همه چیز در مورد منتور و منتورینگ

در رابطه ی بین منتور و کارآموز، که به آن رابطه ی منتورینگ (Mentoring) نیز گفته می شود، صرف زمان و انرژی می تواند برای شغلتان بسیار ارزشمند و مفید باشد. منتور به شما کمک می کند تا اطلاعات شغلی کسب کنید و برای رسیدن به هدف های شغلی خود مهارت داشته باشید. منتورها برای ایجاد رابطه ی کارآموزان با مدیرانِ سخت کوش و روند کارشان ارزش قائل هستند؛ همچنین، با مهارت های مدیریتی و پیشرفت شغلی خود می توانند به افراد جوان و کم تجربه کمک کنند. منتورینگ چیست؟ شخصی به عنوان منتور، با برخورداری از دانش، مهارت ها و تجربه های کافی به کارآموز یا کارمند کم تجربه کمک می کند تا در مسیر زندگی شخصی و حرفه ای خود به درستی گام بردارد. در این مطلب، جزئیات بیش تری درمورد فعالیت منتور و نحوه ی بهره بردن بیش تر از این روابط بحث خواهیم کرد.

منتور (Mentor) کیست؟

منتور کسی است که با کارآموزِ کم تجربه یا پیشرفته همانند راهنما رفتار می کند و بیش تر از جنبه ی تخصصی و با توجه به تجربه و اطلاعات شغلی به او کمک می کند. قسمت اصلی این روابط (رابطه ی منتور و کارآموز) این است که منتور به عنوان فردی است که در جهت آگاهی بخشی، حمایت و پاسخ گویی به سؤالات کارآموزان و کارمندان جدید آماده بوده و خدمت می کند. وی کارآموز خود را نسبت به علایقش تشویق می کند؛ کارآموزان و کارمندان کم تجربه نیز اغلب از این رابطه درس می گیرند و منتور نیز در نقش راهنمای قابل اعتماد از این رابطه بهره مند می شود.

منتورینگ چیست؟

منتورینگ رابطه ای دوطرفه و مشارکتی با هدف پیشرفت حرفه ای و فردی است که میان منتور (mentor) و مِنتی (mentee) ایجاد می شود. منتور معمولا فردی باتجربه است که دانش، تجربه و اطلاعات خود را به فردی کم تجربه تر (منتی) منتقل می کند. منتور مشاور و الگویی قابل اعتماد است که با ارائه پیشنهادها و دانش خود منتی را تشویق و پشتیبانی می کند. هدف منتور کمک کردن به منتی برای بهبود مهارت ها و پیشرفت شغلی است. منتورینگ می تواند رسمی یا غیررسمی باشد. در محیط غیررسمی منتی اهداف را تعیین می کند، اهدافی که معمولا قابل اندازه گیری و سنجش نیستند. ولی در رابطه منتورینگ رسمی، اهداف عملی و قابل اندازه گیری هستند و در چهارچوب الزاماتی مشخص تعریف و تعیین می شوند. منتور خوب می تواند به منتی کمک کند:

• در کارش موفق تر شود؛
• مهارت های جدیدی بیاموزد؛
• اعتمادبه نفس بیشتری پیدا کند؛
• برای پیشرفت شغلی خود تصمیمات بهتری بگیرد.

منتور برای درک و شناخت منتی و چالش های او وقت می گذارد و سپس بر اساس این شناخت و تجربیات شخصی خودش، او را راهنمایی و در جهت رسیدن به اهدافش هدایت می کند. این رابطه بر پایه اعتماد و احترام متقابل است و از نظر شخصی و حرفه ای برای هر دو طرف مزایایی دارد.

منتور چطور می تواند به شما کمک کند؟

منتورها از راه های مختلفی به شما کمک می کنند. آن ها مزایای مشخصی را برای کارآموزان و کارمندان کم تجربه فراهم می کنند؛ مثلا وقتی می خواهید در شرکتی به کار مشغول شوید، منتورها با معرفی کردن یا با ارسال رزومه به محل کارتان به شما کمک می کنند، اطلاعات شغلی و ارزشمندی (راه های پیشرفت در شغل، چگونگیِ بهبود رزومه، تمرین مصاحبه و موارد دیگر) را ارائه می دهند، به سؤالات مربوط به رشته ی خود پاسخ می دهند و می توانند کارآموزان خود را به چالش بکشند تا درباره ی مسیر شغلی خود به طور جدی فکر کنند. منتورها به طور صحیح آموزش دیده اند تا کارآموزان بتوانند در شغلشان پیشرفت بلندمدتی داشته باشند.

تکنیک ها یا مدل های منتورینگ

در حالی که مدل های بسیار متنوعی برای منتور وجود دارند، در ادامه مدل های مختلف منتورینگ آورده شده است کخ کمک می کند تا دریابید که کدام نوع برای شما بهتر است.

۱. منتورینگ یک به یک

در این نوع منتورینگ فقط یک منتور و منتی وجود دارد و معمولا فردی باتجربه تر با فردی کم تجربه یا جوان تر همراه می شود.

۲. منتورینگ گروهی

در این مدل یک یا چند منتور با گروهی از منتی ها کار می کنند. در مدارس و برنامه های مختص جوانان اغلب از این مدل استفاده می شود، زیرا زمان و منابع کافی برای درنظرگرفتن یک منتور برای هر منتی وجود ندارد.

۳. پییر منتورینگ (Peer Mentoring)

در این مدل، طرفین سِمَت یکسانی دارند یا در بخش های یکسانی از شرکت کار می کنند یا در زندگی حرفه ای یا شخصی خود تجربه های مشترک یا مشابهی دارند. در این رابطه منتورینگ هر دو نفر به یکدیگر آموزش می دهند و کمک می کنند. این رابطه منتورینگ می تواند گروهی یا یک به یک باشد.

۴. منتورینگ الکترونیکی (E-Mentoring) یا از راه دور

با پیشرفت فناوری دیگر نیازی نیست رابطه منتورینگ رودررو باشد. با استفاده از نرم افزارهای آنلاین یا حتی ایمیل دو طرف می توانند مجازی با یکدیگر در ارتباط باشند.

۵. منتورینگ معکوس (Reverse Mentoring)

این رابطه منتورینگ درست برعکس رابطه منتورینگ معمول و سنتی است. یعنی به جای اینکه کارمند ارشد به کارمند جوان تر آموزش دهد، کارمند جوان تر کارمند ارشد را راهنمایی می کند. در این نوع منتورینگ، معمولا فرد جوان تر یا تازه کارتر طرز استفاده از اپلیکیشن یا فناوری جدیدی را به فرد ارشد و مسن تر می آموزد.

۶. منتورینگ سرعت (Speed Mentoring)

این نوع منتورینگ شامل ملاقات هایی کوتاه و سریع است و معمولا بخشی از رویدادی در شرکت یا کنفرانس به شمار می رود. در منتورینگ سرعت، منتی با تعدادی از منتورهای مختلف مجموعه ای از مکالمات یک به یک را انجام می دهد و معمولا پس از گفت وگویی کوتاه، از پیش یک منتور پیش منتور بعدی می رود. منتی باید از قبل آماده باشد و برای دریافت راهنمایی های افراد حرفه ای سؤالاتی را آماده کرده باشد.

منتورینگ چه مزایایی دارد؟

داشتن منتور، راهی عالی برای سهولت انجام وظایف در شرکت است و باعث می شود که درمورد وظایفتان از شخصی که سال ها تجربه دارد و از پیچ وخم های کسب وکار می داند، یاد بگیرید. همچنین با داشتن فرد موفقی در کنارتان برای پشتیبانی، می توانید مهارت های شغلی خود را افزایش دهید، راحت تر با محیط جدیدتان سازگار شوید و به طور کلی کسی را داشته باشید که در مواقع نیاز به او اعتماد کنید. در ادامه چند مورد از مزایای داشتن منتور را بیان می کنیم.

۱. در کارتان رشد و توسعه پیدا خواهید کرد

به احتمال زیاد، منتورتان از همان جایی شروع کرده است که شما امروز قرار دارید؛ بنابراین، می داند که انجام چه کاری برای پیشرفت در شرکت لازم است؛ بدین ترتیب، بدون شک او بهترین فرد برای راهنمایی شما در چند ماه اول کار جدیدتان است. منتورهای محل کار، اساسا معلمان توسعه شغلی هستند که پیچ وخم های کار را به شما نشان می دهند، مهارت های لازم را برای توسعه به شما می آموزند و به طور کلی، اشخاصی هستند که برای درخواست مشاوره، نمی ترسید به آنها نزدیک شوید.

۲. تمرکزتان بیشتر می شود

حواس پرتی در محیط کار شلوغ آسان است؛ به ویژه هنگامی که شخصیت های متفاوتی در دفتر کار می کنند. شاید کسی از بخش حسابداری سر مشتری فریاد می کشد یا با همکارش به طور کنترل ناپذیری می خندد. این هیاهوها هرچه باشد، داشتن منتور به شما کمک می کند در مسیر درستتان باشید و توجهتان را برای کارهای حرفه ای و پیشرفته ای حفظ کنید که به ارتقا و رشدتان کمک می کند.

۳. دوستی خواهید داشت

وقتی کارفرمایان، منتورها و کارمندان را با هم جفت می کنند، به طور معمول، علایق و شخصیت افراد را در نظر می گیرند تا از ادامه همکاری مطمئن شوند. در واقع، پس از صرف این همه وقت با منتور خود، به احتمال زیاد پیوند ویژه ای با او برقرار خواهید کرد و متوجه می شوید که در واقع اشتراکات بسیاریی نیز با یکدیگر دارید. بیشتر اوقات، این فرد معمولا با پایان برنامه مشاوره شما، به دوست معتمد و امین شما تبدیل می شود؛ به این معنی که شاید بخواهید خارج از کار نیز به او مراجعه کنید.

۴. شبکه خود را رشد خواهید داد

داشتن منتوری که آرزو دارید مانند آن باشید، به اتصال مادام العمری تبدیل می شود و در رشد شبکه ارتباطی به شما کمک می کند. همان طور که آنها نسبت به شما، مدت زمان طولانی تری در این حرفه بوده اند، احتمالا افراد مناسبی را نیز می شناسند که می توانند شما را به آنها معرفی کنند. اگر ایشان راه حل مشکلاتتان را نمی دانند، به احتمال زیاد کسی را برای کمک به شما می شناسند. مزیت دیگر نیز شناختن چهره آشنایی در رویدادهای شبکه است که می تواند نحوه کار و گفت وگو با مشتری ها و متخصصانی را که در همان مسیر کاری شما هستند، نشان دهد.

۵. بازخورد معتبری دریافت خواهید کرد

اگر ایده ای دارید که درمورد آن اطمینان ندارید، می توانید با منتور خود مشورت کنید و ایده هایتان را با او درمیان بگذارید. منتورها می توانند مشکلات احتمالی را شناسایی کنند و نتایجی را که حتی به ذهن شما خطور نکرده است، در اختیارتان بگذارند. همچنین آنها بازخورد سازنده ای را برای بهبود کارتان، قبل از ارسال به مشتری یا رئیستان ارائه می دهند؛ به نوبه خود، آنها می توانند با ارائه اظهارات معتبر، برداشت افراد را از شما تغییر دهند.

۶. مشاوره حمایتی دریافت خواهید کرد

اگر در کار با مشکلی روبه رو هستید، منتور می تواند به شما مشاوره پشتیبانی دهد تا مشکل را به روشی حرفه ای کنترل کنید. تجربه و درک آنها می تواند شما را از خطا باز دارد و از تکرار یک اشتباه نجاتتان دهد. در همین حال، صحبت با دوستان و خانواده درمورد مسائل مربوط به محل کار آسان است؛ اما متأسفانه، آنها کاملا اتفاقات پیش رو را درک نخواهند کرد و بنابراین نمی توانند مشاوره های ارزشمندی را به شما ارائه دهند. از طرف دیگر، یک منتور قبلا در موقعیت شما بوده و به همین ترتیب، در یافتن راه حلی منطقی برای مشکل، بهتر و مجهزتر است.

۷. کسی را دارید که موفقیت هایتان را به او بگویید

وجود منتور فقط برای اوقاتِ بد نیست؛ آنها برای اوقات خوب نیز هستند. منتورها می خواهند ببینند که زمانی را که برای شما سرمایه گذاری کرده اند، نتیجه داده است یا خیر؛ بنابراین، از اینکه در اوقات خوشتان دعوتشان کنید، خجالت نکشید و موفقیت های بزرگ و کوچک خود را با آنها به اشتراک بگذارید. به خاطر بسپارید آنان تقاضای دستمزد ندارند، بلکه پاداششان به موفقیت شما بستگی دارد.

۸. مهارت های ارتباطی خود را بهبود می بخشید

ممکن است منتورتان در زمینه دیگری با شما متفاوت باشد و پس از گذراندن سال ها در صنعت، مهارت های بین فردی و ارتباطی بسیار خوبی کسب کرده باشد؛ به همین ترتیب، آنها به شما کمک می کنند تا ارتباط مؤثرتری را برقرار کنید و روش های ارتباطی شما را در محل کار و خارج از آن به چالش می کشند؛ علاوه بر این، ممکن است به شما کمک کنند تا اعتماد به نفس خود را تقویت کنید و مجبورتان کنند تا قبل از ارائه کار در حضور کل شرکت، در جمع مخاطبان کمی سخنرانی کنید.

۹. با فرهنگ سازمان مورد نظرتان آشنا می شوید

فرهنگ هر شرکت کمی متفاوت با فرهنگ شرکت های دیگر است و مهم است که بدانید سازمان چگونه کار می کند و چطور می توانید با سایر اعضای تیم، بهترین تطابق را داشته باشید. طرح داشتن منتور شغلی نیز بخشی از فرهنگ سازمان خواهد بود؛ بنابراین، مهم است که ۱۰۰٪ تلاش کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید و به عضو معتبر و کارآمدی در بخش تبدیل شوید.

۱۰. احساس خوشبختی خواهید کرد

با دانستن اینکه شما فقط یک عدد در سیستم نیستید، به طور خودکار احساس خوشبختی می کنید؛ زیرا می دانید مهارت ها و تلاش های شما به واقع ارزشمند است. داشتن منتور به معنای این است که شرکت در حال سرمایه گذاری زمان و منابع برای توسعه شماست تا از این طریق در کسب وکار سرآمد باشید. به هر حال، اگر برایشان مهم نبود، برای تنظیم برنامه راهنمایی شما، خودشان را به زحمت نمی انداختند!

۱۱. درآمد بیشتری خواهید داشت

هنگامی که مهارت های بیشتری را کسب کنید، بیشتر موردتوجه کارفرمایان قرار خواهید گرفت که به نوبه خود، اغلب به شما این فرصت را می دهد تا درآمد بیشتری نسبت به هم سالانتان کسب کنید؛ همچنین، صرف نظر از اینکه منتور شما در همان سازمانی باشد که شما نیز در آینده خواهید بود، آنها می توانند شما را راهنمایی کنند که چگونه برای دستمزد بیشتر مذاکره کنید، ترفیع بگیرید یا حتی به مسیر شغلی جدیدی وارد شوید.

۱۲. به طور مرتب، در حال یادگیری خواهید بود

داشتن منتوری که می تواند به طور مرتب دانشش را با شما در میان بگذارد، به این معنی است که شما در موقعیت یادگیری مداوم همه چیز قرار خواهید گرفت. آنها می توانند نکات و ترفندهای جدید تجارت را به شما ارائه دهند؛ همچنین توصیه های خوبی را درمورد گوش دادن به پادکست ها و خواندن کتاب هایی برای افزایش دانش، به شما ارائه می دهند. به یاد داشته باشید که حتی بالارتبه ترین همکارانتان نیز یک منتور دارند.

۱۳. مهارت های رهبری خود را توسعه خواهید داد

با دقت کردن بر روی رفتار و واکنش های سرپرست یا منتور خود هنگام ارائه اطلاعات و دستورالعمل ها و نظارت بر دیگران، مهارت های رهبری آنها را تقلید خواهید کرد. به قول معروف، «شما به خوبی معلمتان هستید»؛ بنابراین، اگر معلمتان رهبری عالی باشد، شما نیز روزی به رهبری عالی تبدیل خواهید شد.

آیا شما نیز به منتور نیاز دارید؟

در حال حاضر، نسبت به فلسفه ی منتورینگ و دلیل نیازتان به آن درک بهتری پیدا کرده اید. با خودارزیابی و درک نوع چالش های پیش رو و دلیل پیش آمدنشان، می توانید این کار را شروع کنید. کرام می گوید: «از خودتان بپرسید که آیا ارتباطاتی دارید که بتوانند در مدیریتِ این چالش ها به شما کمک کنند؟» اگر پاسخ شما به این سوال منفی است، زمان آن رسیده که به دنبال یک یا چند منتور باشید. به خاطر داشته باشید که منتورینگ می تواند اَشکال و ابعاد مختلفی داشته باشد و نکته ی مهم این است که بهترین و دل سوزانه ترین مشورت را از فردی شایسته و در زمان مناسب دریافت کنید.

چطور از عهده چند شغل بر بیاییم؟