ساعدنیوز
ساعدنیوز

چرا استخاره می گیریم و آداب استخاره چیست؟

  دوشنبه، 03 مرداد 1401   زمان مطالعه 8 دقیقه
چرا استخاره می گیریم و آداب استخاره چیست؟
استخاره یکی از تکیه گاه های معنوی مسلمانان و ملجأئی برای متحیران است. پناه بردن به کلام وحی برای یافتن راهی در تاریکی. استخاره چیست؟ چه زمانی باید استخاره کرد؟ چه کسی شایسته استخاره است؟ ساعدنیوز در گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین صالح شکوری به این سؤالات پرداخته است.

انسان وقتی فکر کرد و به جایی نرسید. مشورت به جایی نرسید، در این صورت انسان می تواند استخاره کند و به نتیجه ای برسد و از آن سرگردانی و تحیر انسان نجات پیدا کند.

ساعدنیوز: مبنای فقهی و روایی استخاره چیست و آیا در سیره نبوی استخاره جایگاه متقنی دارد؟

صالح شکوری: بِسمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم ألْحَمْدُللهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ بِه نَسْتَعِین إنَّهُ خَيرُ نَاصِرٍ وَ مُعِين؛ استخاره در واقع به معنای طلب خیر است؛ می فرماید: استخر ثم استشر! اول از خدا طلب خیر کن بعد مشورت کن. از مجموع روایات اینگونه برداشت می شود که انسان هر زمانی که تصمیم به کاری گرفته باشد، لازم است که اول قدری تأمل و تعقل و فکر کند و تمام زوایا و جوانب کار را بررسی و رسیدگی کند. اگر با فکر و اندیشه به جایی رسید، همان را انجام دهد؛ اما اگر انسان سر دوراهی قرار گرفت و فکرش به جایی نرسید و یاری نکرد، می فرماید که با فردی یا افرادی انسان مشورت کند. کسانی که صلاحیت لازم را داشته باشند، مشورت کند و با استفاده از علم و تجربیات دیگران، به یک نتیجه و راهی برسد.

از امام صادق (ع) روایت داریم که حضرت می فرماید: "اذا أراد أحدکم أمرا فلا یستأمر أحدا حتی یشاور الله تبارک و تعالی "؛ هر زمان خواستید کاری را انجام دهید باید اول با خدا یک رایزنی و مشورت کنید. راوی این روایت می گوید که از وجود نازنین امام صادق (ع) پرسیدم: چگونه این کار را انجام دهیم؟ حضرت فرمود: اول از خدا طلب خیر کنید و بعد اقدام به گرفتن مشورت از فردی شایسته مشورت کنید و خداوند در این هنگام خیر را بر زبان آن مشاور جاری می کند. پس معنای استخاره یعنی طلب خیر کردن از خداوند و اقدام برای گرفتن مشورت از فرد شایسته است.

اما استخاره هایی که امروزه بین مردم رایج است، ریشه روایی دارد. در روایت های مختلف به انواع استخاره مثل قرآن یا تسبیح اشاره شده است. راوی می گوید که به امام صادق (ع) عرض کردم: یابن رسول الله تصمیم به کاری گرفته ام و از خدا هم طلب خیر کرده ام. یعنی اولی که طلب خیر از باری تعالی است انجام گرفته است؛ و در مشورت با مردم هم به نتیجه ای نرسیدم. چه کار کنم؟ حضرت فرمود: دو رکعت نماز می خوانید، قرآن را باز می کنید، اولین آیه ای که آمد، خداوند متعال هر چه را در آن آیه، فرموده، بنا را بر آن می گذارید. یعنی نه عقل تو را یاری کرده است نه مشورت با دیگران، و کامل متحیر ماندی، در این صورت حضرت فرمود، به قرآن پناه ببر و از او جویای چاره شو و هر چه امر خداوند تبارک و تعالی بود، همان را اجرا کنید.

یا روایت دیگری از جابر ابن عبدالله که می فرماید: "کان رسول الله يعلمنا الاستخارة کما يعلمنا السورة من القرآن" همان طوری که پیامبر عظیم الشأن سوره های قرآن را به ما یاد می داد، استخاره را هم به ما یاد می داد. یا وجود نازنین امام صادق (ع) می فرماید: " كُنَّا نَتَعَلَّمُ الاسْتِخَارة كَمَا نَتَعَلَّمُ السُّورَه مِنَ کتاب الله عز و اجل"؛ حضرت از پدر بزرگوارشان وجود نازنین امام باقر (ع) نقل می کند: همان طور که ما قرآن را یاد می گرفتیم، استخاره را هم یاد می گرفتیم. لذا استخاره مبنای روایی دارد. اگر انسان در امری و کاری نه عقل یاریش کرد نه مشورت با دیگران، کاملاً متحیر ماند، به راهی، جایی و نتیجه ای نرسید، در این صورت انسان می تواند استخاره کند.

ساعدنیوز: استخاره در چه مواقعی توصیه شده است و آیا استخاره محدود به موقعیت های خاصی است یا جامع تمام مواقع انسانی است؟

صالح شکوری: عرض کردم که انسان وقتی فکر کرد و به جایی نرسید. مشورت به جایی نرسید، در این صورت انسان می تواند استخاره کند و به نتیجه ای برسد و از آن سرگردانی و تحیر انسان نجات پیدا کند.

استخاره به معنای نفی اراده نیست بلکه وقتی انسان به نتیجه نرسیده است؛ نه با تعقل به جایی رسیده است نه با مشورت؛ متحیر مانده است، این به معنای نفی اراده نیست.

ساعدنیوز: برخی معتقدند که استخاره نفی اراده از آدمی است و به نوعی جبرگرایی منجر می شود. آیا چنین دیدگاهی با اصل استخاره متلائم است یا متضاد؟

صالح شکوری: خیر، استخاره به معنای نفی اراده نیست بلکه وقتی انسان به نتیجه نرسیده است؛ نه با تعقل به جایی رسیده است نه با مشورت؛ متحیر مانده است، این به معنای نفی اراده نیست. راهی نبوده است که استخاره مبنا قرار داده شده است. اراده ای بوده است که اقدام به تعقل و گرفتن مشورت شده است؛ مسأله این است که این تعقل و تلاش برای گرفتن مشورت به نتیجه ختم نشده است و به همین دلیل اقدام به استخاره صورت گرفته است.

البته در اینجا بحث جبرگرایی هم مطرح نیست. این طور نیست که اگر استخاره ای صورت گرفت و نتیجه ای حاصل شد، این استخاره حتماً مبنای عمل قرار بگیرد. اجباری در اینجا وجود ندارد. در روایت هست که اگر کسی استخاره کرد، بنا را بر عدم انجام آن گذاشت، صدقه ای بدهد و طبق استخاره عمل نکند.

در طول تاریخ کسانی را داریم که صاحب استخاره بودند. مرحوم آیت الله کشمیری، آیت الله زنجانی معروف بودند در گرفتن استخاره؛ چون استنباط مطالب از طریق آیات مهم است.

ساعدنیوز: شرایط لازم برای استخاره کردن چیست؟ کسی که استخاره می کند باید چه شرایطی داشته باشد و کسی که برای او استخاره می شود باید چه شرایطی را حائز باشد؟

صالح شکوری: شرایط استخاره گیرنده را قبلاً عرض کردیم. اول طلب خیر، بعد مشورت و اگر در تحیر باقی ماند و به جایی نرسید، چنین فردی می تواند استخاره کند. یعنی استخاره زمانی باید باشد، انسان در یک حالتی قرار می گیرد که در مقام تسلیم برای دریافت پاسخ است. البته شایسته آن است که فرد استخاره گیرنده نتیجه استخاره را بپذیرد. برخی اوقات افراد برای استخاره مراجعه می کنند و انتظار دارند که حتماً پاسخ استخاره مثبت و خوب باشد و وقتی گفته می شود که نتیجه استخاره بد است، آن طور که باید، از نتیجه استقبال نمی کنند.

ما استخاره گیرنده هایی داریم که اصرار دارند که تا حصول نتیجه مطلوب و خوب شدن نتیجه استخاره، روند استخاره گرفتن ادامه پیدا کند! بنابراین، فردی که اقدام به درخواست استخاره می کند، باید در برابر استخاره تسلیم باشد. در مقام تسلیم قرار بگیرد و نتیجه را بپذیرد.

اما کسی که اقدام به انجام استخاره می کند هم شرایط خاصی دارد. اولاً در ابتدا دعای خاصی تلاوت می شود. در روایت داریم که سه بار سوره ی اخلاص را بخواند. سه تا صلوا بفرستد و بعد دعای وارده را بخواند. تقوای الهی داشته باشد. رعایت حد و حدود شرعی و اخلاقی بکند. تهذیب نفس داشته باشد. در طول تاریخ کسانی را داریم که صاحب استخاره بودند. مرحوم آیت الله کشمیری، آیت الله زنجانی معروف بودند در گرفتن استخاره؛ چون استنباط مطالب از طریق آیات مهم است. وقتی بنده استخاره می گیرم، استدلال و استنباط بسیار مهم است. بعضی وقت ها، برخی هستند یا بودند، که می گفتند اگر شما این کار را انجام دهی، این اتفاق می افتد. لذا اگر فرد حائز این درجه از تقوا و تهذیب نفس داشته باشد، خداوند عنایت خاص خودش را شامل حال او می کند و درکی عمیق از آیات قرآن نصیب او می شود.

بعضی وقت ها تلاش نکردن برای حل مشکلات عامل این موضوع است. فرد انتظار دارد با نوشتن یک دعا و بدون هیچ تلاشی یک حاجتی برآورده شود.

ساعدنیوز: متأسفانه رمالی و فال بینی جای استخاره را تا حدودی در جامعه گرفته است. چه عواملی باعث بروز این مشکل شده است و فرهنگ استخاره چرا در جامعه به پررنگی قدیم نیست؟

صالح شکوری: فکر نمی کنم که این طور باشد. استخاره یک مقوله خاص است، فال بینی و رمالی چیز دیگر است. مخاطب این دو متفاوت است. اما اگر بخواهیم درباره ترویج رمالی و فال بینی در جامعه و ریشه های آن بحث کنیم، این مسأله دیگری است. این موضوع دلایل متعددی دارد. یکی از دلایل آن، کمبود علم و دانش است. اگر کسی علم و دانش داشته باشد، هیچ وقت دنبال رمالی و فال بینی نمی رود. لذا یکی از دلایل این پدیده، جهل انسان است. علل اجتماعی، فقر فرهنگی هم از دیگر دلایل این موضوع است.

در فرهنگ دینی ما رمالی جایی ندارد. بعضی وقت ها تلاش نکردن برای حل مشکلات عامل این موضوع است. فرد انتظار دارد با نوشتن یک دعا و بدون هیچ تلاشی یک حاجتی برآورده شود. اگر به مشکلی برخوردیم علت اش این است که تلاش نکردیم. هزارتا دعا نوشته شود، فال بینی و رمالی صورت بگیرد، اینها جواب نمی دهد.

دلیل دیگر این موضوع، زودباوری است. خیلی وقت ها ما احساسی عمل می کنیم. زود باور می کنیم. کسی می گوید، یک نفر هست که دعا می نویسد و تأثیرش فلان است و بهمان. ما هم زود باور می کنیم. بعضی وقت ها اطلاعاتی از دین مان و اعتقادمان داریم. دین ما آنقدر غنی هست که دیگر نیازی به فال بینی و رمالی نیست. اسلام دین کامل است. از عید غدیر هم زمان زیادی نمی گذرد. خداوند در این روز فرمود: "و اکملت لکم دینکم!" دین شما تام و تمام است. به هر چیزی نیاز داشته باشید، در دین شما هست. ما اطلاع نداریم، می رویم دنبال فال بینی و رمالی.

پایگاه خبری ساعدنیوز را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.

دیدگاه ها
  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
مراسم سلام عید نوروز و اهداء سکه توسط فرح پهلوی به همسران مقامات دولتی +عکس/ ولخرجی زن تازه به دوران رسیده زمانی که مردم غرق در فقر و بدبختی بودند! (379 نظر) میزبانی حسن روحانی از سیاستمداران و اقوام در مراسم عید دیدنی در منزل زیبا و ایرانی پسندش+ عکس/ چه مبلمانی، چه فرش هایی، از همه مهمتر چه خونه دلبازی😍 (338 نظر) خلاقیت خنده دار یک ایرانی برای گرم کردن آب حماسه ساز شد/ خسته نباشی هم وطن+ عکس (250 نظر) تلاوت زیبا و دلنشین سوره شمس توسط رهبر معظم انقلاب+ویدئو (239 نظر) صبحانه مفصل و رنگارنگ دو نفره رضا گلزار و آیسان خانوم+عکس/از خاویار گرفته تا آواکادو و انار وحشی... (194 نظر) تصویری از عیادت نجم الدین شریعتی، مجری برنامه سمت خدا از رهبر معظم انقلاب و استقبال گرم ایشان (176 نظر) روایتی از هواپیمایی که برای آوردن یک روبان عروسی برای فرح پهلوی از تهران به پاریس رفت! (162 نظر) رونمایی منوچهر هادی از خواهر و شوهر خواهر پزشکش+ عکس/ به قولی مخ خانواده ایشون هستن که پسرش هم دکتره (151 نظر) خلاقیت منحصر به فرد پسر مشهدی با ساخت تریلی حماسه آفرید/ هیلتر هم مغز اینو نداشت!+عکس (140 نظر) دو پادشاه یکی از ایران (ناصرالدین شاه) و دیگری از ژاپن (میجی) در یک زمان به اروپا رفتند/ تفاوت ها را بنگرید (134 نظر) مراسم تولد جگرسوز آزاده نامداری در خانه ابدی اش و گریه های دلخراش همسر و پدرش/ روحت شاد+ عکس (127 نظر) خواهر یکتا ناصر سکوتش را شکست (122 نظر) خنده های رهبر معظم انقلاب به اشعار شاعر طنزپرداز با موضوع آقازاده+ویدئو/ ای صورت و سیرت تو مطلوب، به‌به به‌به به این ژن خوب (115 نظر) استوری معنادار شاهین صمدپور برای یکتا ناصر و منوچهر هادی (111 نظر) حضور علی دایی در رستوران شیک فریبا نادری به صرف افطار+عکس/ ذوق و خوشحالی خانم بازیگر از حضور شهریار ایران در رستورانش (106 نظر)
دیگران می‌خوانند   
سکانس خنده دار ذهن منحرف یوسف تیموری درباره فیلمنامه محیا دهقانی/ همه از شدت خنده منفجر شدن+ویدیو حضور مهران مدیری، رامبد جوان و المیرا شریفی مقدم در یک ضیافت افطاری مشترک/ یک میز با غذاهای ساده و رنگارنگ+عکس (ویدئو) ستاره فوتبال آسیا امام جماعت شد! شام عاشقانه رامید جوان و همسرش نگار جواهریان در یک جگرکی/ چقدر این زوج خاکی و خاص هستن+عکس (تصاویر) تغییر چهره و تیپ «جمیله» همسر تقی معمولی در سریال پایتخت بعد 5 سال فال انبیاء روزانه جمعه 10 فروردین ماه 1403 عکس جنجالی با استایل بهاری مرجانه گلچین/ فخر فروشی مرجانه گلچین با طلا و جواهراتش ! (عکس) نمایی دیده نشده و خاص از دکوراسیون داخلی و نوروزی خانه ملیکا شریفی نیا/دکور شاد و رنگی رنگی! عکس عاشقانه امیر علی نبویان و همسرش بهار نوروزپور با دسته گل زیبا و بهاری/ جذاب ترین زوج تلویزیون ! جلوه‌گری فرح دیبا با چادر توری در حرم امام رضا/اقدامات ریاکارانه برای بهره برداری سیاسی از دین! (عکس) عکس لو رفته و متفاوت از نرگس محمدی بازیگر سریال ستایش و خواهر پژمان جمشیدی در کانادا/خوش گذرانی خانم ها کنار آبشار نیاگارا! کتابخانه شخصی دلنشین و مملو از کتاب سید حسن خمینی در خانه‌اش با رونمایی از قاب عکس رهبری و دخترشان+عکس/ محبوب‌ترین بخش منزل نوه امام (عکس) منوی غذای مفصل کافه هنر شهاب حسینی، قباد سریال شهرزاد در لواسان/ از کیک شکلاتی گرفته تا آیس آمریکانو... استعداد و هوش بالای خانمهای شرکت کننده در مسابقه حامد آهنگی و عصبانیت بانمک او از نباختنشون+ویدئو رامین رضائیان ستاره تیم ملی درحال نماز خواندن در اتاقش+عکس علی دایی: زندگی مرفه حق من است، اما پنت هاوس ندارم دختر گدایی که یه شبه میلیاردر شد! دختری که در خیابان برای پول و غذا گدایی می کرد+عکس نان محلی پختن حرفه‌ای و جالب آزیتا حاجیان با تنور روستایی/ خانم بازیگر رو با این تیپ محاله بشناسید!+عکس (ویدئو) دکتر فیروز نادری اطلاعات مرموز ناسا را فاش کرد خلاقیت خنده دار و اقتصادی پدر ایرانی با هدف صرفه جویی در استفاده از چای کیسه ای حماسه آفرید+عکس/ هنر نزد ایرانیان است و بس! صحبت های شنیدنی هادی چوپان قهرمان جهان در حضور آرنولد/ من یک جنگجو هستم +فیلم روایت خنده دار گاوی که از روی ملیکا شریفی نیا رد شد و عمرش را داد به مهران مدیری/ بیژ بیژ را بیشتر بشناسید+فیلم میز ناهار رنگارنگ مصطفی زمانی و مهتاب کرامتی در یک رستوران شیک چینی+عکس (عکس) کشف شگفت انگیز حلقه طلایی و زیبای کوروش هخامنشی در روسیه/ انگشتری متعلق به 500 سال قبل از میلاد مسیح عکس های دکوراسیون شیک و لاکچری خانه شیلا خداداد و همسر جراحش/ هفت سین جذابش را هم ببینید (تصاویر) حیوانات خانگی عجیب و غریب ملکه الیزابت دوم / باورتون میشه واقعا؟ (عکس) تلاشهای بی وقفه ی زن بریتانیایی برای جلب رضایت همسرش جواب داد و رکوردش در کتاب گینس ثبت شد فال قهوه با نشان روز جمعه 10 فروردین ماه 1403 فال ابجد روزانه جمعه 10 فروردین 1403 فال حافظ با تفسیر جمعه 10 فروردین 1403 + فیلم فال شمع روزانه امروز جمعه 10 فروردین 1403 فال روزانه امروز جمعه 10 فروردین ماه 1402 (عکس) جواد عزتی و علی مردانه در پشت صحنه فصل 3 سریال زخم کاری در رامسر / فصل 3 زخم کاری در راه است رونمایی از سفره افطار مفصل و رنگین 6 کیلومتری در مشهد +عکس 12 دروغ شاخداری که پدر و مادرها در بچگی به ما گفتند / خیلی از باورهای کودکیمان حقیقت ندارد و باید با واقعیت رو به رو شد اگر این 10 رفتار را در اولین قرارتان دیدید پا به فرار بگذارید / اگر طرف مقابل این رفتارها را داشت بدون فرد مناسبی برای ازدواج نیست (عکس) خوابیدن محمدرضا گلزار وسط تمرین ورزش / مثل اینکه فشار زندگی متاهلی با آیسان خانم زیاده🤣 جزئیات مسمومیت شدید یک جوان در پی بلعیدن مواد مخدر چهرۀ «خون‌آشام ایتالیایی» بعد از 400 سال بازسازی شد+ عکس مخالفت با بازیگر شدن فریبرز به سبک ژاله صامتی، پریِ سریال زیرخاکی+ویدئو/ اون تیکه معنی کردن چپر چلاغ برا کاوه خیلی خوب بود
تیتر امروز   
جلوه‌گری فرح دیبا با چادر توری در حرم امام رضا/اقدامات ریاکارانه برای بهره برداری سیاسی از دین! 12 دروغ شاخداری که پدر و مادرها در بچگی به ما گفتند / خیلی از باورهای کودکیمان حقیقت ندارد و باید با واقعیت رو به رو شد اگر این 10 رفتار را در اولین قرارتان دیدید پا به فرار بگذارید / اگر طرف مقابل این رفتارها را داشت بدون فرد مناسبی برای ازدواج نیست جزئیات مسمومیت شدید یک جوان در پی بلعیدن مواد مخدر علی دایی: زندگی مرفه حق من است، اما پنت هاوس ندارم چهرۀ «خون‌آشام ایتالیایی» بعد از 400 سال بازسازی شد+ عکس دختر گدایی که یه شبه میلیاردر شد! دختری که در خیابان برای پول و غذا گدایی می کرد+عکس امروز آخرین مهلت ثبت‌نام دیدار رمضانی دانشجویان با رهبر معظم انقلاب جایی که ابر‌ها زیر پای‌تان شناورند/ پیشنهادی رویایی برای سفر یک روزه در اطراف تهران فال قهوه با نشان روز جمعه 10 فروردین ماه 1403 فال ابجد روزانه جمعه 10 فروردین 1403 فال حافظ با تفسیر جمعه 10 فروردین 1403 + فیلم فال شمع روزانه امروز جمعه 10 فروردین 1403 واکنش معین به انتشار خبر حضور پنهانی‌اش در ایران/ معین چند بار به ایران آمده؟ فال روزانه امروز جمعه 10 فروردین ماه 1402