لکه های کبدی ، که معمولاً در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب ایجاد می شوند، ضرری برای سلامتی انسان ندارند؛ اما برخی افراد، به خاطر حفظ زیبایی، تمایل دارند که آن ها را برطرف کنند. این لکه ها، با نام های دیگری مانند لکه های خورشیدی یا لکه های پیری نیز شناخته می شوند؛ البته این لکه ها هیچ ارتباطی با کبد و سلامت یا مشکلات آن ندارند. لکه های پیری ، صاف و تیره تر از پوست اطراف شان بوده و می توانند برنزه، قهوه ای یا سیاه رنگ باشند. این لکه ها ممکن است ظاهری شبیه به خال داشته باشند. برای مقابله با لکه های پیری ، لازم است با عوامل ایجادکننده آن ها آشنا شده و روش های تشخیص و درمانشان را نیز بشناسید.
چه عواملی باعث ایجاد لکه های کبدی می شوند؟
لکه های کبدی ، معمولاً در اثر قرار گرفتن در معرض آفتاب ایجاد می شوند. این لکه ها، در نتیجه ی تولید ملانین بیش از حد در بدن، به وجود می آیند. ملانین، رنگدانه ای است که به پوست رنگ می بخشد. هنگامی که پوست در معرض نور خورشید قرار می گیرد، بدن برای محافظت از پوست در برابر اشعه فرابنفش خورشید (UV) ملانین اضافی تولید می کند. هر چه ملانین بیشتری تولید شود، پوست نیز تیره تر خواهد شد. لکه های پیری هنگامی ظاهر می شوند که ملانین اضافی در یک نقطه ی پوست تجمع یابد.
علائم لکه های کبدی
لکه های کبدی ممکن است روی پوست هر کسی ایجاد شود؛ هرچند در افرادی که پوست روشن تر و حساس به نور خورشید دارند، بیشتر قابل مشاهده هستند. لکه های پیری می توانند به صورت جداگانه یا چندتایی ایجاد شوند. اندازه ی این لکه ها متفاوت بوده و ممکن است قطر آن ها بین 2 میلی متر تا 2 سانتی متر باشد. این لک ها معمولاً در افراد بالای 40 سال مشاهده می شوند؛ اگرچه ممکن است در جوانانی که به طور مکرر دچار آفتاب سوختگی شده یا از تخت های برنزه استفاده می کنند نیز بروز کنند. این لکه ها معمولاً در مناطقی از پوست ظاهر می شوند که بیشتر در معرض آفتاب هستند؛ مانند:
- صورت
- پشت دست ها
- شانه ها
- پشت بدن
- بازوها
- روی پاها
تشخیص لکه های پیری
پزشکان، با معاینه ی چشمی می توانند لکه های پیری را شناسایی کنند. آن ها ممکن است از درماتوسکوپ نیز استفاده کنند. این وسیله، نوعی ابزار بزرگ نمایی دستی بوده که متخصصان برای معاینه ی پوست از آن استفاده می کنند. در بعضی از موارد، ممکن است تمایز بین لکه های پیری و ملانوما (نوعی سرطان پوست که در سلول های حاوی رنگدانه ایجاد می شود) دشوار باشد. اگر پزشک در این مورد مطمئن نباشد، ممکن است بیوپسی پوستی انجام دهد که شامل گرفتن نمونه ی کوچکی از پوست آسیب دیده و ارسال آن به آزمایشگاه است.
درمان لکه های کبدی
به خاطر داشته باشید که لکه های پیری ، بی خطر بوده و نیازی به درمان ندارند. با این حال به دلیل اینکه ممکن است ظاهری شبیه به سرطان پوست داشته باشند، حتماً لازم است پزشک آن ها را بررسی کند. اگر برای حفظ زیبایی، تمایل دارید که یک لکه پیری را از بین ببرید، گزینه های گوناگونی برای انجام این کار پیش رویتان است. کرم های موضعی مثل کرم ضد لک می توانند لکه های پیری را روشن تر کنند. با این حال، از مصرف کرم های حاوی جیوه خودداری کنید؛ چرا که ممکن است خطری جدی برای سلامتی داشته باشد. پزشک یا داروساز می تواند به شما، محصولات بی خطر را معرفی کند. کرم های موضعی تجویزی برای روشن تر کردن لکه های پیری می توانند شامل این ترکیبات باشند:
- رتینوئیدها؛ مانند ترتینوئین
- کورتیزون
- هیدروکینون
تحقیقات نشان می دهد که کرم هایی که حاوی یک یا چند ماده از مواد زیر باشند نیز ممکن است به بهبود لکه های پیری کمک کنند:
- آزلائیک اسید
- ویتامین E
- ویتامین C
- آلفا هیدروکسی اسید
- کلروفیلین مس (نوعی رنگدانه)
این کرم ها، به مرور زمان لکه ها را روشن می کنند. اما در بعضی مواقع می توانند پوست را تحریک کنند. بنابراین بهتر است پیش از تصمیم گیری در مورد کرم مناسب، در مورد عوارض جانبی این محصولات با پزشک مشورت کنید. برخی از روش ها یا جراحی های زیبایی نیز می توانند لکه های پیری را روشن تر کرده یا از بین ببرند. پیش از انتخاب این روش ها حتماً با متخصص مشورت کنید. متخصص پوست ممکن است یکی از روش های زیر را به شما پیشنهاد کند:
- کرایوتراپی (سرما درمانی)؛ که شامل از بین بردن لکه با یک ماده ی سرد مانند نیتروژن مایع است.
- جراحی لیزر یا درمان با نور شدید پالسی (IPL)؛ که شامل استفاده از پرتوهای با شدت زیاد است.
- میکرودرم ابریژن (microdermabrasion)؛ روشی غیر تهاجمی بوده که شامل لایه برداری از پوست است.
- لایه برداری شیمیایی؛ که شامل استفاده از یک محلول شیمیایی برای لایه برداری سلول های مرده است.
همه ی این روش ها، خطراتی را به همراه داشته و ممکن است باعث باقی ماندن جای زخم روی پوست شوند. بر اساس اعلام آکادمی پوست و موی آمریکا، تمام این روش های درمانی، باید فقط توسط متخصصان آموزش دیده ی پوست و مو انجام شود. روش های از بین بردن لکه های کبدی ، ممکن است پوست را نسبت به نور خورشید حساس کنند. افرادی که یکی از این روش ها را انجام داده باشند، هنگامی که در معرض آفتاب قرار می گیرند باید اقدامات احتیاطی بیشتری را انجام داده و به توصیه های پزشک عمل کنند.
درمان های طبیعی برای لکه های پیری
بعضی از افراد نیز برای پوشاندن لکه های کبدی ، از آرایش استفاده می کنند. متخصصان پوست یا فروشندگان لوازم آرایشی می توانند شما را در مورد محصولات مفید راهنمایی کنند. اگر پوست تیره یا حساسی دارید، قبل از انتخاب محصول روشن کننده پوست ، با یک پزشک متخصص مشورت کنید. درمان های طبیعی نیز می توانند به روشن شدن لکه های پیری کمک کنند. این درمان ها عبارتند از:
- آلوورا: برخی از تحقیقات انجام شده روی حیوانات نشان می دهد که استفاده ی روزانه از آلوئه ورا در محل لکه های پیری، می تواند آن ها را روشن تر کند.
- پیاز قرمز: نتایج مطالعه ای نشان می دهد که پوست خشک شده پیاز قرمز، ممکن است لکه های پیری را روشن کند. برای بهره بردن از فواید این ماده باید به دنبال کرم های موضعی حاوی آلیوم سپا (نام علمی پیاز قرمز) باشید.
- عصاره ی ارکیده: نویسندگان مطالعه ی دیگری، از تحقیقاتشان نتیجه گرفتند که عصاره ی ارکیده، لکه های پیری را روشن می کند. این عصاره ، در ساخت برخی محصولات مراقبت از پوست استفاده می شود.
پیشگیری از لکه های پیری
اغلب می توان از ایجاد لکه های پیری جلوگیری کرد. آکادمی پوست و موی آمریکا توصیه می کند که در تمام فصول سال، از کرم ضد آفتاب با حداقل SPF 30 استفاده کنید. طبق توصیه همین آکادمی، برای پیشگیری از ابتلا به لکه های پیری ، باید از ضد آفتاب طیف گسترده (دارای قابلیت محافظت در برابر اشعه های فرابنفش UVA و UVB) استفاده کنید. 15 دقیقه قبل از بیرون رفتن از منزل، پوست هر قسمتی از بدن که توسط لباس حفاظت نمی شود را با ضد آفتاب بپوشانید. دست های خود را فراموش نکنید. نتایج یک مطالعه در سال 2018 نشان می دهد که استفاده از کرم با حداقل SPF 30 به صورت روزانه، می تواند از تیره تر شدن لکه های پیری در بهار و تابستان جلوگیری کند. سایر روش ها برای محافظت از پوست و جلوگیری از ایجاد لکه های پیری عبارتند از:
- هر 2 ساعت یک بار، یا پس از تعریق و شنا، ضد آفتاب را تجدید کنید.
- پوست خود را با استفاده از کلاه پهن، آستین بلند، شلوار بلند و عینک آفتابی بپوشانید.
- در گرم ترین ساعات روز (معمولاً بین 10 صبح تا 2 بعد از ظهر) از آفتاب دور بمانید.
- از تخت های برنزه استفاده نکنید.
- از بالم لب هایی با 30 SPF و بالاتر استفاده کنید.
- هنگام دوچرخه سواری یا باغبانی (که برای مدت طولانی در آفتاب هستید) دستکش بپوشید.
- در اطراف آب، برف یا شن، اقدامات احتیاطی بیشتری را رعایت کنید؛ چرا که این سطوح منعکس کننده ی اشعه ی خورشید هستند.
- لباس هایی با قابلیت محافظت در برابر اشعه فرابنفش (UPF) با حداقل فاکتور محافظت 40 تا 50 بپوشید. این لباس ها از الیاف خاصی تهیه می شوند که باعث می شود میزان عبور اشعه فرابنفش از آن ها کاهش یابد. جلوگیری از قرار گرفتن در معرض نور خورشید، خطر ابتلا به سرطان پوست را نیز کاهش می دهد.
آیا لکه های پیری با سرطان ارتباط دارند؟
سرطان پوست، در مناطقی از پوست که در طولانی مدت در معرض آفتاب قرار دارند، بیشتر بروز می کند. لکه های کبدی ، سرطانی نیستند اما گاهی این لکه ها ممکن است شبیه به نوعی از سرطان پوست باشند؛ بنابراین آگاهی از تفاوت بین آن ها، بسیار مهم است. شما می توانید برای اطلاعات بیشتر، مقاله دیگر ما درباره نشانه های سرطان پوست را بخوانید. لکه های پیری ممکن است شبیه نوعی ضایعات پیش سرطانی به نام کراتوز اکتینیک یا کراتوز خورشیدی (لکه های سفت و پوسته پوسته ای روی پوست که بر اثر سال ها قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می شود) به نظر برسند. با این حال، لکه های پیری صاف هستند؛ در حالی که کراتوز خورشیدی معمولاً زبر است. سایر مواردی که باید به آن ها توجه کنید، عبارتند از:
- لکه های پوستی زبر که ممکن است هنگام لمس دردناک باشند
- لکه های خشک، پوسته پوسته، صورتی یا قرمز روی پوست
- لکه های سفید و پوسته پوسته که شبیه زگیل هستند
اگر گمان می کنید به کراتوز خورشیدی مبتلا شده اید، باید برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. به طور کلی، بهتر است در مورد هر نوع تغییر غیر معمول در پوست، با پزشک مشورت کنید. اگر پزشک در مراحل اولیه، سرطان پوست را تشخیص دهد، درمان با موفقیت بالایی همراه خواهد بود.
بنابراین لکه های کبدی ، بی ضرر بوده و نیازی به درمان پزشکی ندارند. با این حال برخی از افراد برای حفظ زیبایی، ترجیح می دهند که آن ها را از بین ببرند. اگر در مورد پیدایش علائم جدید یا تغییرات دیگر در پوست تان نگران هستید، باید برای معاینه به پزشک متخصص مراجعه کنید. امیدوارم از محتوای پوست و مو نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که به زیباتر شدن پوست خود تلاش میکنند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش سلامت خانواده ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.
اوره چه فواید منحصربفردی برای پوست دارد؟
