به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از ایرنا، سی بهمن ۹۸ بود که دو مورد ابتلا به ویروس کرونا در کشور گزارش و چند ساعت بعد خبر فوت هر دو بیمار نیز اعلام شد. ویروسی که در هفدهم تیر ماه به تعداد کشته های شناسایی شده روزانه ۲۰۰ نفری در کشور رسیده است. فوتی هایی که به شکل های مختلف ممکن است به ویروس کرونا مبتلا شده باشند و شاید بررسی دلیل ابتلا و فوت هر کدام از آنها ممکن نباشد، اما یک چیز در همه مشترک است؛ بی خیالی در برابر کرونا.
هرچند آمار ابتلای روزانه به ویروس کرونا در کشور بر اساس معیارهای تشخیصی در آزمایشگاه ها به بیش از دو هزار و ۶۰۰ مورد و آمار فوتی های روزانه هم حالا به رکورد ۲۰۰ نفر در هفدهم تیر ماه ۹۹ رسیده، اما همچنان بی خیالی در برابر کرونا ادامه دارد. ویروسی که هم از طرف برخی مسئولان و هم از طرف برخی مردم جدی گرفته نشده و پیوند نامبارکی با ویروس کرونا ساخته است.
رکورد روزانه فوت بر اثر ویروس کرونا در کشور تا قبل از هفدهم تیر ماه که به ۲۰۰ نفر رسید، در پانزدهم تیر ماه و با ۱۶۳ نفر اتفاق افتاده بود. پیش از آن هم بیشترین فوتی در یک روز بر اثر کرونا مربوط به نهم تیر ماه و با ۱۶۲ نفر بود.
ماسک اجباری، لازم ولی ناکافی
بر اساس تجربه های جهانی، ایران هم استفاده از ماسک را در فضاهای عمومی و سرپوشیده برای همه اجباری کرد. الزامی که از پانزدهم تیر ماه ۹۹ اجرایی و قرار شد با افراد متخلف به شکل های گوناگوی مثل عدم ارائه خدمت در مراکز دولتی یا نیمه دولتی برخورد شود و حتی کارمندانی که ماسک نمی زنند هم غیبت بخورند.
سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره اجباری شدن استفاده از ماسک در کشور به خبرنگار سلامت ایرنا گفت: دوره اپیدمی کرونا طولانی و باورهای مردم برای پیشگیری از کرونا ضعیف تر شده و رفتارها تغییر کرده و در نتیجه موضوع اجباری شدن ماسک مطرح و از ۱۵ تیر ماه اجرایی شد که بسیار موثر خواهد بود. اصلی ترین عامل برای انتقال ویروس کرونا، ریزقطره هایی است که موقع عطسه و سرفه و صحبت کردن به فرد مقابل منتقل می شود و اگر از ماسک استفاده کنیم، فرد مقابل را از انتقال بیماری محافظت می کنیم و وقتی هر دو طرف از ماسک استفاده کنند، درصد این پیشگیری افزایش پیدا می کند.
هرچند استفاده از ماسک با دستور دولت اجباری شده، اما واقعیت این است که فقط استفاده از ماسک کافی نیست و باید شیوه برخورد با ویروس کرونا در کشور تغییر کند و از آن طرف هم فکری به حال عادی انگاری های کرونا شود.
نقش طرح ترافیک در تهران کرونایی
پس از شیوع بیماری کووید ۱۹، ستاد ملی مقابله کرونا به منظور رعایت فاصله گذاری اجتماعی، طرح ترافیک را در شهر پرجمعیتی مثل تهران لغو کرد تا شهروندان کمتر از وسایل حمل ونقل عمومی استفاده کنند. با این حال طرح ترافیک از ۱۷ خرداد ماه دوباره از سر گرفته شد.
سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۱۲ خرداد ماه در حاشیه مراسم اجرای کشوری طرح «هر خانه، یک پایگاه سلامت» در جمع خبرنگاران در این زمینه گفت: اجرای طرح ترافیک برای وزارت بهداشت اولویت نیست و سلامت مردم مهم است. به مسئولان شهرداری اعلام کردم که برای وزارت بهداشت اجرای طرح ترافیک اولویت نیست و سلامت مردم مهم است؛ حتی آلودگی هوا نیز اکنون مساله وزارت بهداشت نیست، همان طور که در روزهای اخیر با مساله آلودگی هوا مواجه نیستیم. با پیشنهاد شهرداری به شرط اجرای فاصله گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک موافقت کردیم، اما ناوگان حمل ونقل عمومی همچنان کم و فرسوده است. در مورد سلامت مردم با هیچ کس شوخی و تعارف نداریم و اگر اجرای پیشنهاد شهرداری حتی دو درصد به افزایش ازدحام مترو و اتوبوس ها منجر شود، بدون رودربایستی اعلام می کنم که اجرای طرح ترافیک متوقف شود.
محسن فرهادی معاون مرکز سلامت و محیط کار وزارت بهداشت نیز در همین رابطه گفت: شهر تهران در وضعیت زرد است، اما برخی شهرستان های تابعه در وضعیت سفید قرار دارند. اگر با این روند نگران کننده پیش برویم شاید برخی محدودیت ها در تهران اعمال شوند. با اجرای طرح ترافیک تهران و شهرهای بزرگ مخالفیم، زیرا اجرای طرح ترافیک به معنای سوق دادن مردم به سمت سیستم حمل و نقل عمومی است. مردم نباید برای کارهای غیرضروری از خانه خارج شوند. هرچند بیش از ۹۰ درصد مردم در متروی تهران ماسک استفاده می کنند، اما فاصله گذاری اجتماعی در مترو در عمل امکان پذیر نیست.
معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت پیش از این به خبرنگار سلامت ایرنا گفته بود: در مورد تراکم در مترو و اتوبوس نوعی اجبار و تحمیل به مردم وارد شده و افراد مجبور هستند با حمل و نقل عمومی سر کار خود حاضر شوند و از آن طرف، شهرداری تهران اصرار به اجرای طرح ترافیک دارد.
سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت نیز به خبرنگار سلامت ایرنا اظهار کرد: اجرای طرح ترافیک باعث می شود مردم بیشتر از وسایل نقلیه عمومی استفاده کرده و در نتیجه در شهرهای پرجمعیت، تراکم در وسایل نقلیه عمومی بیشتر شده و فاصله گذاری رعایت نمی شود و شیوع ویروس کرونا بالاتر می رود.
اتفاقی که همچنان با اصرار شهرداری تهران ادامه دارد و در آخرین اظهار نظر، مناف هاشمی معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در این رابطه گفت: لغو طرح ترافیک علاوه بر تشدید آلودگی هوا و افزایش سفرهای غیرضروری در مرکز شهر باعث انتشار ویروس کرونا می شود.
هرچند مناف هاشمی به این موضوع هم اشاره کرد که نمی تواند علت شیوع ویروس کرونا را بیان کند و افزود: من نمی توانم در مورد علل شیوع بیماری و دلایل افزایش آمار صحبت کنم، ولی در حال حاضر در مترو و اتوبوس حدود ۹۸ درصد مسافران از ماسک استفاده می کنند.
مراسم عزا و عروسی یا کارناوال های مرگ
با این حال، همه ایران که تهران نیست و دلیل انتشار ویروس در کشور هم فقط طرح ترافیک نیست. در شرایط شیوع ویروس کرونا در کشور، بسیاری از افراد حتی کوچکترین تلاشی برای جلوگیری از انتشار و شیوع ویروس هم نمی کنند و به نظر می رسد همه نشسته اند به انتظار تا وزارت بهداشت یا دولت سیاستی حاکم کرده و مانعی سر راه ایجاد کند. یکی از این موارد، برگزاری مراسم عزا و عروسی است که گزارش های فراوانی مبنی بر ابتلای جمعی افراد به ویروس کرونا در این مراسم منتشر شده است.
البته در روزهای اخیر فعالیت مشاغل سه و چهار که تالارها را هم شامل می شود در مناطق قرمز ممنوع اعلام شده است. با این حال برخی به برگزاری مراسم در باغ ها و خانه ها ادامه می دهند.
فاطمه نوروزیان مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان روز ۲۲ خرداد ۹۹ از ابتلای ۱۲۷ نفر به کرونا به علت شرکت در مراسم عروسی و مهمانی خبر داده و گفته بود: در یکی از این موارد در یکی از شهرهای استان هرمزگان، ۵۴ نفر در پی حضور در یک مراسم عروسی و مبتلا بودن عروس به کرونا، به این ویروس مبتلا شده و حال برخی نیز مطلوب نیست. همچنین در یک مورد دیگر هم ۷۳ نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم به دنبال حضور در یک مهمانی ساده به این ویروس مبتلا شده و بعد از مهمانی هم به ارتباطات خانوادگی ادامه داده و دامنه شیوع به کارکنان دو اداره هم گسترش پیدا کرد.
همچنین چند روز پیش بود که تصاویر دامادی که دو روز پس از مراسم عروسی خود روی تخت بیمارستان خوابیده بود هم بدون محو کردن تصویر از صداوسیما پخش و باعث اعتراض بسیاری به خاطر عدم رعایت اخلاق پزشکی شد، اما اصل داستان را تغییر نداد.
ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت هم سوم تیر ماه در مشهد مقدس در همین رابطه گفته بود: یکی از پاشنه آشیل های کرونا همین مراسم عروسی و ترحیم است. تجمعاتی داریم که ضروری نیست و تاثیر اقتصادی ندارد. در سه ماهه بین ماه مبارک رمضان و ماه محرم شاهد افزایش عروسی ها و ترحیم ها هستیم.
از طرفی برخی اعتقاد دارند که حتی این شرایط کرونایی می تواند باعث کاهش هزینه ها برای ازدواج شود و بهتر است افراد جان خود و اقوام را به خطر نیانداخته و از این شرایط برای ازدواج کم هزینه استفاده کنند.
حسین علی شهریاری رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم در این رابطه به خبرنگار سلامت ایرنا بیان کرد: در مساجد و تالارها باید برخی کارها را به صورت جدی تر دنبال کنند و فاصله گذاری ها را انجام داد. به هر حال جوانان باید در این شرایط هم ازدواج کنند، اما نیازی نیست تعداد زیادی از افراد دعوت شوند. حتی می توان گفت موضوع کرونا فرصتی شده که جوانان با هزینه کمتر ازدواج کنند.
ماجرایی که حتی روز هفدهم تیر ماه صدای وزیر بهداشت را هم در آورد و سعید نمکی گفت: متاسفانه مراسم عروسی که زنجیره ای از عزا را پس از خود خلق کرد. مراسم عزایی که زنجیره ای از سیاه پوشی را به بار آورد. متاسفانه سفرهایی که بمب ویروس کرونا را با خود حمل کرد.
تاثیر بازگشایی ها بر انتشار بیشتر کرونا
از طرفی بسیاری اعتقاد دارند که بازگشایی ها و لغو دورکاری ها باعث انتشار بیشتر ویروس کرونا شده است. بحثی دوگانه که باید از منظر اقتصادی و اجتماعی بررسی شود و در حقیقت تاثیر مستقیم آن روی سلامت است، اما تولیت نظام سلامت یا وزارت بهداشت نمی تواند نظر مستقیمی روی آن بدهد.
در این زمینه همواره بحث معیشت هم وجود داشته و قابل انکار نیست. حریرچی در این زمینه گفت: با دوگانه معیشت و سلامت مردم به صورت همزمان مواجه هستیم و حداکثر تلاش دولت و وزارت بهداشت، افزایش رونق معیشت و اقتصاد است.
وظیفه وزارت بهداشت برای بازگشایی ها فقط تدوین پروتکل های بهداشتی و نظارت بر اجرای آنها بوده، اما همین رعایت پروتکل ها هم به شدت کاهش پیدا کرد و تقریبا به شوخی گرفته شد.
مسعود یونسیان اپیدمیولوژیست هم در این رابطه اظهار کرد: بازگشایی ها بی تاثیر در افزایش میزان ابتلای مردم به ویروس کرونا نبوده است. مردم باید عاقلانه و هدفمند تصمیم گیری و رفتار کنند.
با این حال باید به موضوع بازگشایی ها نگاه کلان تری داشت و این را در نظر گرفت که نمی توان کسب و کارهای کوچک را تعطیل کرد و معیشت مردم را به خطر انداخت.
تدبیرها باید ضمانت اجرا داشته باشند
وقتی تدبیری برای مقابله با یک مشکل بزرگ به کار گرفته می شود باید ابزاری برای رعایت آن هم وجود داشته باشد. برخی از این ابزارها با توصیه و برخی به اجبار است.
اینکه در یک موضوع چقدر می توان از توصیه استفاده یا به اجبار تن داد هم جای بررسی دارد. به طور مثال وقتی جاده ها در فروردین ماه بسته شدند، میزان سفرهای نوروزی به اجبار کمتر شد. در آن زمان هم بسیاری اعتقاد داشتند این بستن جاده ها باید زودتر اتفاق می افتاد تا از انتشار ویروس جلوگیری شود.
حالا هم که بحث اجباری شدن ماسک مطرح شده و در این زمینه هم برخی اجبارها در نظر گرفته شده است.
رییس جمهوری در این زمینه گفت: کارمندانی که ماسک نزنند، غیبت می خورند. ادارات دولتی اگر می خواهند خدمات ارائه دهند، مردم باید از ماسک استفاده کنند و اگر کسی از ماسک استفاده نکرد خدمت ارائه ندهند، این قانون باید ابلاغ شود.
محسن فرهادی معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت نیز در این رابطه تصریح کرد: همه پروتکل های بهداشتی باید اجرا شوند و مسئول اجرا هم همه دستگاه ها هستند. نظارت همچنان بر عهده وزارت بهداشت است و این وزارتخانه باید اقدامات کنترلی را تشدید کند. قرار است در مورد جاهایی که فاصله گذاری ها را رعایت نمی کنند برخورد قضایی و حقوقی انجام شود. بررسی های اخیر نشان می دهد عدم رعایت پروتکل های بهداشتی منجر به افزایش بیماری و بستری شده است. بنابراین دو روش ساده بیشتر برای این بیماری نمی شناسیم. یک رعایت بهداشت و زدن ماسک و دوم رعایت فاصله گذاری اجتماعی، این دو مورد را اگر همه رعایت کنند طبیعتا شرایط به شرایطی که بیماری کنترل شده بود بر می گردد.
به هر حال به نظر می رسد رکوردزنی فوت روزانه کرونا در ایران باید از چند مسیر مدیریت شود.
اول از همه جامعه و مردم هستند که باید با این موضوع به شکلی رفتار کنند که تخت های بیمارستان ها بیش از این پر نشود و جان های بیشتری از دست نرود.
بخش دوم دولت است که باید تدابیر را به شکلی اجرایی کند که محدودیت ها با ضمانت اجرایی همراه باشد و بدون اجرا باقی نمانند. همچنین اقداماتی مانند اجرای مجدد طرح ترافیک در تهران باید به فوریت لغو شود تا از حجم مسافران مترو و وسایل حمل و نقل عمومی دست کم در تهران کاسته شود.
بخش سوم هم نظام سلامت است که حالا بعد از گذشت چند ماه به فرسودگی رسیده و با وجود ادامه داشتن تلاش شبانه روزی کادر درمان، عدم رعایت بهداشت و عادی انگاری کرونا و البته برخی تصمیم گیری ها باعث رکوردزنی فوت روزانه کرونا در کشور شده است.
تا چه زمانی ویروس کرونا مهمان ماست؟
