دلایلی است که می توان آن را به عنوان گواهی برای آغاز روند صعودی در نظر گرفت.
این مساله اگرچه می تواند شروع دور تازه ای از رشد قیمت ها را نوید بدهد، با این حال خود مساله ای است که باید در کنار عوامل دیگر مورد ارزیابی قرار گیرد. البته این نوشتار به دنبال بدبین کردن فعالان بازار سهام یا ارائه تصویر منفی از آنچه که این روزها می گذرد نیست، بلکه صرفا توضیحی است از آنچه که می تواند فعالان خرد بازار سهام را در روزهای پیش رو با دیدی بازتر به منظور رصد بازار هدایت کند.
نکته ای که در اینجا حائز اهمیت است دعوت سرمایه گذاران به حضور در نمادهایی است که بیشترین ارزش خرید را طی روزهای گذشته داشته اند. با توجه به آنکه ورود سرمایه به نماد یا نمادهایی خاص خود به تنهایی نمی تواند به عنوان دلیلی برای ارزندگی سهام در نظر گرفته شود، انتظار می رود که برخی از کارشناسان بازار سرمایه به جای آنکه در جهت دادن آدرس غلط به سرمایه گذاران رفتار کنند حداقل در خلال صحبت های خود بین مفهوم ارزندگی و پر طرفدار بودن تمایز قائل شوند.
بررسی ها از آمار معاملات انجام شده از ۲۱ آبان ماه تا پایان روز گذشته نشان می دهد که در صدر فهرست صنایع با بیشترین میزان معامله، دو گروه بانکی و خودرویی قرار دارند. این نمادها اگرچه از گذشته دور مورد توجه بسیاری از فعالان بازار سرمایه بوده اند، با این حال کمتر زمانی وجود داشته که تحلیلگران نمادهای یاد شده را ارزنده تلقی کنند و برای سرمایه گذاری (مطابق با اصول ارزش گذاری) رغبت چندانی به آنها نشان دهند. همین امر نشان می دهد که اهمیت به مسوولیت اجتماعی در تبیین بازار سهام برای افراد عادی امری است که باید بیشتر مورد توجه برخی تحلیلگران قرار گیرد.
یک قدم تا فاز جدید؟
همان طور که می دانیم و در بسیاری از تحلیل ها و گزارش ها به آن اشاره می شود نوسان جزئی لاینفک از ذات بازارهای مالی است که می تواند هراز چند گاهی بنا بر تغییر عوامل بنیادی موثر بر آن روی دهد. همین امر سبب می شود تا نتوان صرفا پس از یک افت ۴۲ درصدی که از سقف حدودی ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی روی داده است، افزایش نزدیک به ۱۸ درصدی شاخص کل بورس را به منزله عاملی قطعی برای افزایش قیمت ها در بازار سهام در نظر گرفت. در این میان ذکر این نکته نیز ضروری است که فراتر رفتن رشد بازار از ۲۰ درصد می تواند آن را در عمل وارد فاز صعودی کند. بررسی ها حکایت از آن دارد که در حال حاضر بازار سرمایه برای ورود به فاز صعودی جدید فاصله ۹/ ۱ درصدی دارد؛ این مساله اگر چه سبب ایمن شدن روند مثبت فعلی از گزند ریزش های احتمالی نمی شود اما با این حال می توان آن را برای سنجیدن احتمال روند آتی بازار به فال نیک گرفت.
اما از تمامی این مسائل که بگذریم در روزهای اخیر گفته هایی نیز درخصوص مصنوعی بودن این رشد مطرح شده که بررسی آنها حکایت از نادقیق بودن ادعاهای مطرح شده دارد. در حالی که در تامین مالی هزینه های کمک معیشتی مورد نظر نمایندگان مجلس،مقرر شده تا ۳۰ هزار میلیارد تومان ارائه کمک ها از محل فروش دارایی های دولت تامین شود، برخی بر این باورند که افزایش بار مالی این طرح بر دوش دولت سبب خواهد شد تا فروش دارایی های دولت در بازار سرمایه نیازمند داغ کردن تنور بورس برای کشاندن دوباره مردم به این بازار باشد. این در حالی است که طی هفته های اخیر آنچه که بر سنگینی کفه تقاضا در بورس و فرابورس افزوده نه تقاضای شرکت های فعال در بازار سرمایه و اشخاص حقوقی بلکه تمایل اشخاص حقیقی فعال در این بازار به خرید سهام بوده است. بنابراین اگر قرار باشد رشد اخیر را بازارگرمی دولت برای کشاندن مردم و جذب سرمایه های سرگردان به بازار سرمایه در نظر بگیریم باید رفتار این تقاضا را در افزایش خریدهای حقوقی دنبال کنیم که طی هفته های اخیر در کلیت بازار سهام مشاهده نشده است.
دست پر تقاضا
بررسی عملکرد بازار سرمایه در هفته های اخیر حکایت از آن دارد که بیشتر صنایع بورسی به سبب افزایش تقاضای خرید از سوی اشخاص حقیقی رشد قیمت داشته اند. از میان این گروه های صنعتی که بیشترین بهره را از ورود پول حقیقی برده گروه فرآورده های نفتی است که پالایشگاهی ها را در خود جای داده و پس از آن گروه هایی مانند چند رشته های صنعتی، محصولات شیمیایی، خودرو، ساخت قطعات و فلزات اساسی قرار دارند.
روز گذشته از مجموع ۳۴۶ نماد معامله شده در بورس تهران قیمت پایانی ۲۸۴ نماد معادل ۸۲ درصد از کل سهام موجود عملکرد خود را با قیمت پایانی مثبت به اتمام رساندند و ۴۴ نماد دیگر معادل ۱۳ درصد در محدوده منفی قیمت پایانی به انتظار شروع معاملات فردا نشسته اند.
همچنین از کل نمادهای یادشده ۲۰۵ نماد معادل ۵۹ درصد صف خریدی به ارزش ۱۹۵۰ میلیارد تومان داشتند و ارزش صف های فروش نیز در ۲۱ نماد از ۱۴۶ میلیارد تومان فراتر نرفت. ارزش معاملات خرد در این بازار نیز به ۱۵ هزار و ۱۶ میلیارد تومان رسید که اگر این رقم را در کنار ارزش معاملات خرد فرابورس بگذاریم از ۲۰ هزار میلیارد تومان در کل بازار سرمایه فراتر می رود.
گفتنی است فرابورس نیز هر روز عملکردی مشابه با بورس تهران را به ثبت رساند و از مجموع ۱۳۲ نماد معامله شده در این بازار پذیرای ۱۱۱ نماد با قیمت پایانی مثبت بود. در این روز ارزش صف خرید در ۸۲ نماد به حدود ۹۸۰ میلیارد تومان رسید و در مقابل تنها ۸ نماد صف فروش ۴۱۶ میلیارد تومانی داشتند. در این روز خالص تغییر مالکیت از سرمایه گذاران حقوقی به حقیقی در بورس تهران ۷۱۱ میلیارد تومان و در فرابورس ۱۸۱ میلیارد تومان بود.
معاملات 18 هزار میلیارد تومانی در ادامه روند صعودی بورس
