ساعدنیوز
ساعدنیوز

حکم قانونی فرزند زنا زاده چیست؟

  پنجشنبه، 27 مرداد 1401   زمان مطالعه 11 دقیقه
حکم قانونی فرزند زنا زاده چیست؟
فرزند زنا زاده یا ولد زنا، فرزندی است که در هنگام انعقاد نطفه وی ، رابطه نکاح صحیحی میان پدر و مادر او برقرار نباشد. حکم قانونی بچه نامشروع و حقوق وی مانند فرزند مشروع است. تنها استثنا در این زمینه ارث است و بنابراین فرزند زنازاده و والدین او از یکدیگر ارث نمی برند.

وقوع عقد نکاح میان زن و مرد، آثار متنوع مالی و غیر مالی را در روابط آن ها با یکدیگر و روابط آن ها با فرزندانشان به وجود می آورد. تکلیف حضانت، پرداخت نفقه به فرزند، کسب اجازه برای نکاح دختران نمونه ای از این حقوق و تکالیف قانونی در رابطه میان فرزند و والدین می باشد. اما گاه در جامعه با مواردی مواجه هستیم که در این موارد، در هنگام وقوع نزدیکی میان زن و مرد، رابطه نکاح صحیح میان آن ها برقرار نبوده و از این رابطه فرزندی متولد می گردد. در این صورت در رابطه با این فرزند که فرزند زنازاده یا ولدالزنا خوانده می شود، این سوال مطرح می گردد که آیا حکم قانونی فرزند زنا زاده همانند فرزند مشروع می باشد یا خیر؟ به عبارت دیگر، در رابطه میان بچه نامشروع و والدین وی چه حقوق و تکالیفی برقرار می باشد؟ به دلیل اهمیت پاسخ گویی به این سوالات، در این محتوا ابتدا به تعریف مفهوم نسب نامشروع و فرزند زنازاده می پردازیم و سپس در بخش دوم، حکم قانونی فرزند زنا زاده و حقوق و تکالیف قانونی وی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

دختر ناراحت

تعریف رابطه نا مشروع

قانون گذار رابطه نا مشروع میان زن مرد را بر اساس ماده 632 قانون مجازات اسلامی به صورت زیر تعریف نموده است:

” هنگامی که زن و مردی که با یکدیگر رابطه زوجیت ندارند، دست به عمل نا مشروعی از قبیل کارهایی نظیر بوسیدن (تقبیل) و هم بستری (مضاجعه) و یا عملی که نفی کننده عفت طرفین باشد بزنند، طبق قانون جمهوری اسلامی به شلاق تا 99 ضربه محکوم خواهند شد. اگر این رابطه نا مشروع با اکراه همراه باشد، تنها فرد اکراه کننده تعزیر می شود “.

تعزیر به چه معناست؟

بر اساس ماده 18 قانون مجازات اسلامی، تعزیر مجازاتی می باشد که شامل حد، قصاص و دیه نمی گردد. این مجازات در زمان ارتکاب اعمال حرام شرعی و یا در هنگام نقض مقررات حکومتی تعیین شده و اعمال می شود. گفتنی است که احکام تعزیر نظیر نوع، مقدار، کیفیت اجرا و… توسط قانون تعیین می گردد.

تفاوت رابطه نامشروع و زنا

خوب است بدانید که هر جا سخن از رابطه نا مشروع بود، لزوما منظور رابطه جنسی نیست. به عبارت دیگر هر گونه عملی متعارض با عفت عمومی جامعه که از فرد سر بزند، رابطه نا مشروع است. برای مثال دوستی دختر و پسر و رد و بدل پیامک، سخنان مبتذل و مستهجن نیز نوعی از رابطه نا مشروع در نظر گرفته می شود. بنابراین رابطه نامشروع می تواند معاشرت بین دو نفر باشد بدون این که با یکدیگر رابطه جنسی داشته باشند. این در حالی است که زنا به معنای برقراری رابطه جنسی و انجام عمل دخول بین زن و مردی است که زوجیت ندارند. پس می توان نتیجه گرفت که رابطه نا مشروع به طور کلی با زنا متفاوت می باشند. مجازات افرادی که به رابطه نا مشروع روی آورده اند، 99 ضربه شلاق تعزیری و مجازات آنان که گرفتار زنا شده اند، 100 ضربه شلاق حدی است. شاید این سوال ذهنتان را مشغول کرده باشد که تفاوت مجازات تعزیری و مجازات حدی در چیست؟ مقدار مجازات تعزیری به نظر حاکم شرع و قاضی وابسته است. این مقدار ممکن است به اقتضای زمان و مکان ارتکاب جرم، نوع جرم صورت گرفته و نیز شخص مرتکب شونده متفاوت باشد، اما این مقدار همواره از بیشترین حد شرعی که صد ضربه شلاق می باشد، کمتر است. این در حالی است که مقدار مجازات حدی را قانون گذار با مراجعه به قرآن و اقتباس از متن شیوا و صریح آن مشخص کرده و حق هیچ گونه کم یا زیاد کردن میزان آن را با در نظر گرفتن نوع گناه و شرایط مختلف ندارد. برای مثال در قرآن کریم برای مجازات شرب خمر، 80 ضربه شلاق مشخص شده است. بنا براین مقدار شرب خمر هر اندازه که باشد، چه کم و چه زیاد، فرد مرتکب شونده شامل این حد خواهد شد.

ولد زنا یا ولد الشبهه

کودکانی که از طریق زنا و رابطه نا مشروع و در خارج از چهارچوب ازدواج متولد متولد می شوند، ولد زنا نامیده می شوند. همچنین اگر مردی با زنی به خیال این که این زن همسر خود اوست، نزدیکی کند و این نزدیکی منجر به بارداری زن گردد، فرزند حاصل را ولد الشبهه یعنی فرزند متولد شده از روی گمان می نامند. آیات بسیاری در قرآن کریم آمده اند که مذمت ولد زنا را دلالت می کنند. خداوند در قرآن کریم این کار را یکی از گناهان کبیره نا بخشودنی عنوان کرده و فرموده است که برای انجام دهنده آن سر انجامی سخت در نظر گرفته است.

  • احکام ولد زنا: فرزند زنا فرزند پدر و مادر مرتکب زنا نبوده و بنابراین نه از والدین زناکار خود ارث می برد و نه آن دو از وی چیزی به ارث خواهند برد. این در حالی است که اگر ولد زنا ازدواج کند، براساس احکام ارث همسر و فرزندان وی از او ارث خواهند برد. یکی دیگر از احکام مهم در تولد ولد زنا این است که اگر پدر فرزند زنا سید باشد، افرادی که غیر هاشمی هستند نمی توانند زکاتی به او پرداخت کنند. این در حالی است که هاشمی ها می توانند این کار را انجام دهند. چنین فرزندی نمی تواند در آینده مرجع تقلید و امام جماعت شود. گواهی فرزند زنا مورد قبول نخواهد بود.
  • احکام ولد الشبهه: ولد الشبهه بر خلاف ولد زنا هم از والدین خود ارث می برد و هم والدینش از وی ارث خواهند برد. ضمن این که چنین فرزندانی می توانند مرجع تقلید و امام جماعت باشند.

مفهوم نسب نامشروع و فرزند زنا زاده

نسب در لغت به معنای قرابت، خویشاوندی، نژاد و خاندان می باشد. در اصطلاح حقوقی، رابطه خونی و طبیعی است میان فرزند و پدر و مادر وی که در آن، یکی ( فرزند ) به طور مستقیم از وقوع نزدیکی میان دو نفر ( پدر و مادر ) به وجود آمده است. جهت روشن شدن مفهوم نسب نامشروع، ابتدا لازم است که انواع نسب را مورد بررسی قرار دهیم. انواع نسب در حقوق عبارتند از : نسب مشروع و قانونی: نسب مشروع و قانونی زمانی شکل می گیرد که در هنگام انعقاد نطفه، زن در عقد نکاح (اعم از دائم و منقطع) مرد بوده و میان آن ها رابطه زوجیت صحیح برقرار باشد. نسب ناشی از شبهه: چنانچه در هنگام شکل گیری نطفه، میان زن و مرد رابطه نکاح صحیحی برقرار نبوه، اما پدر و مادر یا یکی از آن دو در شبهه باشند، نسب طفل نسبت به طرفی که در شبهه بوده، نسب ناشی از شبهه خواهد بود. شبهه به معنی اشتباه است و این اشتباه ناشی از جهل می باشد. به عنوان مثال، زن ومرد یا یکی از آن ها به دلیل جهل به حکم ممنوعیت ازدواج با خواهر زن و به تصور اینکه نکاح با خواهر زن، ممنوعیتی نداشته، با یکدیگر ازدواج می کنند، در حالی که قانونا نکاح با خواهر زن باطل می باشد. حال چنانچه، به دنبال نزدیکی میان این زن و مرد، فرزندی متولد گردد، نسب طفل نسبت به طرفی که در جهل بوده، نسب ناشی از شبهه خواهد بود. نسب نامشروع (نسب ناشی از زنا): مفهوم نسب نامشروع یا نسب ناشی از زنا، زمانی مطرح می گردد که در هنگام نزدیکی میان زن و مرد و انعقاد نطفه، رابطه نکاح صحیح میان آن ها برقرار نبوده و هر دو یا یکی از آن ها به این امر آگاه باشد. در این صورت، نسب طفل ناشی از این رابطه نامشروع نسبت به طرفی که به بطلان نکاح علم داشته است، نامشروع خواهد بود. به این ترتیب، بر اساس هر یک از سه حالت فوق، فرزند ناشی از نزدیکی میان زن و مرد، می تواند یکی از سه وضعیت حقوقی مشروع، ناشی از شبهه و نامشروع را داشته باشد. فرزند زنا زاده که در فقه "ولدالزنا" خوانده شده و حقوق امروز، وی را "فرزند طبیعی" می داند، به فرزندی گفته می شود که در هنگام انعقاد نطفه وی ، رابطه نکاح صحیحی میان پدر و مادر او برقرار نبوده و هر دو والدین یا یکی از آن ها بر نبود رابطه زوجیت آگاه باشند. بنابراین، آنچه در قانون در مورد آثار نسب نامشروع گفته شده، صرفا در رابطه میان فرزند و پدر و مادری برقرار است که در هنگام انعقاد نطفه، بر نبود رابطه زوجیت آگاه باشند، چرا که در صورت جهل، نسب طفل متولد شده نسبت به طرف جاهل، نسب ناشی از شبهه و تابع احکام آن خواهد بود.

حکم قانونی فرزند زنا زاده

در میان سه نوع نسب مشروع، ناشی از شبهه و ناشی از زنا، قطعا فرزند مشروع، به والدین خود ملحق شده، به این معنا که کلیه حقوق و تکالیف قانونی در رابطه میان آن ها برقرار می گردد. وضعیت فرزند ناشی از شبهه نیز مانند فرزند مشروع می باشد. به موجب ماده 1165 قانون مدنی : « طفل متولد از نزدیکی به شبهه فقط ملحق بطرفی می شود که در اشتباه بوده و در صورتی که هر دو در اشتباه بوده اند ملحق به هر دو خواهد بود.» اما در مورد فرزند زنازاده، این سوال مطرح می گردد که حکم قانونی فرزند زنازاده چیست؟ ماده 1167 قانون مدنی به این سوال پاسخ داده است. به موجب این ماده : « طفل متولد از زنا ملحق به زانی نمی شود. » بنابراین، ظاهرا از نظر قانون مدنی، حقوق بچه نامشروع در رابطه میان او و پدر و مادر وی، متفاوت از دو نوع دیگر نسب می باشد. در میان این حقوق، وضعیت ارث فرزند زنازاده که یکی از مهم ترین حقوق وی می باشد، در ماده 884 قانون مدنی به صراحت مشخص شده است. به موجب این ماده : « ولدالزنا از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمی برد لیکن اگر حرمت رابطه که طفل ثمره آنست نسبت به یکی از ابوین ثابت و نسبت به دیگری به واسطه اکراه یا شبهه زنا نباشد طفل فقط از این طرف و اقوام او ارث می برد و بالعکس » مطابق این ماده، میان بچه نامشروع و پدر و مادر وی، رابطه توارث برقرار نمی گردد. به این ترتیب که نه ولدالزنا از پدر و مادر و اقوام خود ارث می برد و نه پدر و مادر و اقوام از فرزند زنازاده ارث خواهند برد. با این وجود، طبق ماده 884 بر قاعده عدم توارث میان فرزند زنازاده و پدر و مادر، دو استثنا وارد است:

  • اکراه: اکراه به معنای وادار کردن شخص به انجام عملی از طریق تهدید کردن وی می باشد. به عنوان مثال، اگر مردی زنی را تهدید نموده که در صورت عدم نزدیکی با وی، عکس های خصوصی او را منتشر می سازد و در اثر این تهدید، زن حاضر به برقراری رابطه با مرد گشته و از این رابطه طفلی متولد گردد، بچه نامشروع به مادر خود ملحق می گردد.
  • شبهه: شبهه همانطور که ملاحظه می شود، قانون مدنی تنها وضعیت ارث فرزند زنازاده را مشخص نموده و در مورد بقیه حقوق وی مانند حق دریافت نفقه، گرفتن شناسنامه برای او توسط والدین و ... حکمی در قانون مدنی مشاهده نمی شود. این مساله، زمینه اختلاف نظر میان قضات را فراهم کرده و به همین دلیل سال ها شاهد صدور احکام متعارض از طرف دادگاه های کشورمان بودیم. این وضعیت تا سال 76 ادامه داشت تا اینکه هیات عمومی دیوان عالی کشور با صدور رای وحدت رویه شماره 617 به این اختلافات خاتمه داد. به موجب این رای: « ... در خصوص اثبات نسب و اخذ شناسنامه، زانی، پدر عرفی طفل تلقی و در نتیجه کلیه تکالیف مربوط به پدر از جمله اخذ شناسنامه بر عهده وی می باشد و حسب ماده 884 قانون مدنی صرفا موضوع توارث بین آنها منتفی است » بنابراین مطابق این رای، به استثنای ارث، حکم قانونی فرزند زنا زاده همانند بچه مشروع می باشد. به این ترتیب که ولد زنا نیز از کلیه حقوق فرزند مشروع برخوردار شده و پدر و مادر، ملزم به انجام تمام تکالیف قانونی در مقابل وی می باشند؛ تنها استثنا در رابطه با این حقوق و تکالیف، ارث است که مطابق قانون مدنی و رای وحدت رویه در رابطه میان فرزند زنا زاده و پدر و مادر وی برقرار نمی گردد.

امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .

پایگاه خبری ساعدنیوز را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.

دیدگاه ها
  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
مراسم سلام عید نوروز و اهداء سکه توسط فرح پهلوی به همسران مقامات دولتی +عکس/ ولخرجی زن تازه به دوران رسیده زمانی که مردم غرق در فقر و بدبختی بودند! (378 نظر) میزبانی حسن روحانی از سیاستمداران و اقوام در مراسم عید دیدنی در منزل زیبا و ایرانی پسندش+ عکس/ چه مبلمانی، چه فرش هایی، از همه مهمتر چه خونه دلبازی😍 (338 نظر) خلاقیت خنده دار یک ایرانی برای گرم کردن آب حماسه ساز شد/ خسته نباشی هم وطن+ عکس (250 نظر) تلاوت زیبا و دلنشین سوره شمس توسط رهبر معظم انقلاب+ویدئو (239 نظر) صبحانه مفصل و رنگارنگ دو نفره رضا گلزار و آیسان خانوم+عکس/از خاویار گرفته تا آواکادو و انار وحشی... (194 نظر) تصویری از عیادت نجم الدین شریعتی، مجری برنامه سمت خدا از رهبر معظم انقلاب و استقبال گرم ایشان (172 نظر) روایتی از هواپیمایی که برای آوردن یک روبان عروسی برای فرح پهلوی از تهران به پاریس رفت! (161 نظر) رونمایی منوچهر هادی از خواهر و شوهر خواهر پزشکش+ عکس/ به قولی مخ خانواده ایشون هستن که پسرش هم دکتره (151 نظر) خلاقیت منحصر به فرد پسر مشهدی با ساخت تریلی حماسه آفرید/ هیلتر هم مغز اینو نداشت!+عکس (140 نظر) دو پادشاه یکی از ایران (ناصرالدین شاه) و دیگری از ژاپن (میجی) در یک زمان به اروپا رفتند/ تفاوت ها را بنگرید (134 نظر) مراسم تولد جگرسوز آزاده نامداری در خانه ابدی اش و گریه های دلخراش همسر و پدرش/ روحت شاد+ عکس (126 نظر) خواهر یکتا ناصر سکوتش را شکست (122 نظر) خنده های رهبر معظم انقلاب به اشعار شاعر طنزپرداز با موضوع آقازاده+ویدئو/ ای صورت و سیرت تو مطلوب، به‌به به‌به به این ژن خوب (114 نظر) استوری معنادار شاهین صمدپور برای یکتا ناصر و منوچهر هادی (111 نظر) حضور علی دایی در رستوران شیک فریبا نادری به صرف افطار+عکس/ ذوق و خوشحالی خانم بازیگر از حضور شهریار ایران در رستورانش (104 نظر)
دیگران می‌خوانند   
سکانس خنده دار ذهن منحرف یوسف تیموری درباره فیلمنامه محیا دهقانی/ همه از شدت خنده منفجر شدن+ویدیو حضور مهران مدیری، رامبد جوان و المیرا شریفی مقدم در یک ضیافت افطاری مشترک/ یک میز با غذاهای ساده و رنگارنگ+عکس (ویدئو) ستاره فوتبال آسیا امام جماعت شد! شام عاشقانه رامید جوان و همسرش نگار جواهریان در یک جگرکی/ چقدر این زوج خاکی و خاص هستن+عکس (تصاویر) تغییر چهره و تیپ «جمیله» همسر تقی معمولی در سریال پایتخت بعد 5 سال فال انبیاء روزانه جمعه 10 فروردین ماه 1403 عکس جنجالی با استایل بهاری مرجانه گلچین/ فخر فروشی مرجانه گلچین با طلا و جواهراتش ! (عکس) نمایی دیده نشده و خاص از دکوراسیون داخلی و نوروزی خانه ملیکا شریفی نیا/دکور شاد و رنگی رنگی! عکس عاشقانه امیر علی نبویان و همسرش بهار نوروزپور با دسته گل زیبا و بهاری/ جذاب ترین زوج تلویزیون ! جلوه‌گری فرح دیبا با چادر توری در حرم امام رضا/اقدامات ریاکارانه برای بهره برداری سیاسی از دین! (عکس) عکس لو رفته و متفاوت از نرگس محمدی بازیگر سریال ستایش و خواهر پژمان جمشیدی در کانادا/خوش گذرانی خانم ها کنار آبشار نیاگارا! کتابخانه شخصی دلنشین و مملو از کتاب سید حسن خمینی در خانه‌اش با رونمایی از قاب عکس رهبری و دخترشان+عکس/ محبوب‌ترین بخش منزل نوه امام (عکس) منوی غذای مفصل کافه هنر شهاب حسینی، قباد سریال شهرزاد در لواسان/ از کیک شکلاتی گرفته تا آیس آمریکانو... استعداد و هوش بالای خانمهای شرکت کننده در مسابقه حامد آهنگی و عصبانیت بانمک او از نباختنشون+ویدئو رامین رضائیان ستاره تیم ملی درحال نماز خواندن در اتاقش+عکس علی دایی: زندگی مرفه حق من است، اما پنت هاوس ندارم دختر گدایی که یه شبه میلیاردر شد! دختری که در خیابان برای پول و غذا گدایی می کرد+عکس نان محلی پختن حرفه‌ای و جالب آزیتا حاجیان با تنور روستایی/ خانم بازیگر رو با این تیپ محاله بشناسید!+عکس (ویدئو) دکتر فیروز نادری اطلاعات مرموز ناسا را فاش کرد خلاقیت خنده دار و اقتصادی پدر ایرانی با هدف صرفه جویی در استفاده از چای کیسه ای حماسه آفرید+عکس/ هنر نزد ایرانیان است و بس! صحبت های شنیدنی هادی چوپان قهرمان جهان در حضور آرنولد/ من یک جنگجو هستم +فیلم روایت خنده دار گاوی که از روی ملیکا شریفی نیا رد شد و عمرش را داد به مهران مدیری/ بیژ بیژ را بیشتر بشناسید+فیلم میز ناهار رنگارنگ مصطفی زمانی و مهتاب کرامتی در یک رستوران شیک چینی+عکس (عکس) کشف شگفت انگیز حلقه طلایی و زیبای کوروش هخامنشی در روسیه/ انگشتری متعلق به 500 سال قبل از میلاد مسیح عکس های دکوراسیون شیک و لاکچری خانه شیلا خداداد و همسر جراحش/ هفت سین جذابش را هم ببینید (تصاویر) حیوانات خانگی عجیب و غریب ملکه الیزابت دوم / باورتون میشه واقعا؟ (عکس) تلاشهای بی وقفه ی زن بریتانیایی برای جلب رضایت همسرش جواب داد و رکوردش در کتاب گینس ثبت شد فال قهوه با نشان روز جمعه 10 فروردین ماه 1403 فال ابجد روزانه جمعه 10 فروردین 1403 فال حافظ با تفسیر جمعه 10 فروردین 1403 + فیلم فال شمع روزانه امروز جمعه 10 فروردین 1403 فال روزانه امروز جمعه 10 فروردین ماه 1402 (عکس) جواد عزتی و علی مردانه در پشت صحنه فصل 3 سریال زخم کاری در رامسر / فصل 3 زخم کاری در راه است رونمایی از سفره افطار مفصل و رنگین 6 کیلومتری در مشهد +عکس 12 دروغ شاخداری که پدر و مادرها در بچگی به ما گفتند / خیلی از باورهای کودکیمان حقیقت ندارد و باید با واقعیت رو به رو شد اگر این 10 رفتار را در اولین قرارتان دیدید پا به فرار بگذارید / اگر طرف مقابل این رفتارها را داشت بدون فرد مناسبی برای ازدواج نیست (عکس) خوابیدن محمدرضا گلزار وسط تمرین ورزش / مثل اینکه فشار زندگی متاهلی با آیسان خانم زیاده🤣 جزئیات مسمومیت شدید یک جوان در پی بلعیدن مواد مخدر چهرۀ «خون‌آشام ایتالیایی» بعد از 400 سال بازسازی شد+ عکس مخالفت با بازیگر شدن فریبرز به سبک ژاله صامتی، پریِ سریال زیرخاکی+ویدئو/ اون تیکه معنی کردن چپر چلاغ برا کاوه خیلی خوب بود
تیتر امروز   
جلوه‌گری فرح دیبا با چادر توری در حرم امام رضا/اقدامات ریاکارانه برای بهره برداری سیاسی از دین! 12 دروغ شاخداری که پدر و مادرها در بچگی به ما گفتند / خیلی از باورهای کودکیمان حقیقت ندارد و باید با واقعیت رو به رو شد اگر این 10 رفتار را در اولین قرارتان دیدید پا به فرار بگذارید / اگر طرف مقابل این رفتارها را داشت بدون فرد مناسبی برای ازدواج نیست جزئیات مسمومیت شدید یک جوان در پی بلعیدن مواد مخدر علی دایی: زندگی مرفه حق من است، اما پنت هاوس ندارم چهرۀ «خون‌آشام ایتالیایی» بعد از 400 سال بازسازی شد+ عکس دختر گدایی که یه شبه میلیاردر شد! دختری که در خیابان برای پول و غذا گدایی می کرد+عکس امروز آخرین مهلت ثبت‌نام دیدار رمضانی دانشجویان با رهبر معظم انقلاب جایی که ابر‌ها زیر پای‌تان شناورند/ پیشنهادی رویایی برای سفر یک روزه در اطراف تهران فال قهوه با نشان روز جمعه 10 فروردین ماه 1403 فال ابجد روزانه جمعه 10 فروردین 1403 فال حافظ با تفسیر جمعه 10 فروردین 1403 + فیلم فال شمع روزانه امروز جمعه 10 فروردین 1403 واکنش معین به انتشار خبر حضور پنهانی‌اش در ایران/ معین چند بار به ایران آمده؟ فال روزانه امروز جمعه 10 فروردین ماه 1402