آیا تا به حال برایتان پیش آمده است که وقتی خیلی گرسنه بودید با فردی از خانواده، دوستان یا همکاران سر یک موضوع نه چندان جدی جر و بحث اساسی کرده یا پرخاشگرانه با طرف مقابل خود صحبت کنید؟ یا متوجه شده اید که افراد دیگر با شما هنگام گرسنگی شان رفتار متهاجمانه و نامناسبی داشته باشند که در شان شما نیست یا به ناحق در موقعیت خشمگینانه ای گیر افتاده باشید؟
اگر شما هم دچار عصبانیت هنگام گرسنگی شده اید، خوب است بدانید این پدیده یک واکنش فیزیولوژیک بدن است و زمانی رخ می دهد که فرد رفتارهای تند پرخاشگرانه و بدخلقی گذرا را در زمانی که بدن او نیاز مبرم به غذا دارد از خود نشان می دهد.
اما آیا می دانید پدیده عصبانیت در گرسنگی یا Hanger (کلمه ای که از ترکیب دو واژه hungry و angry شکل گرفته است) از کجا نشات می گیرد؟ چرا تنها برخی افراد هستند که دچار این حالات می شوند؟ ما یه شما خواهیم گفت که دلیل این پدیده در فرایندهای پیچیده ای نهفته است که داخل بدن افراد در هنگام نیاز شدید به غذا به وجود می آید.
علت عصبانیت در زمان گرسنگی
حساسیتی که عاملش گرسنگی است برای چیست؟ شما هم وقتی گرسنه هستید عصبی می شوید؟ سه شاخص اصلی وجود دارد که به بد اخلاق شدنمان هنگام گرسنگی کمک می کند.
۱- وقتی غذا می خوریم کربوهیدرات ها به قند های ساده شکسته می شوند، که یکی از آنها گلوکز است. درست بعد از یک وعده، سطح گلوکز در خونمان بالا می رود. با گذشت زمان گلوکز خون افت می کند. در نهایت اگر این مقدار به اندازه کافی افت کند، بدن آن را به عنوان عامل تهدید کننده جان شناسایی می کند. برخلاف دیگر ارگان ها که پشتیبانی انرژی دارند، مغز تنها از گلوکز به عنوان سوخت استفاده می کند، بنابراین به یک منبع مداوم نیاز دارد. در واقع جدای اینکه مغز تنها ۲ درصد از توده بدن را در بر گرفته اما تخمین زده شده ۲۰ تا ۲۳ درصد از انرژی که در طول روز دریافت می کنید توسط مغز مصرف می شود. حتی هنگام استراحت، سطح گلوکز پایین به مغز این پیام را می رساند که جانت در خطر است همین حالا وارد عمل شو!
۲- در دیگر ارگان های ما، گلوکز پایین باعث افزایش ترشح هورمون هایی می شود که گلوکز در بدن را افزایش می دهند. در میان این هورمون ها اپی نفرین و کورتیزول، مه در غدد آدنال سنتز می شوند وجود دارند. هر دوی اینها هورمون های استرس هستند، و هنگامی ترشح می شوند که بدنتان تهدیدی دریافت کند، مثل زمانی که یک شیر دنبالتان کند و یا استاد ناگهان اعلام کند که می خواهد امتحان بگیرد، همه اینها برای تغییر خلق و خو یک فرد کافیست نه؟
۳- اینطور که فهمیده شده گرسنگی و عصبانیت توسط ژن های یکسانی کنترل می شوند. یکی از این ژن ها پروتئینی تولید می کند با نام نوروپپتید وای (neuropeptide Y )، که نه تنها رفتار خوردن را تحریک می کند، بلکه خشم و پرخاشگری را نیز تنظیم می کند. خلاصه بگویم، فکر کنم بعد از آن مسابقه نوروپپتید وای بدنم خیلی خیلی بالا بود!
درباره روابط روانی بین گرسنگی و عصبانیت
محققان دو آزمایش انجام دادند که در آن 400 نفر از کشور آمریکا شرکت کردند و سپس به شرکت کنندگان تصویری نشان داده شد که این تصاویر، احساسات منفی ، خنثی یا مثبت را تحریک می کردند.
سپس تصاویر مبهمی هم به آن ها نشان داده شد و از آن ها خواسته شد که بین عدد 1 تا 7 بسته به میزان خوشنودی خود عددی را اختصاص دهند و همچنین از آن ها خواسته شد که میزان احساس گرسنگی خود را اعلام کنند. محققان به این نتیجه رسیدند شرکت کنندگانی که احساس گرسنگی بیشتری داشتند، به آن تصویر مبهم عدد کمتری را اختصاص دادند و آن را یک تصویر منفی تر می دانستند.
برای احساسات خنثی یا مثبت آن ها هیچ تاثیری دیده نشد و نتیجه ای که وجود دارد، این است که تصاویر منفی فضایی را برای افراد ایجاد می کند که احساسات خود را مربوط به گرسنگی نشان دهد که همان احساس نارضایتی را در بر می گیرد و بنابراین به نظر می رسد که ارتباطی خاص در مورد شرایط ناخشنود کننده وجود دارد که باعث می شود افراد به احساس گرسنگی خود پاسخی فراتر از یک پاسخ خنثی یا مثبت داشته باشند.
نه تنها محیط روی گرسنه بودن افراد تاثیرگذار است، بلکه سطح آگاهی عاطفی نیز می تواند حائز اهمیت باشد. افرادی که از گرسنگی خود آگاهی بیشتری داشته باشند، احتمالا هنگام گرسنگی کمتر کلافه می شوند.
در یک آزمایش لابراتوار که 200 دانشجو شرکت کرده بودند، محققان از شرکت کنندگان خواستند که بعضی از آن ها چیزی نخورند و بعضی از آن ها غذا بخورند. بعد از این که از دانشجویان خواسته شد تمرینی را که برایشان در نظر گرفته شده بود را حل کنند که مربوط به تمرکز روی احساسات بود، همه شرکت کنندگان در این سناریو شرکت کردند تا احساسات منفی آن ها برانگیخته شود.
سپس وسط کار با کامپیوتر ناگهان کامپیوتر به دلیل یک مشکل ناشناخته خراب شد و یکی از محققان داخل اتاق شد و این افراد را به دلیل خراب کردن کامپیوتر ها سرزنش کرد و سپس به آن ها یک پرسشنامه داده شد تا در مورد عواطف خود و تجربه ای که داشتند یادداشت کنند. محققان به این نتیجه رسیدند افرادی که گرسنه بودند، احساس نارضایتی بیشتری مثل استرس و یا تنفر هنگام این اتفاق داشتند. محققان این گونه بیان می کنند که زمانی باید در مورد شخصیتتان قضاوت شود که گرسنه نباشید و سپس ببینید که چه احساسی دارید.
محققان همچنین روی ارتباط ذهن و بدن تاکید می کنند و این گونه بیان می کنند که بدن ما نقش بسیار قوی در شکل گیری تجربیات لحظه به لحظه دارد و درک و رفتار ما را تعیین می کند. حال فرقی ندارد که گرسنه و یا سیر باشیم، خسته باشیم و یا استراحت کرده باشیم، بیمار باشیم و یا سالم باشیم. به این معنی که بسیار مهم است از بدن خود مراقبت کنیم و به صدای بدن مان گوش دهیم، نیازهای خود را برطرف کنیم و علائم مختلف را در نظر بگیریم تا سلامت جسم و ذهنی مناسبی داشته باشیم. البته این مطالعات علاوه بر گرسنگی روی احساسات منفی دیگر مانند خستگی و التهابات بدنی هم تاکید می کند که همچنان نیازمند به مطالعه بیشتری هستند.
اما هر چند وقت یک بار باید غذا بخوریم؟
پس از تجزیه و تحلیل تعدادی از پژوهش های تغذیه ای، بیشتر کارشناسان با سه اصل اساسی که در ادامه به آنها اشاره می شود درباره سلامت خلق و خو و غذا به توافق رسیده اند.سلامت خلق و خوی خوب با افزودن مواد مغذی به رژیم غذایی آغاز می شود.
این اساسی ترین مولفه سلامت خلق و خو محسوب می شود. ما باید این حقیقت را بپذیریم که تغذیه متعادل برای سلامت روانی حیاتی است. غلات کامل، میوه ها، سبزیجات، و گوشت های بدون چربی (یا اگر گیاهخوار هستید جایگزین های آنها) باید در بیشتر وعده های غذایی و میان وعده های ما یک اولویت باشند.
غذا خوردن مکرر + غذاهای سالم = بهبود خلق و خو
هیچ توافق علمی درباره این که دقیقا چند بار در روز باید غذا بخورید وجود ندارد. با این وجود، بیشتر کارشناسان با این اصل موافق هستند که غذا خوردن مکرر که شامل وعده های غذایی یا میان وعده های کوچک تر می شود، نسبت به سه وعده غذایی بزرگ برای انسان مفیدتر است.
این مرحله نیازمند برخی مشاهدات و مستندات شخصی است. برای آغاز، شما می توانید خوراکی کوچک را هر سه تا چهار ساعت یک بار مصرف کنید و احساس خود را یادداشت کنید.برخی غذاها باید کنار گذاشته شده یا محدود شوند.
کربوهیدارت های پالایش شده (قندها) و الکل دو گزینه اصلی محسوب می شوند. از کربوهیدارت های پالایش شده می توان به آبنبات، نوشابه، آبمیوه های صنعتی، و شربت ها اشاره کرد. نشاسته های پالایش شده، مانند نان سفید و کراکرها، نیز می توانند بر سطوح قند خون تاثیرگذار باشند. از سوی دیگر مضرات مصرف الکل نیز به طور علمی اثبات شده اند.
غلبه بر پدیده عصبانیت در گرسنگی
ساده ترین راه برای غلبه بر عصبانیت در هنگام گرسنگی این است که قبل از گرسنه شدن زیاد، چیزی بخورید. وقتی شما میل شدید به یک غذای فوری و آماده دارید، مثل شکلات یا چیپس سیب زمینی، به این معنی است که شما در بحبوحه ایجاد حالت عصبانیت در گرسنگی هستید. تنقلات و هله هوله عموما سطح قند خونی را به سرعت بالا می برد اما به سرعت هم پایین می آورد.
در نهایت این که ممکن است تنقلات عصبانیت ناشی از گرسنگی را در شما بیشتر کند. بنابراین، به جای تنقلات، به خوردن غذاهایی فکر کنید که طبیعی و غنی از مواد مغذی هستند و به شما کمک می کنند تا جایی که ممکن است بر گرسنگی خود غلبه کنید؛ البته، بدون این که چندین کیلوژول انرژی وارد بدنتان کنید و چاق شوید.