پس از اتمام دوران بارداری و انجام زایمان، حالا نوبت به مرحله شیردهی رسیده است. این مرحله نیز در ابتدا فراز و نشیب هایی دارد، خصوصاً اگر برای اولین بار است که حس زیبای مادر شدن را تجربه می کنید، ممکن است درصورت نداشتن اطلاعات کافی با مشکلاتی مواجه شوید. بنابراین برای جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی و کسب اطلاعات مفید تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
برخلاف مرحله قبل یعنی هنگام زایمان که در آن عامل اصلی، مراقبت دهنده و پیش برنده زایمان یعنی ماما و یا پزشک است و با هدایت شما در طی هر یک از مراحل زایمان، در تمام طول آن با شما همراه خواهد بود، در مرحله شیردهی در ابتدا یک سری توضیحات و آموزش ها در بیمارستان به شما داده می شود و سپس این خودتان هستید که باید به عنوان عامل اصلی آن را انجام داده و نوزاد را نیز با خودتان همراه سازید.
فرشته کوچک تازه از راه رسیده تان به طور غریزی توانایی مکیدن را دارد، اما هنوز یاد نگرفته که چگونه باید نوک سینه شما را بگیرد؟ سر و دستانش را در چه موقعیتی قرار دهد؟ چه کند تا بعد از خوردن شیر دچار دلدرد نشود؟ و ... تمام این ها مواردی هستند که شما باید خودتان به طور کامل یاد گرفته و پس از زایمان در هنگام شیردهی به درستی اجرا کنید. شیردهی به نوزاد آنقدرها که می گویند هم دشوار نیست، پس با توجه به فواید بی شمار شیر مادر برای نوزاد، نباید سریعاً به دنبال شیر خشک بروید. با صبر و حوصله بدون شک موفق خواهید شد.
شیر دادن به نوزاد چه فوایدی برای مادر دارد؟وضعیت صحیح مادر هنگام شیردهی به نوزاد
- شانه و گردن مادر باید راحت و آزاد باشد.
- چه در حال نشسته و چه در حال دراز کشیده، باید بالشی در پشتش بگذارد. (تکیه گاه داشته باشد)
- مادر باید کاملا آزاد و آسوده بوده و هیچ گونه فشار و اضطرابی نداشته باشد بنا براین اگر مادری پاهایش را تکان بدهد، شیر خوار را حرکت دهد، به گونه فرزندش ضربات آهسته بزند و پستان را از دهان شیر خوار بکشد همه این ها نشان دهنده اضطراب او است.
- ضمنا نیازی نیست که مادر هنگام شیر دادن سینه را در بین دو انگشت دست بگیرد (حالت قیچی کردن) زیرا این وضعیت باعث می شود که فرزندش فقط نوک پستان را بمکد.
- فرزند در بین بازوان مادر باید طوری قرار گیرد که صورتش مقابل پستان مادر باشد تا مجبور نشود که سرش را بچرخاند یا کشش دهد. او را باید از پشت شانه هایش نگه داشت نه از پشت سر.
- مادر باید با نوک پستان گونه فرزندش را لمس کند و منتظر بماند تا فرزند دهانش را باز کند. سپس لب پایین او را بر قاعده آرئول بگذارد و سریعا او را به خود نزدیک کرده و نوک سینه و آرئول را در دهانش بگذارد.
- تماس بدن فرزند با مادر باید برقرار باشد و بهتر است خیلی نزدیک بهم باشند، بنابراین بهتر است در صورت دمای مناسب محیط لباس زیادی به نوزاد نپوشانید یا در پتو پیچیده نشده باشد.
- بهتر است مادر فرزندش را در آغوش خود بگیرد. چانه ی او باید در تماس با پستان باشد. اگر دور از پستان باشد فقط نوک پستان را خواهد مکید. سر و گردن فرزند باید راحت بوده و حالت کشیدگی یا پیچ خوردن نداشته باشد .
- سر و بدن فرزندتان در یک امتداد باشد. بطوری که اگر خطی از بدن کودک و قسمت فوقانی بازوی او بکشیم باید از میان گوشهایش بگذرد.
- در وضعیت صحیح شیر دهی تمام بدن شیر خوار روبروی مادر و در تماس نزدیک با بدن اوست. صورت شیر خوار روبروی پستان مادر قرار دارد. چانه اش روی پستان مادر قرار گرفته است . دهانش کاملا باز است. لب پایین او بطرف خارج برگشته است. قسمتی از هاله پستان در بالای لب فوقانی و قسمت بسیار کمی از هاله در زیر لب تحتانی او قابل دیدن است. زبان او را که به حالت مقعر و دور تا دور پستان را گرفته است می توان مشاهده نمود. مکیدن هایش آرام و عمیق است. صدای قورت دادن شیر به خوبی شنیده می شود. گونه هایش گرد و بر آمده است نه فرو رفته و گود . شیر خوار آسوده و خوشحال است و در پایان شیر خوردن بسیار راضی و خشنود به نظر می رسد. شیر خوار وقتی احساس سیری کند خودش پستان را رها می کند و نوک پستان در این حال کشیده تر و بلند تر از معمول است. مادر در حالت عادی هیچ گونه دردی در هنگام شیر دادن نباید احساس کنند.
عوامل تاثیر گذار بر طعم شیر مادرپوزیشن های صحیح شیردهی نوزاد
شیردهی به نوزاد می تواند در حالت های زیر انجام شود بهتر است راحت ترین حالت برای خودتان و فرزندتان را تشخیص دهید.معمولا نوزادان خودشان شیر خوردن را تمام می کنند اما وقتی نوزاد شیر خورد و مکیدن را ادامه داد بهتر است انگشتتان را کنار لپ و سینه قرار بدهید و به آرامی مکیدن را قطع کنید.
شیردهی به حالت خوابیده به پشت:
این روش برای مادرانی که سزارین کردند مناسب است. در این روش مادر به پشت می خوابد و نوزاد روی شما قرار می گیرد یعنی پوزیشن شکم به شکم. شما می توانید با یک دست شیر بدهید و با دست دیگر نوزاد را در آغوش بگیرید.
روش گهواره ای:
روی صندلی قرار بگیرید و بالشت را زیر نوزاد بگذارید و با دست دیگر گردن نوزاد را نگه دارید و او را دمر بخوابانید تا شکمش به شکم شما چسبیده باشد و با دست دیگر شیرد بدهید.
روش فوتبال:
بالشتی را زیر نوزاد بگذارید و نوزاد را زیر بغلتان قرار بدهید. سر نوزاد باید در دستان شما باشد. این پوزیشن شیردهی برای بعد از سزارین مناسب است و یا اگر سینه های بزرگی دارید که کودک نمی تواند آن را بگیرد این روش برای شما مناسب است.
روش خوابیده به پهلو:
در این روش شما دمر خوابیدید و نوزادتان کنارتان است. می توانید از بالشت هم استفاده کنید. این پوزیشن برای بعد از سزارین مناسب است فقط حواستان باشد که در این پوزیشن خوابتان نبرد.
روش کمک آغوشی:
این روش برای کودکان نارس و کودکانی که به خوبی نمی توانند سینه مادر را بگیرند مناسب است. چون در این روش شما سر و گردن نوزاد را می گیرید و به سینه خود نزدیک می کنید.
مادر با نوک پستان گونه شیر خوار را باید لمس کند و منتظر بماند تا شیر خوار دهانش را باز کند.
دلایل کم بودن شیر مادر و روش های افزایش آنعلائم وضعیت نادرست شیر خوردن نوزاد:
- بدن شیر خوار به خارج از آغوش مادر چرخیده و در تماس نزدیک با بدن او نیست و حتی ممکن است سرش به یک طرف چرخیده باشد.
- چانه اش از پستان مادر دور است.
- دهانش کاملا باز نیست.
- لب هایش به داخل برگشته است.
- قسمت زیادی از هاله در بالا و پائین لب ها قابل مشاهده است؛ خصوصا در زیر لب تحتانی
- مکیدن هایش بسیار سریع و کوچک است.
- صدای قورت دادن شیر شنیده نمی شود بلکه صدای ملچ ملوچ به گوش می رسد.
- گونه هایش به داخل فرو می رود.
- به دلیل نخوردن شیر کافی گریه می کند و دفعه بعد ممکن است از گرفتن پستان خودداری نماید.
- وقتی پستان را رها میکند نوک پستان صاف است و ممکن است خطی در سرتاسر آن دیده شود.
- مادر هنگام شیر دادن احساس درد می کند.
نکات مهم و کلیدی در خصوص شیردهی به نوزاد:
- در ماه های اول شیردهی، نوزاد هر ۴۵ تا۶۰ دقیقه یکبار شیر می خواهد، پس این طبیعی است که میزان نیاز شما به انرژی، ویتامین واملاح معدنی در این زمان نیز افزایش پیدا کند.
- معمولا در پایان روز میزان شیر شما کمتر می شود که این طبیعی است. همچنین در زمانی که خیلی خسته هستید، سعی کنید در هنگامی که کودک تان خواب است شما هم استراحت کمی داشته باشید.
- موقع شیردهی هم توصیه می شود که نوزاد تمام قسمت قهوه ای رنگ سینه را در دهان خود بگیرد و تا هر زمانی که تمایل دارد به شیر خوردن ادامه بدهد.
- اگر کودک از یک سینه شیر خورد و باز هم احساس گرسنگی می کرد، مادر باید سینه مقابل را در دهان کودک بگذارد و شیر بدهد.
- مادران باید سعی کنند در صورتی که کاری پیش آمد، برای جدا کردن نوزاد از سینه، سینه را از دهان کودک نکشند، زیرا کشیدن سینه جهت خروج از دهان نوزاد ممکن است منجر به ایجاد ترک و زخم هایی در نوک سینه شود که بسیار دردناک و ناراحت کننده است.
- مادران باید به نوزاد اجازه بدهند تا زمانی که تمایل دارد، به مکیدن ادامه بدهد، ولی اگر مادران به دلایلی مجبور شدند سینه را از دهان نوزاد خارج کنند، می توانند انگشت کوچک خود را که شسته و تمیز باشد را بین آرواره های نوزاد بگذارند و آرام نوک سینه را خارج کنند تا زخم نشود.
