ساعدنیوز
ساعدنیوز

فرش قشقایی را بشناسیم

  پنجشنبه، 12 فروردین 1400   زمان مطالعه 4 دقیقه
فرش قشقایی را بشناسیم
بزرگترین جامعه عشایری فارس ، ایل قشقایی است که بخش عظم آنها از اواخر سده هشتم و اوایل سده نهم هجری از قفقاز به فارس آمده اند و اتحادیه کنونی آنها را در اوایل سده یازدهم هجری تشکیل داده اند. کشکولی ها از قهارترین بافندگان دستبافت هایی از جمله گبه ، گلیم و جاجیم ایل قشقایی هستند.

مشخصات فرش قشقایی

فرش های قشقایی مانند سایر فرش های دستباف مناطق خصوصیات و ویژگی های منحصربه فرد خود را دارند. ویژگی های فرش قشقایی به عنوان شناسه و شاخصه ای برای فرش های قشقایی سبب تمایز آن ها از سایر فرش ها می شود. مهم ترین مشخصات فرش قشقایی کدامند؟

  • تار و پود فرش قشقایی

این موضوع که پرورش دام از پیشه های اصلی عشایر است، امری کاملا واضح و روشن برای همگان است. بنابراین بدیهی است که عشایر قشقایی برای تار و پود فرش و قالیچه قشقایی اغلب از نخ ها و خامه های پشمی دستریس استفاده کنند. در بیشتر نمونه های شهری و روستایی فرش قشقایی به سبب کمیاب بودن پشم در آن نواحی یا تمایل به ظرافت هرچه بیشتر فرش، معمولا از نخ های پنبه ای یا ابریشمی در تار و پود و نیز بافت فرش و قالیچه قشقایی استفاده می کنند.

  • شیوه رنگرزی فرش قشقایی

رنگرزی نخ ها یا خامه های مورد استفاده در فرش های قشقایی به ویژه در میان ایلات قشقایی عموما به شیوه سنتی انجام می گیرد. در نواحی مختلف استان فارس برای رنگرزی فرش های قشقایی اغلب از رنگ های طبیعی و گیاهی استفاده می کنند و استفاده از رنگ های مصنوعی به ندرت دیده می شود. اگرچه استفاده از رنگ های طبیعی در مقایسه با رنگ های شیمیایی مستلزم هزینه های بیشتری است ولی رنگ های طبیعی دارای مزایای ارزنده ای از قبیل شفافیت، ماندگاری زیاد، مقاومت و پایداری در برابر نور و آب و… هستند.

  • نحوه رنگ بندی فرش قشقایی

برای رنگ آمیزی متن و زمینه قالی، گرامی ترین رنگ نزد قشقایی ها آبی فیروزه ای و پس از آن سبز و نیز رنگ سفید , است. نفیس ترین قالیچه ها، یکی از این سه رنگ و کمتر از همه سبز را در متن خود دارد. پس از اینها، و البته بیش از همه رنگ سرمه ای است که در دستبافت های ممتاز، بسیار ژرف, و یکدست و صاف و زلال است.

  • دار قالی فرش قشقایی

قشقایی ها معمولاً برای بافت از دستگاه های دار افقی استفاده کرده ودر هنگام کوچ از جایی به جایی دار قالی را با خود می برند و در قرارگاه بعدی، آن را از نو بنا می کنند وقالی اولی را که «دستور» می نامند، الگو قرار داده و بافت قالیچه دیگر را با کمک آن شروع می کنند و یا گاهی به صورت ذهنی طرح دومی را پیاده می نمایند. شیوه بافت در قالی های قشقایی تقریباً بدون تغییـر باقی مانده است

در نواحی روستایی استان فارس نیز معمولا از دارهای افقی برای قالی بافی استفاده می کنند ولی از دارهای عمودی برای رنگ ها نیز قابل استفاده هستند.

طرح و نقش فرش قشقایی

گروه نخست طرح ها و نقش و نگارهای سنتی عشایری است که کمتر دستخوش فرسایش زمان شده اند و با تغییرات اندک از سال ها پیش به یک شیوه بافته شده است. خصوصیت بارز این طرح ها و نقشمایه ها حالت هندسی نگاره ها و ذهنی بافی است و نیز پیروی نکردن از یک الگوی معین و نداشتن نظم خاص و اجتناب از قرینه سازی به جز در طراحی ترنج ها و حاشیه ها.

این شیوه نقشپردازی را که اساس آن ترکیب و درهم ریختن نگاره های گوناگون و پراکنده است، سبک «اشکالی» می گویند البته اصطلاح رایج بازار فرش «مختلف» و غلط مشهور «اشکالاتی» است. بیشتر بافندگان طایفه شش بلوکی، بویژه تیره های هیبت لو، عرب چرپانلو، طایفه های رحیم لو، صفی خانی و نیز شکرلو و خنگشت از این سبک پیروی می کنند.

نقشهای اصیل و کهن قشقایی و لری و سایر بافندگان فارس در بافته های این گروه حفظ شده و در این دستبافته هاست که رگه هایی از پیوند قشقایی و قفقاز و دیگر حوزه های بافندگی ترکی می توان یافت.

تصویر

گروه دوم طرح ها و نقش های منظم پیوسته و منسجم و متقارن است که بیشترشان منشاء عشایری و روستایی ندارد و طراحی آنها عمدتا از فرش های شهری بافت و سایر هنرهای تمدن شهرنشینی، مانند پارچه و ترمه و قلمکار و کاشی، الهام گرفته شده منتهی به سبک و شیوه خاص بافندگان عشایری ساده شده و به اصطلاح «استیلیزه» شده و شیوه گرفته است.

خصوصیت اصلی این گروه نظم خاص و یکپارچگی طرح و قرینه سازی و توازن است. در این شیوه نقشپردازی، بجای نگاره های لوزی و چهارگوش و شش گوش و هشت گوش و خط های راست و شکسته بیشتر از گل و گیاه و شاخ و برگ و خطوط گردان استفاده می شود، امکانات ذهنی بافی محدود و دامنه خیال پردازی تنگ است و بیشتر در قلمرو رنگ آمیزی است که قدرت تخیل و هنرنمایی بافنده جولان می کند.

نمونه کامل و تکامل یافته این شیوه منتظم نقش ناظم است که تلفیقی است از گل و گیاه و شاخ و برگ ساده شده شیوه بافنه همراه با نظم هندسی، برای بافتن این طرح، بافنده ناگزیر است که از یک نقشه دقیق پیروی کند و «نظم پراکندگی» یا «پراکندگی متوازن» و حالت متقارن شاخ و برگ ها و گل ها را رعایت کند. رایج ترین نقش های دیگر این گروه نقش «محرمات»، «ماهی درهم»، «بته ای»، «گیاهی» و ا فشان» است.

تصویر

پایگاه خبری ساعدنیوز را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.

1 دیدگاه
  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
مراسم سلام عید نوروز و اهداء سکه توسط فرح پهلوی به همسران مقامات دولتی +عکس/ ولخرجی زن تازه به دوران رسیده زمانی که مردم غرق در فقر و بدبختی بودند! (383 نظر) میزبانی حسن روحانی از سیاستمداران و اقوام در مراسم عید دیدنی در منزل زیبا و ایرانی پسندش+ عکس/ چه مبلمانی، چه فرش هایی، از همه مهمتر چه خونه دلبازی😍 (379 نظر) خلاقیت خنده دار یک ایرانی برای گرم کردن آب حماسه ساز شد/ خسته نباشی هم وطن+ عکس (251 نظر) تلاوت زیبا و دلنشین سوره شمس توسط رهبر معظم انقلاب+ویدئو (240 نظر) صبحانه مفصل و رنگارنگ دو نفره رضا گلزار و آیسان خانوم+عکس/از خاویار گرفته تا آواکادو و انار وحشی... (195 نظر) تصویری از عیادت نجم الدین شریعتی، مجری برنامه سمت خدا از رهبر معظم انقلاب و استقبال گرم ایشان (189 نظر) روایتی از هواپیمایی که برای آوردن یک روبان عروسی برای فرح پهلوی از تهران به پاریس رفت! (174 نظر) سوژه شدن موجودی حساب هوش پران مشتری مغازه آجیل فروشی+عکس/ تا حالا این همه عدد رو کنار هم ندیده بودم که امروز دیدم🙄 (165 نظر) رونمایی منوچهر هادی از خواهر و شوهر خواهر پزشکش+ عکس/ به قولی مخ خانواده ایشون هستن که پسرش هم دکتره (152 نظر) خلاقیت منحصر به فرد پسر مشهدی با ساخت تریلی حماسه آفرید/ هیلتر هم مغز اینو نداشت!+عکس (145 نظر) دو پادشاه یکی از ایران (ناصرالدین شاه) و دیگری از ژاپن (میجی) در یک زمان به اروپا رفتند/ تفاوت ها را بنگرید (137 نظر) مراسم تولد جگرسوز آزاده نامداری در خانه ابدی اش و گریه های دلخراش همسر و پدرش/ روحت شاد+ عکس (128 نظر) حضور علی دایی در رستوران شیک فریبا نادری به صرف افطار+عکس/ ذوق و خوشحالی خانم بازیگر از حضور شهریار ایران در رستورانش (127 نظر) خواهر یکتا ناصر سکوتش را شکست (124 نظر) خنده های رهبر معظم انقلاب به اشعار شاعر طنزپرداز با موضوع آقازاده+ویدئو/ ای صورت و سیرت تو مطلوب، به‌به به‌به به این ژن خوب (118 نظر)
دیگران می‌خوانند   
آمار تلفات حمله اسرائیل به حلب سوریه + جزئیات دیزاین شیک کیک حامد سلطانی مجری برنامه سال تحویل با یک عکس عاشقانه برای سالگرد ازدواجشان+عکس بارش باران و کاهش دمای برخی استانها گام های استوار دولت در مسیر «جهش تولید»؛ غول‌های صنعت به میدان بازگشتند (عکس) ابتکار خنده دار جوان ایرانی در پیوند موفقیت آمیز درب بازکن نوشابه به در ماشین/ سلطان مدیریت بحران😂👌 پرهیز از تخریب در انتخابات، همواره مورد تاکید رهبری بوده است عزای خانواده شیرازی به جشن تبدیل شد + جزئیات (عکس) خلاقیت خنده دار یک ایرانی در نصب شیر آب روشویی به پراید/ لامصب از مغزش بهینه استفاده کرده😂 انتشار اولین عکس از رهبر معظم انقلاب با لباس محلی سیستان و بلوچستان 10 آقازاده ای که تاکنون پای میز محاکمه رفته اند / اجرای عدالت حتی برای فرزندان هاشمی رفسنجانی، آیت الله جنتی و .... علی دایی 4 برادر خوش تیپ و عجیب‌تر از خود دارد؛ افسانه 5 برادران خانواده شهریار خانه تاریخی حیرت انگیز در گود چهک شهر بهبهان + تصاویر توصیه به استعفای سفیر ایران در باکو به خاطر مصاحبه با یک خبرنگار با پوشش زننده از سوی رسانه اصولگرا پاسخ جالب رهبر انقلاب به طلبه‌ای که از ایشان افطاری می‌خواست +فیلم/ما کجاییم در این بحر تفکّر ... پاداش 4 میلیارد تومانی برای بچه‌دار شدن خبرساز شد عکس عجیب ماشین آتش‌نشانی 90 سال پیش! (ویدئو) عجیب ترین و خاص ترین بستنی ایران/ خلاقیت بستنی فروش تهرانی مثل بمب صدا کرد (ویدئو) مدل عجیب و غریب فنجان فضایی برای نوشیدن چای در فضا استوری مشترک ترلان پروانه و شروین حاجی پور با یک نوزاد بامزه +عکس (ویدئو) ترکیب هنر و علم ریاضیات مساوی می‌شود با خلق اثری بی‌نظیر از تصویر مریم میرزاخانی/ کاش هنرمندش رو هم نشون میداد دعای زیبای محیا مهمان برنامه محفل برای امام زمان (عج) + فیلم حواشی داغ امروز جمعه 10 فروردین 1403 / یادگاری عجیب علیرضا جهانبخش برای دختر هلندی! خلاقیت بی نظیر بستنی فروش تبریزی، با نوشته جالب روی شیشه مغازه اش حماسه آفرین شد/ آدم حَظ میکنه از این درک و فهم بالا تصاویری از جسدی 800 ساله که قبل مرگش بسیار ترسیده بوده!/ رنج‌های انسان جایی در تاریخ ثبت میشوند؟ سفره هفت سین فوق العاده ساده و بدون تجملات خانه کریم باقری+ عکس/ واقعا زیبایی در سادگی یعنی همین کیک تولد متفاوت نرگس محمدی در کانادا و حضور فریبا نادری، پری سیمای سریال ستایش در تولدش +عکس سکانس خنده دار ذهن منحرف یوسف تیموری درباره فیلمنامه محیا دهقانی/ همه از شدت خنده منفجر شدن+ویدیو حضور مهران مدیری، رامبد جوان و المیرا شریفی مقدم در یک ضیافت افطاری مشترک/ یک میز با غذاهای ساده و رنگارنگ+عکس (ویدئو) ستاره فوتبال آسیا امام جماعت شد! شام عاشقانه رامید جوان و همسرش نگار جواهریان در یک جگرکی/ چقدر این زوج خاکی و خاص هستن+عکس (تصاویر) تغییر چهره و تیپ «جمیله» همسر تقی معمولی در سریال پایتخت بعد 5 سال فال انبیاء روزانه جمعه 10 فروردین ماه 1403 عکس جنجالی با استایل بهاری مرجانه گلچین/ فخر فروشی مرجانه گلچین با طلا و جواهراتش ! (عکس) نمایی دیده نشده و خاص از دکوراسیون داخلی و نوروزی خانه ملیکا شریفی نیا/دکور شاد و رنگی رنگی! عکس عاشقانه امیر علی نبویان و همسرش بهار نوروزپور با دسته گل زیبا و بهاری/ جذاب ترین زوج تلویزیون ! جلوه‌گری فرح دیبا با چادر توری در حرم امام رضا/اقدامات ریاکارانه برای بهره برداری سیاسی از دین! (عکس) عکس لو رفته و متفاوت از نرگس محمدی بازیگر سریال ستایش و خواهر پژمان جمشیدی در کانادا/خوش گذرانی خانم ها کنار آبشار نیاگارا! کتابخانه شخصی دلنشین و مملو از کتاب سید حسن خمینی در خانه‌اش با رونمایی از قاب عکس رهبری و دخترشان+عکس/ محبوب‌ترین بخش منزل نوه امام (عکس) منوی غذای مفصل کافه هنر شهاب حسینی، قباد سریال شهرزاد در لواسان/ از کیک شکلاتی گرفته تا آیس آمریکانو... استعداد و هوش بالای خانمهای شرکت کننده در مسابقه حامد آهنگی و عصبانیت بانمک او از نباختنشون+ویدئو
تیتر امروز   
آمار تلفات حمله اسرائیل به حلب سوریه + جزئیات بارش باران و کاهش دمای برخی استانها گام های استوار دولت در مسیر «جهش تولید»؛ غول‌های صنعت به میدان بازگشتند پرهیز از تخریب در انتخابات، همواره مورد تاکید رهبری بوده است عزای خانواده شیرازی به جشن تبدیل شد + جزئیات 10 آقازاده ای که تاکنون پای میز محاکمه رفته اند / اجرای عدالت حتی برای فرزندان هاشمی رفسنجانی، آیت الله جنتی و .... علی دایی 4 برادر خوش تیپ و عجیب‌تر از خود دارد؛ افسانه 5 برادران خانواده شهریار توصیه به استعفای سفیر ایران در باکو به خاطر مصاحبه با یک خبرنگار با پوشش زننده از سوی رسانه اصولگرا پاداش 4 میلیارد تومانی برای بچه‌دار شدن خبرساز شد حواشی داغ امروز جمعه 10 فروردین 1403 / یادگاری عجیب علیرضا جهانبخش برای دختر هلندی! جلوه‌گری فرح دیبا با چادر توری در حرم امام رضا/اقدامات ریاکارانه برای بهره برداری سیاسی از دین! 12 دروغ شاخداری که پدر و مادرها در بچگی به ما گفتند / خیلی از باورهای کودکیمان حقیقت ندارد و باید با واقعیت رو به رو شد اگر این 10 رفتار را در اولین قرارتان دیدید پا به فرار بگذارید / اگر طرف مقابل این رفتارها را داشت بدون فرد مناسبی برای ازدواج نیست جزئیات مسمومیت شدید یک جوان در پی بلعیدن مواد مخدر علی دایی: زندگی مرفه حق من است، اما پنت هاوس ندارم