چه کنیم در مصاحبه دکتری موفق شویم؟

بعد از اعلام نتایج مرحله اول آزمون، شما طبق برنامه ای که از سوی دانشگاه ها اعلام می شود دعوت به مصاحبه می شوید. این مصاحبه شاید یکی از عجیب ترین تجربیاتی باشد که به آن روبرو می شوید. به نوعی هم مصاحبه شغلی است، هم محک زدن توانایی های ارتباطی شما، هم آزمون علمی شفاهی و هم سنجش علاقه و توانایی شما برای انجام پژوهش دکتری. مصاحبه دکتری فرصت کوتاهی (بین 10 تا 30 دقیقه است) که به شما این فرصت را می دهد که یک نفر (یا بیشتر) از اساتید یک دانشکده را متقاعد کنید که مسئولیت هدایت شما در دوره دکتری قبول کند. اما چه چیزهایی برای یک استاد راهنما مهم است؟ در این زمان کوتاه شما باید بتوانید این ذهنیت را ایجاد کنید که برای انجام پژوهش طولانی مدت و خسته کننده دکتری علاقه و انگیزه، جدیت، زمان کافی و صلاحیت علمی دارید. همچنین می توانید با استاد راهنما کنار بیایید و رابطه خوبی برقرار کنید. بنابراین باید قبل از شروع جلسه مصاحبه دکتری اطلاعات و دانش کافی در مورد این جلسه داشته باشید و سعی کنید هر آنچه که احتمال پذیرفته شدن شما را بالاتر میبرد را گرد آوری کنید.

چه سوالاتی در مصاحبه دکتری

سوالاتی که در مصاحبه دکتری از داوطلبان ممکن است پرسیده شود، طیف گسترده ای دارد که کسب آمادگی برای پاسخگویی به آن ها می تواند نقش به سزایی در بالا رفتن شانس قبولی داشته باشد.

سوالات زبان انگلیسی

• چکیده پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد
• شرح موضوع مدنظر برای رساله دکتری
• معرفی خود به زبان انگلیسی
• دیالوگ های ساده روزمره
• روخوانی و ترجمه متن تخصصی مقالات یا کتب مرتبط با رشته
• پرسش از واژگان تخصصی رشته به زبان انگلیسی

سوالات تخصصی

• سوال در خصوص مبانی نظری، روش تحقیق و نتیجه گیری پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد
• سوالات تخصصی مرتبط با رشته
• سوال درخصوص موضوعی که برای پژوهش در مقطع دکتری اعلام کرده اید.
• سوالاتی در خصوص روش تحقیق و آمار
• سوالات تخصصی درمورد دروسی که اعلام کرده اید مشغول به تدریس آن ها هستید.
• سوالات تخصصی درخصوص پژوهش ها و مقالاتی که پیش از این انجام داده اید.

سوالات عمومی

در برخی مصاحبه ها دیده شده که اساتید سوالات عمومی مختلفی نیز می پرسند که پاسخ مشخصی ندارد و ممکن است برای هر فرد متفاوت و مختص به خودش باشد. به عنوان نمونه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• منبع درآمد و شغل
• وضعیت تأهل و داشتن فرزند
• محل و شرایط زندگی و اسکان در شهر دانشگاه
• دلیل تعیین اولویت ها در انتخاب رشته (این سوال همواره چالش های مختلفی در پی داشته است و لازم است دلایل منطقی مناسبی برای آن از پیش آماده کنید.)
• انگیزه از تحصیل در مقطع دکتری
• سوالات غیرمعمول همانند آخرین کتابی که خوانده اید، ورزش کردن و …
• سوالات مذهبی (به خصوص در دانشگاه های خاصی که ماهیت مذهبی دارند.)

نکته: در مورد سوالاتی که پاسخ آنها را نمی دانید صداقت داشته باشید و با صداقت اعلام کنید که حضور ذهن ندارید تفره رفتن و ارائه توضیحات اضافی به هیچ عنوان کاربردی نمی باشد.

نکته: با متنانت و آرامش پاسخ تمام سوالات را بدهید همچنین سعی کنید جامع و کامل توضیح دهید در عین حال طولانی نباشد.

نکته: اگر پاسخ یک سوال را نمی دانید آرامش خود را حفظ کنید و در مورد بقیه سوالات آرامش و اطمینان خاطر داشته باشید به خاطر یک سوال آرامش خود را از دست ندهید که موجب از بین رفتن تمام امتیازات شما شود.

نکته: سوالات کاملا غیر قابل پیش بینی می باشند و موارد فوق صرفا بر اساس تجربه سالهای اخیر نوشته شده اند و هیچ اطمینانی در رابطه با تکرار این سوالات وجود ندارد. و خود را اماده هر نوع سوال غیر منتظره بکنید.

نکته: حتما در جلسه از شما خواسته خواهد شد که خود را به انگلیسی معرفی کنید یا پاسخ یک سوال را به انگلیسی بیان کنید بنابراین سعی کنید سلیس روان و گویا به انگلیسی صحبت کنید.

نکته: صادق باشید و اگر هدف و یا خواسته ای دارید که ممکن است به نفع شما نباشد باصداقت پاسخ دهید چنانچه احساس شود که صداقت ندارید اعتبار شما حتی با وجود معلومات و آگاهی از بین خواهد رفت.

راهکار های آمادگی برای روز مصاحبه دکتری

1- معدل بالای مقاطغ کارشناسی و ارشد

اگر در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، خوب درس خونده و معدل بالا داشته باشید، برگ برنده در دست شماست. اصولاً در ابتدای جلسه مصاحبه اساتید نگاهی به وضعیت تحصیلی شما خواهند انداخت و کیفیت دانشگاهی که در مقاطع قبلی تحصیل کردید و معدل هاتون میتونه تاثیرگذار باشه.

2- پایان نامه کارشناسی ارشد: مهم ترین بخش مصاحبه

تقریباً میشه گفت پای ثابت مصاحبه های دکتری، بررسی پایان نامه کارشناسی ارشد داوطلب هست. شما بعنوان یک داوطلب مقطع دکتری باید ثابت کنید پژوهشگر خوبی هستید و پایان نامه کارشناسی ارشد مهم ترین معیاری هست که این توانایی شما رو اثبات میکنه. اگر در مقطع ارشد پایان نامه با کیفیتی تهیه کرده باشید، روی موضوع با اهمیتی کار کرده باشید و در یک کلام پایان نامه قوی و قابل دفاع داشته باشید، بسیار میتونه به موفقیت شما در مصاحبه کمک کنه. یادتون باشه قبل از جلسه مصاحبه، حتما پایان نامه تون رو مطالعه و سوالات احتمالی رو مرور کنید. معمولا در روز مصاحبه، اساتید پایان نامه ارشد شما رو به چالش خواهند کشید و عدم دریافت پاسخ مناسب از طرف شما عملاً به معنای این هست که پایان نامه کار خودتون نیست و تاثیر بسیار منفی بر نظر اساتید مصاحبه کننده خواهد گذاشت.

3- صداقت و حفظ خونسردی

در جلسه مصاحبه بسیار صادق باشید و خونسردی خودتون رو حفظ کنید. ممکنه بعضی اساتید بخشی یا کل کارهای گذشته شما رو زیر سوال ببرند. از کوره در نرید و با آرامش با این موضوع برخورد کنید. بعضی مواقع ایرادهای اساتید بجا هست و باید فروتنی علمی داشته باشید و اشکالات کار خودتون رو صادقانه بپذیرید. اگر هم قصد حال گیری داشته باشند، باز هم باید روی اعصاب خودتون مسلط باشید.

4- داشتن مقالات و رزومه قوی

اصولاً همه داوطبان کنکور دکتری میدونند که داشتن رزومه قوی میتونه شانسشون رو در مصاحبه دکتری تقویت کنه و در این شکی نیست. اما اگر دستتون خالی هست اصلا جای نگرانی نیست. اولاً که مقالات و کارهای علمی پژوهشی نظیر اختراع و جشنواره ها و ... 20 درصد از نمره مصاحبه شما محسوب میشه و اگر رزومه قوی ندارین، میتونید با انجام یک مصاحبه قوی و حساب شده، این ضعف رو پوشش بدین و 30 درصد نمره مصاحبه رو بدست بیارید. در ضمن تعداد قابل توجهی از بچه ها رزومه خیلی قوی ندارند و اگر مقاله ای داشته باشند، بیشتر کنفرانسیه که امتیاز چندان بالایی نداره یا نهایتاً علمی پژوهشی هست. خیلی ها ممکنه ادعا کنند مقاله ISI دارند که میتونم ثابت کنم ادعایی بیش نیست. نوشتن مقاله در ژورنال های ISI کار بسیار سخت و زمان بری هست و اصولاً دوستانی که ادعای داشتن مقالات ISI دارند، با پرداخت پول مقالات خودشون رو در ژورنال های نامعتبر منتشر کردند که به هیچ عنوان ارزش ندارند و به جرات میتونم بگم اگر با چنین مقالاتی در جلسه مصاحبه حاضر بشید، با برخورد بد اساتید روبرو خواهید شد و نه تنها امتیازی بدست نمیارید، بلکه تاثیر منفی هم خواهد داشت.

5- تسلط بر مفاهیم درسی

حتما قبل از مصاحبه بر مفاهیم اصلی و کلیدی حداقل دو سه درس تخصصی تمرکز کنید. اصولاً در مصاحبه از شما می پرسند اگر بعنوان استاد بخواهید در کلاس درس حاضر بشید، مایل به تدریس چه درس یا درسهایی هستید؟ اسم هر درسی رو که ببرید، سوالات تخصصی از اون درس از شما میپرسند! پس سعی کنید حتماً مطالب درسی رو مرور کنید و از این بخش غافل نشید که پاسخگویی به این سوالات میتونه خیلی به قبولی شما کمک کنه.

6- تسلط به زبان و داشتن مدرک معتبر

اکثر داوطلبین کنکور دکتری در زبان ضعف دارند و اگر در این بخش قوی هستید، خیلی میتونه به شما کمک کنه. یک دانشجوی دکتری باید بتونه خیلی ساده و روان مقالات علمی رشته خودش رو متوجه بشه و تجزیه و تحلیل کنه و همچنین به زبان انگلیسی مقاله بنویسه و در نتیجه تسلط بر زبان برای اساتید مصاحبه کننده از اهمیت خاصی برخورداره. قبل از مصاحبه تمرین کنید که بتونید خودتون رو به انگلیسی معرفی و چکیده پایان نامتون رو هم به زبان انگلیسی بگید. معمولاً در مصاحبه ازتون میخوان کمی به انگلیسی صحبت کنید یا بهتون یک متن تخصصی میدن و میخوان براشون ترجمه کنید. حتی المقدور سعی کنید قبل از مصاحبه در یکی از آزمون های زبان ثبت نام کنید و مدرک زبان در جلسه مصاحبه ارائه بدین. لازم نیست حتما مدرک تافل یا آیلتس داشته باشید، مدارک زبان داخلی مثل MSRT, EPT و ... هم امتیاز دارن و میتونه تاثیر خوبی در موفقیت شما داشته باشه.

7- برخورد مودبانه و آراستگی ظاهری

سعی کنید در روز مصاحبه ظاهر آراسته داشته باشید و شخصیت یک دانشجوی دکتری از خودتون ارائه بدین. وقتی در اتاق مصاحبه را باز میکنید، مودبانه به همه سلام کنید و با حفظ آرامش در جای خودتون مستقر بشید و تا آخر جلسه آرامش خودتون رو حفظ کنید و در نهایت با متانت و احترام از اساتید تشکر و خداحافظی کنید. شاید عملاً این موارد امتیاز نداشته باشند اما به هرحال مصاحبه یک کنش اجتماعی هست و اساتید هم مثل ما انسان هستند و برقراری یک رابطه مناسب در جلسه مصاحبه قطعاً در دید آنها تاثیرگذار هست و ترغیبشون میکنه شما رو به عنوان دانشجوی دکتری انتخاب کنند.

مدارک مورد نیاز مصاحبه دکتری

• اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه
• مدرک کارشناسی ارشد یا گواهی معدل و ریز نمرات دروس
• پایان نامه ارشد و ریز نمرات آن
• گواهی سابقه تدریس در دانشگاه ها
• مدرک زبان (آیلتس، تافل، تولیمو …)
• کتاب های تالیف و ترجمه شده
• گواهی ثبت اختراع و عناوین علمی
• رزومه کامل تحصیلی و شغلی
• توصیه نامه از سه تن از اساتید ارشد از جمله استاد راهنما
• انتخاب موضوع پایان نامه مقطع دکتری

داوران در مصاحبه دکتری به چه نکاتی بیشتر توجه می کنند؟

داوران در آزمون مصاحبه دکتری سعی میکنند که هم فرد را از لحاظ آمادگی علمی و هم از لحاظ آمادگی اخلاقی و اعتماد به نفس بررسی کنند پس سعی کنید اکنون که فقط چند روز تا مصاحبه زمان باقیست خود را از لحاظ اعتماد به نفس آماده کنید.همه سوال هایی که از شما پرسیده خواهد شد تنها برای سنجش علمی شما نمیباشند بلکه هر سوال که یاسخ میدهید نمایانگر تسلط شما به موضوع میباشد و آمادگی قبلی شما را مشخص میکند اعتماد به نفس و پاسخدهی با اقتدار به سوالات حتما شما را در اولویت قرار خواهد داد یک روز مانده به روز مصاحبه سعی کنید در مورد سوالات احتمالی که از شما پرسیده خواهد شد فکر کنید و با خود تمرین کنید که چه جوابی خواهید داد از کسانی که در دوره دکتری دانشجو میباشند در مورد سوالاتی که پرسیده میشود اطلاعات کسب نمایید این موضوع نیز میتواند به شما کمک کند تا آمادگی بیشتری داشته باشید.

و اما رزومه که اصلی ترین و مهم ترین بخشی است که توجه داوران را به خود جلب میکند هر چه رزومه ای که ارائه میکند قوی تر باشد و دارای امتیازات بیشتری باشد به شما کمک بیشتری در مرحله مصاحبه دکتری خواهد کرد.با یک مقایسه در بین آزمون کتبی و مصاحبه دکتری از سالهای پیش تا به حال به این نتیجه رسیدیم که با گذشت زمان توجه به مصاحبه با آزمون کتبی یکسان شده است جدول زیر اطلاعات دقیقی از نحوه امتیاز دهی در مصاحبه و آزمون کتبی میباشد.

نحوه محاسبه امتیازات پژوهشی در مصاحبه دکتری

نحوه محاسبه امتیازات پژوهشی در مصاحبه دکتری

(حداکثر ۴۰ امتیاز)

نحوه محاسبه امتیازات آموزشی در مصاحبه آزمون دکتری
(حداکثر ۳۰ امتیاز)

همترازی نمرات آزمون های ملی و بین المللی زبان انگلیسی

کدام یک از فعالیتهای پژوهشی بهتر است در اولویت باشد؟

اکثر دانشجویان زمانی که مصاحبه دکتری فرامی رسد دچار سردرگمی می شوند و نمی توانند ذهن خود را تفکیک کنند و آماده باشند که چه امتیازاتی باید در اولویت باشد. با توجه به امتیازاتی که در بخش فوق مطالعه فرمودید بهتر است امتیازاتی را در اولویت قرار دهید که مهارت خوبی در آنها دارید و خواهید توانست سریعا امتیازات لازم را کسب نمایید. جداول فوق را مطالعه فرمایید و دقیق توانایی های خود را با این جدول تطبیق دهید و سعی کنید فعالیتی را در اولویت قرار دهید که مهارت خوبی دارید و خواهید توانست در کمترین زمان به آن دسترسی پیدا کنید. مثلا اگر استعداد نویسندگی خوبی دارید روشن است که باید چاپ کتاب را در اولویت قرار دهید اما اگر رابطه خوبی با تحقیق و پژوهش دارید چاپ مقاله در ژورنالهای معتبر برای شما مناسبتر می باشد. بنابراین در اولویت بودن امتیازات پژوهشی بستگی به مهارت و استعداد فردی شما دارد که بتوانید کدام بخش را بهتر پردازش و تحلیل نمایید. اما با توجه به برآورد منطقی از جداول فوق نگارش کتاب و چاپ مقاله بهتر است در اولویت قرار بگیرند.

هزینه مصاحبه دکتری

هزینه دقیق مصاحبه دکتری دقیقا از طریف دانشگاههای مرتبط تعیین میگردد و این نکته را نیز باید مد نظر داشته باشید که هر سال این هزینه تغییر میکند و هزینه جلسه مصاحبه سال قبل برابر امسال نخواهد شد. گفتنی است در برخی دانشگاه ها که داوطلبان نسبت به انتخاب چند کد رشته اقدام می نمایند (گرایش های مختلف یک رشته امتحانی و یا دوره های مختلف روزانه، شبانه و پردیس)، ممکن است پرداخت جداگانه برای هر یک از مصاحبه ها در آن دانشگاه ضروری باشد. در این میان هستند دانشگاه هایی که از هر داوطلب تنها یک فیش واریزی هزینه مصاحبه دکتری دریافت می کنند. جهت اطلاع دقیق از این امر لازم است داوطلبان به اطلاعیه های مصاحبه دکتری مراجعه نمایند.

نحوه پرداخت هزینه مصاحبه آزمون دکتری

نحوه پرداخت هزینه مصاحبه دانشگاه ها یا به صورت آنلاین در سایت دانشگاه و یا به صورت واریز به شماره حساب دانشگاه می باشد. در هر دو صورت، به همراه داشتن فیش واریزی در جلسه مصاحبه ضروری است.

نکات مهم برای مصاحبه دکتری

• اساتید در دانشگاه های مختلف، سوالات مختلفی میپرسند. پرسش در ارتباط با موضوع پایان نامه یکی از مواردی است که تقریبا توسط همه اساتید صورت می پذیرد. پس بهتر است بر پایان نامه خود تسلط داشته باشید.
• زبان انگلیسی در آزمون دکتری نیز یکی از مواردی است که تسلط نسبی در آن می تواند تاثیر گذار باشد . احتمال دارد از شما بخواهند که در ارتباط با پایان نامه خود و حوزه کاریتان به مدت کوتاهی انگلیسی صحبت کنید یا از شما بخواهند مشخصات شخصی خود را به زبان انگلیسی توضیح دهید . بهتر است در هر یک از زمینه ها متن کوچکی را آماده کنید تا صورت نیاز بازگو نمایید .
• در کل خیلی سوالات مربوط به درس از شما پرسیده نخواهد شد و منظور از برگزاری جلسه مصاحبه ، تشخیص اساتید از قدرت تحصیل و استنتاج شما روی مسائل درسی می باشد . سال گذشته به علت برقراری شرایط خاص در کشور مصاحبه دکتری به شیوه مجازی برگزار شد. در صورت برگزاری مصاحبه دکتری به شیوه مجازی در سال 1400 بهتر است شرایط را از پیش برای انجام مصاحبه آنلاین آماده کنید .

همه چیز در مورد آزمون دکتری 1400