تأملی درباره طرح شفافیت آراء نمایندگان مجلس

بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) در یکی از درخشان ترین بیانات شان فرموده اند، "مجلس در رأس امور است". این تعبیر حضرت امام (ره) نشانگر جایگاه والای مردم سالاری و اهمیت رأی ملت در ذهن و زبان و قلب امام بزرگوار ماست. بنابراین، تصمیماتی که در این نهاد حساس و استراتژیک و حیاتی گرفته می شود، سرنوشت ایران و اسلام را رقم می زند. به همین دلیل، نمایندگان مردم باید افرادی شجاع و انقلابی و دلسوز باشند، چرا که آنها واضعان قانون و مدافعان و ناظران اجرای صحیح قوانین مصوب در مجلس هستند. قانونی که بر اساس شرع مقدس اسلام و در راستای اهداف بلند انقلاب اسلامی و در جهت پاسداری از خون هزاران شهید وضع می شود، اقتدار ملی و سعادت ملت را در پی دارد. در این میان، شفافیت آرای نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی می تواند زمینه را برای تشخیص نماینده اصلح و قانونگذار معتقد به نظام اسلامی، مدافع ولایت فقیه، پاسدار خون شهدا و مؤمن و متعهد به اراده مردم مهیا می سازد و سره را از ناسره جدا می سازد. عدم اعلام رأی نمایندگان مردم، و مبهم بودن مواضع نمایندگان در خصوص طرح ها و لوایح کلیدی ای که می تواند سرنوشت یک ملت را تغییر دهد، نه به نفع نظام است، نه به نفع ملت. عدم شفافیت زمینه را برای رشد روابط ناسالم و زد و بندهای سیاسی و زیاده خواهی های حزبی در مجلس مهیا سازد و این واقعیتی بدیهی است که بر هیچ کس پوشیده نیست. مجلس یازدهم که از سوی رهبری با عنوان "مجلس انقلابی" مزین شده است، در برابر آزمونی بزرگ قرار دارد. آزمون شفافیت و صراحت. نمایندگان مجلس باید شهید مدرس را که بی پروا مواضع خویش را در جهت دفاع از کیان اسلام و ملت در برابر زیاده خواهی های استبداد فریاد می زد الگوی خویش قرار دهند. برای بررسی ابعاد مختلف طرح شفافیت آرای نمایندگان مردم در مجلس، و دلایل رد این طرح در صحن، به سراغ یکی از برجسته ترین نمایندگان انقلابی تاریخ مجلس شورای اسلامی ایران رفته ایم. جناب آقای دکتر مهدی کوچک زاده سابقه حضور در مجالس هفتم، هشتم و نهم را در کارنامه کاری خود دارد. دکتر کوچک زاده عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و جزو فراکسیون پایداری بود. ایشان یکی از مخالفان جدی "برجام" بودند و مواضع انقلابی شان را در خصوص این طرح مهم استراتژیک که آینده سیاسی و اقتصادی کشور با آن پیوند خورده بود، اعلام می کردند. یکی از نکات مهم درباره فعالیت های دکتر کوچک زاده در دوران حضورش در مجلس شورای اسلامی، اعلام موضع صریح و شفاف در بسیاری از موارد کلیدی مانند رأی اعتماد یا عدم رأی اعتماد به وزرا بود. دکتر مهدی کوچک زاده عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران است و در حال حاضر در همین دانشگاه به فعالیت های علمی و تحقیقاتی و آموزشی خود ادامه می دهد. ایشان در گفتگویی اختصاصی با پایگاه خبری ساعد نیوز دیدگاه های خودشان را درباره طرح شفافیت آرای نمایندگان مجلس بیان کرده اند:

ساعد نیوز: طرح شفافیت آرای نمایندگان در مجلس مورد تصویب قرار نگرفت. یکی از انتقاداتی که به این طرح وارد شده، این است که طرح مورد نظر، با مصالح نظام در تضاد است و در بزنگاه های استراتژیک میتواند زمینه تفرقه را فراهم کند؟

دکتر مهدی کوچک زاده: به نظر من غیر شفاف ترین نکته در بحث “طرح شفافیت آرای نمایندگان” خود همین طرح است و اکثریت کسانی که در مورد “طرح شفافیت آرای نمایندگان” بحث کرده و موضع موافق و مخالف اتخاذ می کنند اصولا از محتوا و مفاد این طرح بی اطلاعند و اگر از آنها در این مورد سوال شود در پاسخ به آن درمانده می شوند و صرفا در فضای ایجاد شده توسط شبکه رسانه ای یک جریان سیاسی منفعت طلب و ضد ارزشهای اسلامی ، حرفی می زنند! بنابراین قبل از هر پاسخی به این سوال باید از سوال کننده محترم پرسید کدام ماده و بند از این طرح بنا بوده چه چیزی را شفاف نماید؟ و اگر تصویب می شد با کدام مصالح نظام در تضاد بود؟ و منظور از “بزنگاههای استراتژیک” در سوال چیست ؟

ساعد نیوز: برخی نمایندگان مردم معتقد هستند که این طرح، حوزه انتخابیه شان را به خطر می اندازد. استدلال این طیف آن است که به طور مثال اگر نماینده ای در رابطه به یکی از وزرا یا کل کابینه نظری منفی داشته باشد، این ممکن است در آینده باعث بروز مشکلاتی در حوزه انتخابیه ایشان شود و امکانات از سوی وزارتخانه داده نشود؟ آیا چنین استدلالی منطقی است؟

دکتر مهدی کوچک زاده: وقوع چنین رفتارهایی از سوی برخی وزرا ناشی از حاکمیت روابط ناسالم بین برخی نمایندگان با مسئولین اجرایی و وزراست . مجلس مسئول وضع قانون و تصویب بودجه و نظارت بر اجرای صحیح قانون از جمله قانون بودجه از طریق دیوان محاسبات وابسته به مجلس است و هیچ مسئول اجرایی و وزیری نه حق دارد و نه می تواند خارج از چارچوب معین قانونی عمل و حوزه انتخابیه ای را برخلاف قانون و بودجه مصوب مجلس برای خصومت و لجبازی با نماینده ای که مخالف یک وزیر است از حقوق قانونی اش محروم سازد و ضمانت این امر هم اختیار نظارتی نمایندگان با ابزار تذکر و سوال و تحقیق و تفحص و استیضاح است اما اگر چنین رفتارهای مستبدانه و خلاف قانونی را از برخی وزرا شاهدیم باید ریشه آن را در ارتباط ناسالم و خارج از چارچوبهای مشخص قانونی برخی نمایندگان و وزرا و مسئولین احرایی جستجو نمود و اکر نمایندگان برای جلوه نمایی در حوزه انتخابیه و به تبع جلب رای برای دوره بعد دنبال روابط غیرقانونی با وزرا نباشند نباید از چیزی هراس داشته باشند و مسئول اجرایی هم از نظارت نماینده بیمناک خواهد بود اما متاسفانه وقتی برخی نمایندگان قدرت ناشی از حق قانونی نظارت نمایندگی را قربانی بده بستانهای خارج از چارچوب و مقررات می کنند، بدیهی است وزرا هم برای جار و جنجال چنین نمایندگان سست عنصر به قول معروف، تره هم خرد نمی کنند.

ساعد نیوز: با توجه به سوابق حضرتعالی در زمینه صراحت لهجه و رویکرد انقلابی تان در بیان صریح موضع و رأی تان، به اعتقاد حضرتعالی شفافیت رأی به نفع چه طیف نمایندگان و به ضرر چه طیف نمایندگانی است؟

دکتر مهدی کوچک زاده: همانطور که در پاسخ سوال اول عرض کردم برای بسیاری و از جمله احتمالا سوال کننده محترم حیطه و محتوای آنچه به “طرح شفافیت آرای نمایندگان” معروف شده روشن نیست اما اگر شفافیت به معنای درست آن و در حیطه معقول آن برقرار شود هیچ نماینده شرافتمند تابع و فعال در چارچوب قانون ضرر نمی بیند بلکه سرافراز تر هم می شود و موجب تقویت و محبوبیت هم می شود لکن در شرایط فعلی به نظر من از این فضای مبهم و شعاری منفعت بیشتر نصیب فرصت طلبان می شود!

ساعد نیوز: برخی از تحلیلگران، طرح شفافیت را آزمون بزرگ "مجلس یازدهم" که از سوی مقام معظم رهبری باعنوان "مجلس انقلابی" توصیف شده است، می دانند. چرا مجلس یازدهم در این آزمون مردود شد؟ چه عواملی باعث شد که این طرح تصویب نشود؟

دکتر مهدی کوچک زاده: از آنجا که “طرح شفافیت آرای نمایندگان” در حقیقت طرح مستقلی نبوده و محدود به اصلاح چند ماده از آیین نامه داخلی مجلس است و اصلاح مواد آیین نامه مستلزم رای موافق دو سوم نمایندگان است این طرح علیرغم داشتن بیش از یکصد و پنجاه رای و فقط به دلیل کمبود ۳ رای به تصویب نرسیده، بنابر این نمی توان کلیت مجلس را در صورت داشتن ارزیابی مثبت از اصل طرح به خاطر رای نیاوردن طرح زیر سوال برد. لازم است توجه شود که اتفاقا به نظر من، آن کسانی در مجلس به این طرح رای ندادند که در رسانه هایشان مجلس را به خاطر عدم تصویب این طرح مورد هجمه قرار می دهند !

ساعد نیوز: آینده شفافیت آراء در مجلس را چگونه ارزیابی می فرمایید؟

دکتر مهدی کوچک زاده: به نظر می رسد با فضای ایجاد شده حول این طرح و متاسفانه اسیر شدن اکثریت نمایندگان در میدان طراحی شده حول این فضا توسط وکیل الدوله ها، رای دهندگان به این طرح در نوبت اول ، تمام تلاش خود را برای طرح مجدد و رای آوری آن به کار خواهند بست اما با توجه به نیاز به رای دو سوم نمایندگان برای تصویب و اقلیت منسجم مخالف طرح که البته مجلس را به خاطر عدم تصویب آن مورد طعنه و تمسخر قرار داده و می دهند پیش بینی نتیجه لااقل برای من چندان ساده نمی باشد.

مهندس محسن جلواتی : طرح شفافیت آراء نمایندگان مجلس، گامی محکم به سوی مبارزه با فساد