یکی از عمده ترین مشکلاتی که بسیاری از افراد به آن دچار می شوند، سایش دندان یا اروژن دندانی است. این مشکل زمانی بروز می کند که مینا و عاج دندان به دلایل مختلف تخریب شوند. علت اصلی این اتفاق را می توان باکتری ها و پلاک های دندانی دانست.پوسیدگی دندان به صور جزئی و معمولی فقط قسمتی از دندان را تخریب می کند که با مراجعه زود هنگام به دندانپزشکی می توان آن را ترمیم و بازسازی نمود. اما در مواقعی پوسیدگی به اروژن تبدیل می شود که در این هنگانم تمام ساختار دندان تخریب شده و نیاز به درمان تخصصی دارد.
عاج دندانی که اروژن می شود بدون پوشش باقی خواهد ماند. دندان های فرد در هنگام خوردن غذای گرم و سرد به شدت حساسیت پیدا می کنند. احساس درد نیز یکی دیگر از علائم سایش دندانی است. دندانی که دچار اروژن شده، هیچگاه به حالت اولیه باز نمی گردد و اگر از سایش جلوگیری نشود امکان از دست رفتن کل دندان وجود دارد.
سایش دندان با پوسیدگی تفاوت دارد و عوامل مختلفی می توانند باعث بروز آن شوند. سایش دندان می تواند به دلیل آسیب فیزیکی نیز رخ دهد. بر اساس بررسی های انجام شده این بیماری با افزایش سن در افراد بیشتر می شود.
اروژن دندانی یکی از مشکلاتی است که بسیاری از بیماران برای درمان آن به متخصص دندانپزشکی زیبایی مراجعه می کنند. اروژن دندانی زمانی اتفاق می افتد که مینا و یا عاج دندان به دلیل تماس مستقیم و مداوم با اسید تخریب می شود. در واقع اروژن دندانی به دلیل اسیدهای تولید شده به وسیله باکتری های پوسیدگی زا تولید می شوند.در پوسیدگی های معمولی دندان تنها قسمتی از دندان درگیر می شود، اما زمانی که دندان به اروژن مبتلا شود، کل ساختار و بدنه آن درگیر این عارضه می شود به طوری که عاج دندان بدون پوشش محافظ باقی می ماند.
دندان های افرادی که به اروژن دندانی مبتلا می شود، به شدت نسبت به غذاهای گرم و سرد حساسیت پیدا می کند. احساس درد شدید دندانی و سرانجام تخریب ساختار دندان از جمله اثرات سوء اروژن دندانی می باشد. ضمن اینکه سایش شیمیایی دندان ها برگشت ناپذیر است و اگر از این روند پیشگیری نشود، دندان به طور کامل از دست می رود.
از نشانه های اروژن می توان به ترک خوردگی دندان، زرد شدن بر اثر از بین رفتن عاج دندان و حساسیت دندان نسبت به مواد گرم و سرد اشاره کرد.
پزشکان معتقد هستند که عوامل و موادی همچون آب های گازدار، آب لیمو، الکل، جویدن تکه های یخ، بارداری و دندان قروچه باعث فرسایش دندان می شوند بنابراین بهتر است به دلیل اسیدی بودن برخی مواد، مقداری پنیر بعد از آن ها صرف شود تا از خاصیت اسیدی بودن مواد بکاهد همچنین بهتر است برای نوشیدن مایعات از نی استفاده کرد تا دندان های حساس کمتر دچار آسیب شوند.
درمان سایش دندان ها
برای درمان سایش دندان ها روش های مختلفی وجود دارد ولی در مرحله اول باید ارزیابی کامل دندان ها توسط دندانپزشک یا متخصص ترمیمی و زیبایی دندان به منظور تشخیص علت سایش صورت گیرد. سپس بر آن اساس درمان مناسب انتخاب می گردد. برای مثال اگر دندان قروچه باعث سایش دندان های شما شده باشد، دندانپزشک آسیب های وارد شده به دندان ها را بررسی کرده و سپس روش های کاهش یا درمان کامل دندان قروچه را به شما پیشنهاد خواهد داد.در کل، روش های درمانی متعدد و زیادی مانند باندینگ دندان، لمینت دندان و روکش دندان برای ترمیم و بازسازی دندان های دچار سایش وجود دارد.
باندینگ دندان (Dental bonding )
در صورت وجود سایش مینایی به میزان جزئی تا متوسط ، می توان از روش های باندینگ دندان جهت درمان آن استفاده کرد. باندینگ دندان شامل روش هایی است که طی آن یک ماده کامپوزیتی همرنگ دندان روی سطح دندان هایی که دچار سایش شده اند اعمال می شود تا ظاهر طبیعی تری به خود بگیرند. ترمیم های کامپوزیتی و کامپوزیت ونیرها جزو این روش های درمانی هستند. علاوه بر اصلاح طرح لبخند، باندینگ دندان همچنین ممکن است حساسیت دندان را کاهش داده و مشکلات مربوط به نامتقارن بودن لبخند را نیز برطرف کند.
لمینت دندان (Dental laminate)
لمینت ها لایه های نازکی از جنس پرسلن هستند که برای بهبود رنگ، شکل و اندازه دندان ها به آن ها متصل می شوند. لمینت ها همچنین می توانند با باند شدن به سطح دندان ها، حساسیت آن ها را کاهش داده تا در معرض آسیب و تغییر رنگ کمتری قرار بگیرند.
روکش دندان (Dental crown)
چنانچه دندان بیش از حد آسیب دیده یا دچار سایش شده باشد، ممکن است از روکش های دندانی جهت بازسازی دندان ها استفاده شود.روکش دندان انواع مختلفی دارند که دندانپزشک بر اساس نوع و موقعیت دندان و همچنین میزان و شدت سایش دندان ها، یکی از این انواع را جهت درمان انتخاب می کند.
مانند هر بیماری و مساله بهداشتی دیگری، در خصوص سایش دندان ها نیز پیشگیری بهتر از درمان است. تنها پیروی از چند قانون ساده باعث می شود دندان های شما در طول عمرتان محکم و قوی باقی بمانند. برای این منظور می توانید چند راه حل پیشگیرانه زیر را در نظر داشته باشید:
- از مصرف بیش از حد مواد غذایی شامل اسید خودداری کنید. اگر برایتان مقدور است نوشیدنی را با نی بخورید تا تماس مستقیم نوشیدنی های اسیدی با سطح دندان ها کاهش پیدا کند.
- مشکلات گوارشی مانند بازگشت اسید به مری و دهان را مدیریت کنید و برای این منظور از پزشک کمک بگیرید.
- از جویدن ناخن و قلم و استفاده از دندان خود برای بریدن چسپ و سایر موارد دیگر خودداری کنید.
- چنانچه فکر می کنید که دندان قروچه دارید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
- برای نظارت و مشاوره مرتباً به دندانپزشک خود مراجعه کنید. دندانپزشک به طور مرتب حین چکاپ میزان سایش دندان های شما را بررسی و نظارت می کند.