به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از بهداشت نیوز، گاهی اوقات که خودمان را در برابر سختی ها و مشکلات زندگی، شکست خورده یا بی کفایت تلقی می کنیم، احساسات و هیجانات منفی از قبیل ناامیدی، طرد، اضطراب، خشم و احساس گناه سراغمان می آیند. احساساتی که نه تنها باعث بهبود حال ما نمی شوند، بلکه ما را نسبت به مشکلات ضعیف تر و ناتوان تر خواهند کرد. این ضعف و ناتوانی به مرور باعث خصومت افراد حتی نسبت به خودشان می شود.
این موضوع درست مانند این است که در شرایط بد زندگی، زمانی که شدیدترین فشارهای روانی را تجربه می کنیم، به جای اینکه یک لحظه آرامش داشته باشیم تا بهترین راه حل را برای بهبود شرایط بررسی کنیم، با سرزنش و توهین به خود و احساسات منفی خودمان و اطرافیانمان را سرزنش کنیم و به جان و روان خود یا همان کودک درونمان که از شدت استرس خسته و ترسان است، بیفتیم و سلامت روانمان را به خطر بیندازیم. در واقع وقتی دائم خود را مقصر بدانیم دچار احساس گناهی می شویم که به تدریج عزت نفسمان را با مشکل مواجه خواهد کرد.
با خودمان مهربان باشیم
محققان معتقدند تنها راهبرد درست برای تامین بهداشت روان «نگاه شفقت آمیز» و «مهربان بودن» با خود است. وقتی با خودمان مهربان باشیم؛ یعنی می توانیم خودمان را دوست بداریم. همان طور که گفته شد، داشتن احساس شرم و تحقیر کردن خود، هزینه های هیجانی بالایی دارد و به مرور زمان افراد را دچار اختلالات روانی شدیدی مانند افسردگی، اضطراب، سایکوز و... خواهد کرد. شفقت ورزیدن به خود را می توان شیوه کاملا جدید ارتباط با خود نامید که منجر به افزایش هوش عاطفی، عزت نفس و خودارزشمندی در افراد می شود. تجربه نشان داده افراد اغلب نسبت به خودشان سختگیرتر و نامهربان تر هستند تا دیگران.
چطور خودمان را دوست بداریم؟
در شفقت یا احساس دلسوزی داشتن نسبت به خود، اعتقاد بر این است که افراد باید همان طور که وقتی دوستان یا اعضای خانواده شان در کاری شکست می خورند یا درگیر مشکلی هستند با آنها همدردی می کنند، با خودشان هم مهربانانه برخورد کنند. فرد باید به خودش بگوید که من هم حق دارم گاهی اشتباه کنم و باید به آنها به شکل نوعی تجربه بنگرم و بپذیرم شکست و اشتباه اقتضای انسان بودن است و همه افراد – که من هم یکی از آنها هستم- باارزش و دوست داشتنی هستند. پذیرش بله، بی توجهی نه! البته مهربان بودن با خود به معنای توجه نکردن و اصلاح نکردن شکست ها یا اشتباهات نیست، بلکه به این معناست که افراد به جای انتقاد سختگیرانه از خود به خاطر ناکامی ها و شکست ها، اعمالی را که برای عملکرد بهتر و سلامت الزامی هستند با ملایمت و شکیبایی دنبال کنند.
بنابراین، شفقت و مهر ورزیدن به خود به علت توجه به ضعف ها و اشتباهات مان منجر به سکون و انفعال نمی شود، بلکه برعکس مهربان نبودن با خود بیشتر باعث انفعال و بی تفاوتی می شود. تصور کنید نوجوانی که نمره قبولی از امتحان پایان ترمش کسب نکرده، اگر بخواهد سختگیرانه با خود برخورد کند و با جملاتی از قبیل «من بسیار احمق و تنبل هستم و هرگز از عهده هیچ کاری برنمی آیم» مدام از خود انتقاد کند، شاید موقت به تلاش خود بیفزاید اما درنهایت افسرده خواهد شد و به تدریج اعتمادش را به خود از دست خواهد داد، در حالی که اگر از لحاظ احساسی نسبت به خود مهر و شفقت بیشتری داشته باشد و در برابر این گونه ناکامی ها مثلا به خود بگوید: «من می دانم که نمرات کم من باعث شده تا حدودی ناامید شوم، اما همه افراد گاهی اوقات اشتباه می کنند. مهم این است که می توانم با تنظیم برنامه درسی جدید، نمرات خودم را بهتر کنم.» این شکل برخورد قطعا منجر به افزایش انگیزه برای پیشرفت خواهد شد.
درمان مبتنی بر شفقت
در درمان های مبتنی بر شفقت توصیه می شود افراد در مواجهه با سختی ها به مولفه های اولیه شفقت و مهر ورزیدن به خود که برای موفقیت ضروری هستند، توجه کافی داشته باشند. این مولفه ها عبارتند از:
1. حتما با خود مهربان باشیم؛ یعنی همان قدر که با دیگران در سختی ها مهربان هستیم، از خود واقعی مان هم با تمام کاستی ها و بی کفایتی هایش حمایت کنیم.
2. مشترکات خود را با دیگران درک کنیم و بپذیریم همه انسان ها نقص هایی دارند و اشتباه می کنند.
3. ذهن آگاهی داشته باشیم؛ یعنی نسبت به تجارب زمان حال آگاه باشیم و جنبه های سخت یک تجربه را به اندازه جنبه های خوشایند آن نادیده نگیریم و دائم ذهنمان را از آنها پر نکنیم.
هیچ کس کامل نیست
با شروع این تمرین ها باید بدانیم هیچ انسانی در دنیا کامل نیست و همه ما محدودیت ها و ضعف هایی در زندگی داریم. بنابراین، هنگام اشتباه یا رویارویی با سختی ها و شکست ها بهتر است به جای انتقاد از خود و پیچیده تر کردن مساله با خودمان ملایم تر و مهربان تر باشیم و به این موضوع فکر کنیم که حتی افراد بسیار موفق هم اشتباهات زیادی داشته و حتما گاهی شکست را تجربه کرده اند. تحقیقات نشان می دهد بازخورد مهربانانه به خود نه تنها باعث کاهش احساسات غیرعادی ناشی از سرزنش خود خواهد شد، بلکه می تواند نگاه ما را به مشکلات تغییر دهد و درهای جدیدی را برای رشد و پیشرفت به رویمان باز کند. به این ترتیب بار بزرگی از روی شانه هایمان برداشته می شود و درک می کنیم انجام فعالیت های نادرست یا تصمیمات اشتباه هرگز ما را به انسان ناموفق یا بدی تبدیل نخواهد کرد.
تغییر باورها
وقتی باورهایمان را تغییر می دهیم، نه تنها مشکلات و ضعف های خود را در ابعاد مختلف دقیق تر بررسی می کنیم، بلکه از احساسات و هیجاناتی که پیامد این مشکلات هستند نیز آگاهی بیشتری پیدا خواهیم کرد. اگر افراد هنگام برخورد با مشکلات زندگی به جای گفت وگوهای درونی انتقادآمیز و مقصر دانستن خود کمی با خود مهربان باشند، قطعا از بسیاری از آسیب های روانی و اجتماعی مصون خواهند ماند.
