به گزارش سایت خبری ساعدنیوز به نقل از ایرنا: تهران در جریان سفر دو روزه «رافائل گروسی»، به وی نشان داد که قانون اقدام راهبردی تصمیم جدی مسئولان نظام است و در اجرای بند خروج از پروتکل الحاقی، بازرسی های سرزده و نظارتهای فراپادمانی آژانس را در گام اول به مدت سه ماه لغو می کند اما چنانچه تا آن زمان، لغو تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران که هدف اصلی از اجرای این قانون است، محقق نشود، ایران برای همیشه اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را در چارچوب برجام کنار خواهد گذاشت.
به عقیده تحلیلگران، تهران با این کار فرصتی سه ماهه به دپیلماسی داده است تا طرف های برجام در این مدت به تعهدات خود عمل کنند. این اقدام جمهوری اسلامی ایران در واقع واکنشی هوشمندانه به حملات رسانه ای چند روز اخیر آمریکا و متحدین اروپایی اش بود که تلاش می کردند تهران را گریزان از دیپلماسی نشان دهند.
واقعیت این است که تحولات درباره توافق هسته ای در هفته ها و روزهای اخیر سرعت بیشتری یافته است. بخشی از این تحولات ناشی از اجرای قانون اقدام راهبردی برای مقابله با تحریمها بود که بر اساس آن قرار بود ایران در صورت عدم لغو تحریمها روز پنجم اسفند یعنی فردا (سه شنبه) از پروتکل الحاقی خارج شود.
در راستای اجرای این قانون، کاظم غریب آبادی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان های بین المللی در وین، روز ۲۷ بهمن اعلام کرد که نامه رسمی ایران را در مورد توقف پروتکل الحاقی یا اجرای اقدامات داوطلبانه مرتبط با توافق هسته ای با قدرت های جهانی را به مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی تحویل داده است. در این نامه اعلام شده بود که ایران اجرای پروتکل الحاقی را از تاریخ ۵ اسفند متوقف می کند. یک روز بعد (۲۸ بهمن) آژانس بین المللی انرژی اتمی تایید کرد که نامه ایران درباره توقف اجرای اقدامات داوطلبانه در چارچوب توافق هسته ای موسوم به برجام را دریافت کرده است. همزمان، مدیرکل آژانس پیشنهاد کرد تا برای دستیابی به راه حلی برای تداوم همکاری این نهاد بین المللی به تهران سفر کند. رافائل گروسی پیشنهاد کرد که جهت دستیابی به یک راه حل قابل قبول برای آژانس در مورد تداوم فعالیت های اساسی راستی آزمایی به ایران سفر کند.
براساس پروتکل الحاقی که ضمیمه پیمان منع گسترش سلاح هسته ای «ان پی تی» است و ایران در چارچوب برجام اجرای داوطلبانه آن را پذیرفته بود، بازرسان آژانس اجازه داشتند هر زمان که لازم بدانند، به طور سرزده از تاسیسات هسته ای ایران بازرسی کنند.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی یک روز پیش از سفر به ایران در توییتی نوشت: فردا به تهران سفر می کنم تا با مقامات ارشد ایرانی برای یافتن یک راه حل قابل قبول دو طرف و سازگار با قوانین ایران که بتوان فعالیت های مربوط به راستی آزمایی اساسی در ایران را ادامه داد، ملاقات کنم. گروسی با اشاره به اینکه مشتاقانه منتظر موفقیت در این سفر است، افزود: این به نفع همه است.
گروسی روز شنبه دوم اسفند وارد تهران شد. وی روز یکشنبه با علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه دیدار و گفت و گو کرد. پس از دیدار گروسی و صالحی، سازمان بین المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی در بیانیه مشترکی از دستیابی به یک تفاهم نامه جدید برای ادامه فعالیت های نظارتی ضروری آژانس در ایران به مدت سه ماه خبر دادند.
بر اساس این بیانیه که یکشنبه شب منتشر شد، سازمان انرژی اتمی ایران به آژانس اطلاع داده است که از روز ۵ اسفند با هدف اجرای قانون مجلس ایران، اقدامات داوطلبانه پیش بینی شده در توافق هسته ای را متوقف می کند. چراکه مهلت ایران به آمریکا برای لغو تحریم ها روز یکشنبه ۳ اسفند تمام شده و طبق اعلام مقامات در تهران، ایران نیز پروتکل الحاقی و بازرسی سرزده بازرسان آژانس از مراکز هسته ای را متوقف خواهد کرد.
بیانیه می افزاید: ایران و آژانس همچنین تفاهم کردند اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی های برجامی به طور کامل متوقف شود و فقط پادمان در ایران اجرا شود.
در عین حال، دو طرف بر سر یک ضمیمه فنی توافق کردند که به موجب آن، آژانس به فعالیت های ضروری خود برای راستی آزمایی و نظارت بر مراکز هسته ای ایران تا حداکثر ۳ ماه ادامه خواهد داد. مقصود از تداوم راستی آزمایی و مانیتورینگ ضروری که در بند ۲ بیانیه آمده، همانطور که در این ضمیمه پیوست شرح داده شده، این است که ایران به مدت ۳ ماه اطلاعات دوربین های تاسیساتی را ضبط کرده و نزد خود نگه خواهد داشت. در این مدت آژانس نه به این تاسیسات و نه به اطلاعات دوربین ها هیچ دسترسی نخواهد داشت و اطلاعات منحصرا نزد ایران باقی می ماند. اگر پس از ۳ ماه تحریم ها به طور کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می گذارد. در غیر این صورت، اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد.
بیانیه خاطرنشان کرده است که به دلیل ملاحظات حفاظتی و ضرورت پنهان ماندن مکان تاسیسات کلیدی ایران ، ضمیمه فنی یادشده به دلیل درج فهرست تاسیسات هسته ای ایران، محرمانه خواهد ماند.
گروسی پس از ترک ایران در پیامی توییتری نوشت: «رایزنی های فشرده به نتایج خوبی منجر شد. توافق فنی موقتی حاصل شد اما آژانس بین المللی انرژی اتمی به راستی آزمایی ضروری و نظارت در ایران ادامه می دهد.»
شماری از منابع ایرانی که در جریان این مذاکرات قرار داشتند، به خبرنگار ایرنا گفتند: منظور مدیرکل آژانس از راستی آزمایی ضروری، تعهداتی است که جمهوری اسلامی ایران به عنوان عضو آژانس و در قالب پادمان هسته ای پذیرفته است و برای همه کشورهای عضو آن اجباری است، نه بازرسی های سرزده و نظارتهای فراپادمانی که در چارچوب پروتکل الحاقی صورت می گیرد.
رافائل گروسی پس از ورود به وین نیز در نشستی خبری جزئیات تفاهم اخیر با ایران را شرح داد و به خبرنگاران گفت که مذاکراتش با مقامات ایرانی یک نتیجه خوب و معقول داشته است که توافق هسته ای را فعلا نجات می دهد.
وی افزود: با وجود خروج ایران از پروتکل الحاقی بر اساس مصوبه مجلس، ایران و آژانس به یک توافق موقت جدید رسیده اند که نظارت های آژانس را برای مدتی تضمین می کند.
سفر گروسی به تهران و توافق با مقامات کشورمان با استقبال اتحادیه اروپا مواجه شد. «استفان کلمنت»، نماینده دائم اتحادیه اروپا نزد سازمان های بین المللی در وین با انتشار پیامی در توئیتر اعلام کرد که از فعالیت های اخیر مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی درخصوص توافق هسته ای پشتیبانی می کند.
او نوشت: اتحادیه اروپا همچنان از تلاش های رافائل گروسی برای یافتن یک فهم مشترک با ایران حمایت می کند تا این سازمان بتواند به فعالیت های ضروری نظارتی خود در ایران که از اهمیت بسیار بالایی در چارچوب توافق هسته ای برخوردار است، ادامه دهد.
«میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در سازمان های بین المللی در وین نیز در پی سفر گروسی به تهران در صفحه توییترش نوشت: رافائل گروسی مدیر کل آژانس با نتایجی مثبت از تهران بازگشته است. اگرچه پروتکل الحاقی تا دو روز دیگر به تعلیق درخواهد آمد اما آژانس و ایران به تفاهم مشترکی رسیده اند که حفظ سطح کافی راستی آزمایی را مجاز خواهد ساخت.
با این حال، همه منابع خارجی تایید کرده اند که ضرب الاجل ایران به آژانس و قدرت های جهانی خصوصا آمریکا برای برخی از نظارت ها فقط سه ماه است و پس از آن در صورتی که اتفاقی در لغو تحریم های ایران رخ ندهد ایران تصمیمات لازم را اتخاذ خواهد کرد.
این بیانیه با وجود استقبال بین المللی، اما امروز با انتقادات تند نمایندگان مجلس شورای اسلامی مواجه شد. نمایندگان مجلس صبح روز دوشنبه در یک جلسه غیر علنی بیانیه مشترک سازمان انرژی اتمی و آژانس را بررسی کردند و از همان آغاز جلسه علنی نیز حملات به دولت و دستگاه دیپلماسی آغاز شد، چرا که برخی از آنها معتقد بودند مصوبه مجلس در زمینه خروج از پروتکل الحاقی بطور کامل اجرا نشده است.
در همین راستا، بیانیه ای امروز با امضای ۲۲۰ نماینده مجلس منتشر شد که در آن، با اشاره به قانون اقدام راهبردی تصریح شده است:« در راستای دفاع از حقوق هسته ای و وادار کردن دشمنان ملت به برداشتن تحریم های ظالمانه به تبع آن گشایش اقتصادی مقرر شده است غنی سازی ۲۰ درصدی، آغاز و نیز با اعطای مهلت دو ماهه به آمریکا و سه کشور اروپایی برای برداشتن تحریم های ظالمانه در صورت عدم صداقت و عدم انجام تعهدات ملت ایران نیز اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی در راستای اجرای بندهای ۲۶ و ۳۶ و بند ۱۳ قطعنامه ۲۲۳۱ متوقف شود. از این رو، همه مسئولین نظام از جمله مدیران دولتی موظف هستند که در صورت عدم رفع تحریم ها، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را به صورت کامل از ۵ اسفند ۹۹ متوقف و بازرسی های آژانس را صرفا محدود به نظارت های پادمان نمایند.»
نمایندگان مجلس حتی تا آنجا پیش رفتند که مدعی شدند دولت در اجرای قانون اقدام راهبردی تخلف کرده و به همین، پرونده این موضوع را به قوه قضائیه ارجاع دادند.
پس از این اقدام، «کیوان خسروی» سخنگوی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی - نهادی که سیاستگزاری برنامه هسته ای را در اختیار دارد و مجلس نیز با نظر همین شورا، طرح اصلاح قانون اقدام راهبردی را برای دفاع از منافع ایران تصویب کرده بود-، در بیانیه ای تاکید کرد: قصد نظام جمهوری اسلامی بر اجرای بدون تنازل قانون "اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از حقوق ملت ایران" است.
وی گفت: «در خصوص اجرای بدون وقفه این قانون در مجموعه ارکان کشور اجماع وجود دارد و سازمان انرژی اتمی ضمن آنکه تاکنون مفاد قانون را اجرا کرده، زمینه قطع نظارت های فراپادمانی را نیز فراهم کرده است.»
خسروی افزود: در بیانیه مشترک ایران و آژانس و پیوست اجرایی آن نیز که در سفر گروسی به تهران مورد توافق قرار گرفت، بر موضوع اجرای کامل قانون مصوب مجلس تصریح شده و ترتیبات انجام آن مخدوش نشده است.
سخنگوی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی خاطرنشان کرد: اجرای قانون مجلس به منزله خروج ایران از برجام و قطع همکاری با آژانس نیست و از این رو، تعاملات ایران با آژانس ونظارتهای پادمانی آن بر اساس چارچوب های قانونی ادامه خواهد داشت.
مجلس و دولت اختلاف نظرشان را حل کنند تا نشان دهنده دوصدایی نباشد
