دندان کوسه ای در کودکان چیست؟

از حدود چهار یا 5 سالگی دندان های شیری کودکان شروع به جایگزینی با دندان های دائمی می کنند و این فرآیند تا چندین سال ادامه پیدا می کند. این اتفاق معمولاً به صورت تدریجی و به نوبت اتفاق می افتد به این صورت که ابتدا دندان های شیری افتاده و سپس دندان های دائمی شروع به رویش و بیرون زدن از لثه می کنند.اما گاهی اوقات این فرایند به این صورت انجام نمی شود. یکی از متداولترین مشکلات مربوط به فرایند جایگزینی دندان های شیری با دندان های دائمی، وضعیتی به نام دندان کوسه ای است. دندان کوسه ای به این معنی است که دندان های دائمی پیش از افتادن دندان های شیری، از لثه بیرون زده اند.

دندان کوسه ای چیست؟

دندان کوسه ای اصطلاحی است که برای توصیف شرایطی استفاده می شود که در آن دندان های دائمی کودک شروع به رشد و بیرون زدن از لثه کرده اند در حالی که هنوز دندان های شیری نیفتاده اند. بنابراین هنگامی که دندان شیری هنوز در جایگاه خود در لثه قرار دارد، دندان دائمی زیر آن شروع به بیرون زدن می کند. این وضعیت باعث می شود کودک هم زمان دو ردیف دندان در یک قوس دندانی داشته باشد. به این علت به این وضعیت دندان کوسه ای گفته می شود که کوسه ها نیز دو ردیف دندان در هر قوس دندانی دارند. اگر چه دندان کوسه ای در دندان های جلویی فک پایین شایع تر است اما ممکن است در دندان های جلویی فک بالا و یا دندانهای آسیای بزرگ نیز اتفاق بیفتد.

دندانپزشک اطفال چه کاری انجام میدهد؟

حساس ترین بخش کار دندانپزشکان اطفال، کار با نوزادان و کودکان کم سن است. نوزادان و کودکان کم سن با مشاهده اولین علائم تهاجم، شروع به گریه و بی قراری میکنند، به درخواست باز کردن دهان واکنش نشان نمیدهند و به سختی به دندانپزشک اجازه میدهند معاینه دهان انجام دهد. به خصوص در مواردی که نیاز به عمل جراحی باشد، مشکل شدیدتر میشود. جراحی دهان کودکان کم شن نیاز به مهارت بالایی دارد

دندانپزشکان مراقبتهای پایه ای دهان و دندان برای کودکان و نوزادان ارائه میکنند تا زمانی که کودک به سن بزرگسالی برسد. همچنین باید دندانپزشک به والدین آموزش بدهد چگونه مراقب سلامت دهان و دندان فرزند خود باشند و چه عاداتی را چه زمانی کنترل نمایند. مثلا عادات بدی مانند مکیدن انگشت یا وابستگی به پستانک از سن مشخصی باید کنار گذاشته شوند تا تاثیری بر دندانهای دائمی و فکها نگذارند.

فلوراید درمانی و تمیز کاری و جرمگیری دندانهای کودکان نیز بخشی از کار دندانپزشک اطفال است. در این زمینه دکتر پیشنهادهایی برای تغذیه کودک میدهد تا علاوه بر تامین مواد مغذی، از مینای دندان محافظت شود. این موضوع برای سلامت کودک در دراز مدت مهم است.دندانپزشک مشکلاتی مانند ناهمراستایی دندانها یا فکها را نیز شناسایی میکند و احتمال بروز مشکلات ارتودنسی در آینده را هشدار میدهد تا با درمان به موقع از پیچیده شدن مشکل جلوگیری شود. ممکن است لازم باشد کودک براکت ارتودنسی استفاده کند تا دندانهای او به موقعیت درست، هدایت شوند.

دندانپزشک اطفال با شناسایی پوسیدگی دندان، با روشهایی مانند پر کردن، روکش کردن و یا پالپوتومی درمان انجام میدهد.شیارپوش کردن دندانها درمان پیشگیرانه ای است که در طی آن شیارهای دندانهای عقبی با مواد مخصوصی پر میشوند تا از تجمع پلاک در آنها و ایچاد پوسیدگی جلوگیری شود. یکی دیگر از کارهای دندانپزشک تشخیص نیاز به شیارپوش کردن دندانها و انجام این کار است.معاینه دهان به شناسایی مشکلات پزشکی دیگری مانند دیابت، آسم، سلیاک و بیش فعالی نیز کمک میکند.همچنین در مواردی که دندانها در اثر ضربه، جراحت و تصادف ترک خورده، شکسته یا کنده شده اند درمان انجام میدهد.گاهی اوقات ناهنجاریهای دندانی مانند رویش دندان اضافی، عدم رویش یک یا چند دندان به صورت مادرزادی، دندان کوسه ای، آنکیلوز و غیره اتفاق می افتند که با درمان به موقع نزد دندانپزشک اطفال، جلوی عوارض ناشی از آنها گرفته میشود.

درمان ریشه ی دندان چگونه است؟

چه عواملی باعث دندان کوسه ای می شوند؟

هنگامی که کودک رشد کرده و بزرگ تر می شود، دندان های دایمی معمولاً ریشه دندان های شیری را حل کرده و باعث افتادن آنها می شوند. پس از این که ریشه دندان های شیری حل و باز جذب شد، به راحتی دندان لق شده و می افتد. در بسیاری از کودکان فرآیند افتادن دندان شیری با زبان زدن و دستکاری دندان تسریع می شود. سپس دندان های دایمی در فضای خالی ایجاد شده حرکت می کنند. اما در مورد دندان کوسه ای، دندان شیری با سرعت کافی حل نمی شود بنابراین دندان شیری در جای خود می ماند در حالی که دندان دایمی در تلاش برای بیرون زدن مجبور می شود از پشت آن بالا بیاید.

دندان کوسه ای در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد اما در اکثریت موارد در دو دوره رشد کودک رخ می دهد. اولین دوره حدود شش سالگی است که دندان های جلویی پایینی در حال رشد هستند و دومین دوره در حدود یازده سالگی است که دندان های آسیای بزرگ بالایی از لثه بیرون می زند.

معاینه و تشخیص دندان کوسه ای چگونه است؟

پیش از هر چیز باید بدانید دندان کوسه ای نیازی به درمان ندارد. در صورتی که دندان دایمی هنوز بیرون نزده است و دندان شیری در حال لق شدن است، لازم نیست نگران آن باشید. چرا که احتمالاً به زودی ریشه های دندان شیری از بین رفته و دندان خود به خود می افتد و سپس دندان دایمی بیرون می زند. در صورتی که دندان جدید (دایمی) شروع به بیرون زدن کرده اما دندان شیری لق نشده، باید به دندان پزشک مراجعه نمایید.