چرا به FATF می‌گویند: نه؟

 همه بدبختی‌های عالم و آدم زیر سر FATF است؟

امروز لایحه پیوستن ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT) در مجلس بررسی می‌شود. بررسی این موضوع در مجلس دوباره گروه سیاسی مخالف دولت را فعال کرده است. مخالفت آن‌ها نه در خفا بلکه بسیار عریان است. همین امروز روزنامه کیهان تیتر زده بود: "دلار با برجام ۱۸ هزار تومان شد با FATF چند؟! " این ارتباط دادن نوسان بازار ارز به برجام و سپس به FATF در حالی است که بخشی از تلاطم بازار به خروج آمریکا از برجام شناخته می‌شود.

با این حال کیهان استدلال می‌کند: براساس تبلیغات گسترده برخی دولتمردان و رسانه‌های زنجیره‌ای قرار بر این بود که برجام دو دستاورد عمده داشته باشد؛ اول «لغو تمامی تحریم‌ها» و دوم «گشایش اقتصادی برای عموم مردم»، اما در نهایت از دلار حدود ۳۳۰۰ تومانی در سال ۹۴ رسیدیم به دلار ۱۸ هزارتومانی در سال ۹۷.... همانطور که‌اشاره شد، بدون برجام دلار حدود ۳۳۰۰ تومان بود، ولی با برجام دلار به حدود ۱۸ هزارتومان رسیده است.... در هفته‌های اخیر نیز بزک کنندگان FATF با اجرای عملیات گسترده رسانه‌ای مدعی شده‌اند که در صورت اجرای دستورات FATF بخصوص تصویب لایحه الحاق ایران به کنوانسیون TF، نرخ ارز کاهش خواهد یافت.

کیهان هفته گذشته هم برای مخالفت با FATF، این موضوع را به حمله تروریستی اهواز ربط داد و نوشت: این کج فهمی و بی‌غیرتی است که درست در روز جنایت تروریست‌های وابسته به غرب، یکی از مطالبات مافیای FATF در سطح دو قوه بررسی شود! ... کشور‌های سلطه‌گر غربی در نمایشی مضحک کارگروه FATF را با عنوان ادعایی نهاد مبارزه با پولشویی و تروریسم تشکیل داده‌اند. کارگروهی که مقر اصلی آن در فرانسه است. کشوری که میزبان گروهک تروریستی منافقین است. گروهکی که دستش به خون ۱۷ هزار ایرانی آلوده است.

  آن‌هایی که امروز تومار امضا کردند می‌دانند FATF چیست؟

مقایسه و تشبیه FATF به برجام از سوی کیهان می‌تواند یادآور جنس مخالفت‌های دلواپسان با برجام باشد. کمااینکه همین امروز پیاده نظام‌های "کیهانی" در مخالفت با FATF در برابر مجلس تجمع کرده بودند یا بعضی نهاد‌های دانشجویی توماری در مخالفت با CFT به کمیسیون امنیت ملی ارائه می‌دهد. ارسال پیامک‌های گسترده به نمایندگان مجلس هم از دیگر روش‌هایی است که مخالفان بار دیگر به آن متوسل شده اند.

در سوی مقابل، عباس عبدی روزنامه نگار اصلاح طلب در روزنامه اعتماد می‌نویسد: این روز‌ها زیاد می‌بینیم که عده‌ای شعار‌های عجیب و غریبی را علیه FATF می‌دهند. به‌طوری که این ذهنیت پیش می‌آید که همه بدبختی‌های عالم و آدم به ویژه ایران از مقررات FATF است. تردیدی نیست که اگر از همه آنان که کاغذی را علیه این مفهوم در خیابان به دست گرفته‌اند، بپرسید که اصلا این FATF چی هست؟! بعید است که حتی یک نفر آنان نیز قادر به شرح این مساله و علت بد بودن آن باشد.

نظرتان درباره پیوستن به NPT چیست؟

این روزنامه نگار از مخالفان FATF می‌پرسد: فرض کنید به‌جای FATF، می‌خواستیم به معاهده NPT بپیوندیم، نظر شما چه می‌بود؟ صادقانه پاسخ دهید. شاید بگویید که ما عضو آن نشده‌ایم. خوب! چرا اکنون خارج نمی‌شوید؟ مگر نه اینکه شورای نگهبان قوانین مصوب خود را نیز تجدیدنظر کرد و خلاف شرع اعلام کرد و مانع از حضور یک شهروند زرتشتی در شورای شهر شد، چرا درباره NPT که موجب سلطه می‌شود، اظهارنظری شرعی نمی‌کند؟ به علاوه برجام که بسیار بسیار مهم‌تر از همه این‌ها بود، چرا تصویب شد؟ چرا هیچ نهاد حقوقی مانع از پذیرش آن نشد؟ هنوز هم دیر نشده می‌توان هم از برجام و هم از NPT بیرون آمد. مگر کره شمالی از آن خارج نشده است؟

عبدی ادامه می‌دهد: به‌طور قطع مخالفان FATF هیچگاه به این پرسش‌ها و پاسخ‌های آن نخواهند پرداخت. تنها یک پاسخ معمولی وجود دارد. اینکه گذشته، گذشته است، از حالا به بعد عضو هیچ‌کدام از این تفاهم‌ها نشویم. این پاسخ نیز پذیرفتنی نیست. زیرا اگر الحاق به توافق‌های قبلی زیان‌بار است، چرا ابتدا از آن‌ها بیرون نمی‌آییم؟ و اگر ضرورتی برای بقا در آن‌ها وجود دارد، همان ضرورت بلکه بیشترش در مورد FATF نیز وجود دارد. چرا باید هزینه عدم تصویب FATF را بدهیم.  

 علی خرم، کارشناس سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که "چه چیز مشترکی در برجام و FATF وجود دارد که مخالفان از روش‌های یکسانی برای مقابله با آن استفاده می‌کنند؟ " می‌گوید: بخشی از این مخالفت‌ها از حساسیت‌هایی مثلا نسبت به شفافیت حساب‌های بانکی ناشی می‌شود. این شفافیت در داخل و خارج دامن همه را می‌گیرد. همه ارگان‌ها در داخل باید شفاف باشند. فرقی نمی‌کند این ارگان‌ها وزارتخانه هستند یا نهاد نظامی مثل ارتش و سپاه. به این ترتیب حساسیت‌هایی مطرح می‌شود. در خارج هم ممکن است بحث حزب الله، حماس و ... برای عده‌ای نگرانی به همراه داشته باشد.

این دیپلمات پیشین ادامه می‌دهد: فرض کنید ما به FATF و به کنوانسیون دیگری نپیوندیم. در این صورت یک معضل ساده را نمی‌توانیم حل کنیم؛ ما چگونه می‌خواهیم پول صادرات نفتی یا غیرنفتی خود را به کشور بیاوریم؟ فرض کنید در شرایط کنونی حتی اتحادیه اروپا حاضر شود، روزانه ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار بشکه نفت از ایران خریدار کنید. حتی اگر یک بشکه نفت بخواهد بخرد نمی‌تواند هزینه آن را داخل پاکت به ایران بفرستد. بلکه باید از طریق سیستم بانکی این کار را انجام دهد. اگر از طریق سیستم بانکی هم بخواهد این کار را انجام دهد، همه بانک‌های دنیا قبول کرده اند که از تروریسم حمایت نکنند. ایران از تروریسم حمایت نمی‌کند، اما حساب‌های بانکی این کشور‌ها هم نباید هیچ گونه تماسی با تروریسم داشته باشد.

اگر به FATF نپیوندیم ...

خرم می‌گوید: اگر ایران به FATF نپیوندد، دو مشکل پیدا خواهد کرد؛ نخست آنکه برای برگرداندن پول نفت یا صادرات غیرنفتی لزوما باید سراغ کشور‌هایی مثل هند و چین برویم. آن‌ها هم صادرات ایران را به یوآن یا روپیه حساب می‌کنند و مثل تحریم‌های دوره گذشته کالا‌های دسته پنجم به کشور وارد می‌شود. این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: با نپیوستن ایران به FATF، دنیا فکر می‌کند ایران ریگی به کفش داریم. ما خود را بی جهت متهم به حمایت از تروریسم می‌کنیم. با این دو مشکل هرکس که عاقلانه فکر کند می‌فهمد باید به FATF پیوست، اما برای حزب الله راهی پیدا کرد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل در ارتباط با نگرانی در مورد شفافیت بودجه نهاد‌های نظامی نیز می‌گوید: کشور‌های دیگر هم این شفافیت را دارند. مثلا آمریکا اعلام می‌کند که ۵۸ میلیارد دلار بودجه نظامی این کشور است، رقم ادعایی خود را هم بر اساس شفافیت اثبات می‌کند و نشان می‌دهد کل درآمد این کشور چقدر است، چقدر از آن میزان به بخش نظامی و چه مقدار به بخش کشاورزی اختصاص پیدا می‌کند. عربستان و امارات هم مانند همه دنیا با این شفافیت کار می‌کنند. اما ما در کشورمان هنوز نگرانیم و از این موضوع می‌ترسیم. مشکلات از آنجا ناشی می‌شود که بودجه نظامی چقدر است، چگونه و در کجا خرج می‌شود. با همه این‌ها نپیوستن به FATF برای کشوری که در شرایط صلح قرار داشته باشد، می‌تواند تا حدی قابل تحمل باشد. اما حاصل این کار برای کشوری که در حالت بحرانی و تحریم قرار دارد محروم شدن از پول خود است.