دلیل لزوم تقدم مرد بر زن در نماز چیست؟
در موضوع رعایت فاصله بین زنان و مردان در نماز دو نظر عمده بین مراجع عظام تقلید وجود دارد: برخی رعایت آن را واجب و عدم رعایت فاصله و یا نبود حائل را موجب بطلان نماز می دانند. برخی دیگر رعایت آن را مستحب می دانند و نه واجب و نیز عدم رعایت فاصله و یا نبود حائل را موجب بطلان نماز نمی دانند.
فاصله زنان و مردان در نماز چقدر باید باشد؟ آیا قرار دادن حائلی مانند پرده میان آنها لازم است؟ آیا در این موضوع، فرقی بین محرم و نامحرم هست؟ و در نماز فرادی و جماعت چطور؟
از آنجا که زن همانند گل است و خواسته یا ناخواسته چشم های محرم یا غیر محرم را می رباید، شارع مقدس برای صیانت زن، دستوراتی واجب یا مستحبی را در نماز یا غیر آن داده است؛ آب ریختن به دست ها از داخل آرنج هنگام وضو، کنار هم قرار دادن پاها هنگام قیام، ابتدا زانوها را روی زمین قرار دادن پیش از رفتن به سجده، گذاشتن آرنج ها و شکم بر زمین و چسباندن اعضای بدن به یکدیگر هنگام سجده و... همگی نشان دهنده آن است که این کارها مانع از در معرض دید قرار گرفتن برجستگی های بدن زن به ویژه در نماز که با نشستن و برخاستن و رکوع و سجود همراه است خواهد بود - تصور این امر به ویژه در زنانی که چادر نمی پوشند راحت تر است - از جمله دستورات دیگر برای صیانت زن جلوتر قرار گرفتن مردان از زنان در هنگام نماز با تأکید بیشتر و در جاهای دیگر با تأکید کمتری است.
نظر مراجع تقلید درباره فاصله زنان و مردان در نماز
در پاسخ به سوال دلیل لزوم تقدم مرد بر زن در نماز چیست؟ دو نظر عمده بین مراجع عظام تقلید وجود دارد:
نظر اول مرجع تقلید
برخی از مراجع، ایستادن زن در کنار مرد و حتی جلوتر از او به هنگام نماز را نه حرام می دانند و نه باعث بطلان نماز؛ بلکه آن را فقط مکروه می دانند. برای رفع این کراهت هم یا بینشان حائلی مانند پرده قرار دهند یا حداقل پنج متر (ده زراع) فاصله بگیرند.
بنابر نظر این بزرگان، بهتر است زن، طوری بایستد که جای سجده او کمی از جای ایستادن مرد عقب تر باشد.
نظر این گروه از مراجع درباره نمازی که در آن فاصله گفته شده رعایت نشده است:
امام خمینی ره
اگر زن برابر [یعنی در کنار] مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند، بهتر آن است که نماز را دوباره بخوانند.
برخی از مراجع، ایستادن زن در کنار مرد و حتی جلوتر از او به هنگام نماز را نه حرام می دانند و نه باعث بطلان نماز؛ بلکه آن را فقط مکروه می دانند. برای رفع این کراهت هم یا بینشان حائلی مانند پرده قرار دهند یا حداقل پنج متر (ده زراع) فاصله بگیرند
آیات عظام گلپایگانی و صافی
اگر زن برابر مرد [یعنی در کنار] یا جلوتر بایستد نماز هر دو صحیح است چه با هم وارد نماز شوند یا به ترتیب.هرچند آیة الله بهجت (ره) تصریح به این حکم ندارند؛ اما از اشتراک نظری که با این گروه داشتند به دست می آید که حکم ایشان در این باره نیز صحیح بودن نماز زن و مرد در این صورت است.
آیة الله زنجانی
اگر زن برابر مرد [یعنی در کنار] یا جلوتر، بدون رعایت فاصله مناسب بایستد و با هم وارد نماز شوند احتیاط مستحب آن است که نماز را دوباره بخوانند و اگر یکی بعد از دیگری به نماز بایستد احتیاط مستحب آن است که نمازش را دوباره بخواند.مقام معظم رهبری در پاسخ به این سوال که:آیا اقامه نماز در مکانهایی مثل حرم امام رضا (علیه السلام) که برخی خانمها جلوتر از آقایان ایستاده اند یا برعکس، جایز است؟ می نویسند:
اگر بین زن و مرد مقداری (حداقل به اندازه یک وجب) فاصله باشد، جلوتر بودن زن یا همردیف بودن او با مرد اشکال ندارد و نمازشان صحیح می باشد.
همانگونه که قبلا بیان شد؛ بنابر نظر این بزرگواران، رعایت نکردن فاصله بین زن و مرد در نماز، موجب بطلان نماز هیچکدام نشده و الزامی به خواندن دوباره آن وجود ندارد.
نظر دوم مراجع تقلید
برخی مراجع نیز بر این نظرند که زن باید [یعنی واجب است] در نماز عقب تر از مرد بایستد؛ بنابراین اگر زن جلوتر یا مساوی مرد بایستد نماز باطل است.
نظر این گروه از مراجع درباره نمازی که در آن فاصله گفته شده رعایت نشده است:
آیات عظام فاضل، مکارم می نویسند:اگر زن در کنار مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند نماز هر دو باطل است؛ امّا اگر یکی قبلًا وارد نماز شده باشد نماز او صحیح و نماز دوّمی باطل است.
آیة الله سیستانی که نظری رقیق تر از این دو بزرگوار در لزوم رعایت فاصله داشتند در اینجا نیز با احتیاط واجب نظر خود را مبنی بر دوباره خوانی نماز اعلام داشته و می فرمایند:بنا بر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخوانند و هم چنین است اگر یکی زودتر از دیگری به نماز بایستد.
آشنایی با سال خمسی و طریقه محاسبه آن
