دندان های اولیه که در دهان رویش پیدا می کند، دندان های شیری هستند. دندان های شیری در کودکان به طور متوسط از 5 ماهگی شروع به رویش می کنند. بسیاری ازوالدین نگران رویش دندان های شیری فرزندان خود هستند.کودکان تا سن یک سالگی باید 6 دندان شیری داشته باشند که البته این زمان و تعداد در برخی از کودکان متفاوت است. از یک سالگی به بعد هر کودک در دهان خود باید 20 دندان شیری داشته باشد. 10 دندان در فک بالا و 10 دندان در فک پایین
بهتراست والدین کودکان خود را از 12 ماهگی به دندانپزشکی ببرند تا رعایت بهداشت دندان ها را بیاموزند. رعایت بهداشت دندان های شیری بسیار مهم است با اینکه دندان های شیری از 6 سالگی شروع به افتادن می کنند باید تا این سن از دندن های شیری مراقبت نمود. مسئله ای که بسیاری از والدین نسبت به آن بی اهمیت هستند. متاسفانه در صورتی که از دندان های شیری مراقب لازم نشود امکان دارد زودتر از 6 سالگی از دست بروند. با از دست دادن دندان های شیری دندان های دائمی یا رویش پیدا نمی کنند یا در جای دیگری رویش می یابند.
همانطور که گفته شد دندان های شیری از سن 6 سالگی شروع به افتادن می کنند و معمولا از دو دندان جلویی این اتفاق شروع می شود. با افتادن دندان های شیری، دندان ای دائمی شروع به رویش می کنند. اما گاهی پیش می آید که دندان های دائمی در زمان خود از لثه بیرون نمی زنند. در برخی از کودکان این اتفاق ممکن است رخ دهد و کاملا طبیعی است. به این وضعیت تاخیر در رویش دندان های دائمی کودکان می گویند.تاخیر رویش دندان های دائمی اتفاق نگران کننده ای نیست و نمی تواند نشان دهنده مشکلی خاص در بدن باشد و امکان دارد دندان دائمی بعد از وقفه ای کوتاه شروع به رویش کند. عامل اصلی این تاخیر تغذیه و سبک زندگی می باشد. اما اگر از زمان رویش دندان های دائمی مدت طولانی بگذرد باید به دندانپزشکی اطفال مراجعه نمایید. زیرا می تواند نشان دهنده بیماری در بدن کودک باشد.
دندان های شیری امکان دارد در 6 سالگی نیوفتد 6 ماه زودتر یا دیرتر افتادن دندان ها امری طبیعی است. دندانپزشکان توصیه می کنند برای حفظ سلامت دندان های کودکان و جلوگیری از اتفاقات ناخواسته بهتر است کودکان را در 6 سالگی به دندانپزشکی اطفال ببرید. دندانپزشک با بررسی دندان ها و تشخیص خود می تواند سلامت دندان های شیری و رویش طبیعی دندان های دائمی را تضمین کند.اما چه عواملی سبب می شود دندان های دائمی به طور طبیعی و در زمان خود رویش نداشته باشند. بسیاری از والدین نگران این موضوع هستند.
دلایل در نیامدن دندان دائمی
عوامل زیادی باعث میشوند دندان شیری دیر بیفتد یا دندان دائمی به موقع در نیاید. شایعترین عامل تاخیر در بیرون زدن دندان دائمی عدم وجود این دندان است. دندان دائمی که در حالت طبیعی در زیر دندان شیری قرار دارد، ریشه دندان شیری را کنار زده و آن را شل و لق میکند. عدم وجود دندان دائمی در ۲٫۵ تا ۶٫۹ درصد مواقع اتفاق می افتد. این وضعیت در زنان شایعتر از مردان است.
از جمله سایر دلایل بیرون نزدن دندان دائمی میتوان به آسیب ها، انسداد، ردیف نبودن دندانهای دائمی زیر دندان شیری، ضربه و جراحت، عفونت و رویش دیر هنگام دندان دائمی اشاره کرد. از دیگر عوامل نیر میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
1- ژنتیک :
ژنتیک میتواند نقش مهمی در فاکتورهای رشد از جمله رویش دندان ها ایفا کند. برخی ژن ها باعث میشوند دندان های دائمی در برخی کودکان دیرتر بیرون بزنند . اگر دندان شیری شما در دوران کودکی نسبت به هم سن و سالان دیرتر افتاده است احتمالا فرزند شما نیز چنین وضعیتی را تجربه خواهد کرد.
2- تغذیه :
دندان های کودکانی که سوء تغذیه دارند دیرتر از کودکان همسن رشد می کند . در دنیای صنعتی امروزی اکثر کودکان تغذیه طبیعی دارند و در نتیجه رشد خوبی خواهند داشت . اما اگر کودک شما خیلی بد غذا باشد و انواع زیادی از غذاها را نمی خورد ممکن است از نظر دریافت مواد غذایی با مشکل مواجه شود و این امر بر رشد دندان هایش تاثیر میگذارند . عوامل اجتماعی اقتصادی نیز نقش زیادی در رشد دندان ها دارند . کودکانی که در خانواده فقیر پرورش پیدا میکنند دندان هایشان دیرتر از همکلاسی هایشان که رفاه مالی دارند رشد میکند . علت آن احتمالا تفاوت در کیفیت تغذیه ، سموم محیطی و استرس است.
3- جنسیت :
بیشتر والدین میدانند که دختران سریعتر از پسران شروع به صحبت کرده و به اصطلاح زبان باز میکنند . همچنین بلوغ دختران سریعتر از پسران است . در مورد دندان در آوردن نیز این امر صادق است و دختران کمی زودتر از پسران ( معمولا چهار تا شش ماه ) رویش دندان را تجربه میکنند .
4- اندازه بدن :
کودکانی از از نظر بدنی بزرگتر هستند دندانهایشان زودتر از کودکان کوچکتر رشد میکند. به علاوه نوزادانی که زودرس متولد شده اند یا در دوران جنینی کوچک بوده اند ، دندانهای دائمی شان نیز دیرتر از کودکان همسن خود بیرون میزند .
5- بیماری :
در موارد نادر تاخیر در رویش دندان ها ممکن است نشان دهنده وجود یک بیماری در کودک باشد . عوامل هورمونی نقش زیادی در رشد دندان ها ایفا میکنند بنابراین کودکانی که مشکلات تیروئید یا هیپوفیز دارند غالبا دندان هایشان دیرتر رشد می کند . بد شکلی های فک و کمبود مواد معدنی نیز باعث تاخیر در رویش دندان ها میشود. در مورد کودکانی که دندانهایشان کمی دیرتر از دیگران بیرون زده است نباید نگران باشید اما در صورتی که دندان های شیری کودک در سن ۷ یا ۸ سالگی شروع به افتادن نکرده اند به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید .
والدین گرامی در درجه اول باید بدانند که دیدن نما ی دندان کوسه ای در دهان کودک مشکل حادی ایجاد نمی کند و جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد.اگر دندانهای شیری درجاتی از لقی را نشان دهند, معمولا میتوان تا سنین 7.5 _8 سالگی برای ریزش خودبخود به آنها فرصت داد و این یک خبر خوش برای بسیاری از کودکانی می باشد که دوست ندارند اولین تجربه دندانپزشکی خود را با کشیدن دندان آغاز نمایند. بنابراین ضرورتی ندارد کهکودک را تحت استرس کشیدن دندان قرار دهیم, زیرا همانطوری که ذکر گردید در این حالت با گذشت زمان دندانهای شیری خواهند افتاد و دندانهای دایمی در محل صحیح خود قرار خواهند گرفت.کشیدن دندانهای شیری در این موارد زمانی ضرورت می یابد که این نما در یک کودک حدوداً 8 ساله و بدون وجود درجاتی از لقی دندانهای شیری دیده شود.
بروز بی نظمی احتمالی در دندانهای دائمی در آینده, علل مختلفی از جمله کوچک بودن اندازه قوس فکی, نامتناسب بودن اندازه دندانها با اندازه قوس فکی و ... دارد که ارتباطی با نمای مذکور ندارد و در صورتی که قوس فکی,فضای کافی برای دندان های دایمی فراهم کرده باشد, پس از ریزش دندانهای شیری, معمولا دندانهای دایمی در محل صحیح خود قرار خواهند گرفت.