در صورتی که مردی مبتلا به سرطان شود و نیاز باشد برای درمان از روش های شیمی درمانی و رادیو تراپی استفاده کند احتمال این که دچار ناباروری شود زیاد است. در این شرایط برای این که مرد بتواند در آینده بچه دار شود از روش هایی مانند فریز اسپرم یا فریز بافت بیضه استفاده می شود. برای مردانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند از آن جا که هنوز بیضه ها شروع به تولید اسپرم نکرده اند، بخشی از بافت بیضه که حاوی سلولهای پیش ساز اسپرم است فریز می شود. امکان پیوند بافت بیضه فریز شده از نظر تئوری تا 20 سال بعد وجود دارد و کمک میکند که فرد دوباره بتواند باروری طبیعی خود را بدست آورد.
آشنایی با بافت بیضه
معمولا مردان دارای دو بیضه هستند که درون کیسه های بیضه و خارج از بدن درست پشت آلت تناسلی قرار گرفته اند. بیضه بخشی از دستگاه تناسلی مردان محسوب می شوند که وظیفه تولید اسپرم و هورمون تستوسترون را بر عهده دارند.پیش از بلوغ در بیضه ها اسپرم بالغ وجود ندارد ولی تعداد زیادی سلول بنیادی اسپرم ساز وجود دارد که بعد از بلوغ با پشتیبانی سلولهای اطرافشان، اسپرم تولید میکنند. به مجموع این سلولها بافت بیضه گفته می شود که برای انجماد بافت بیضه مورد استفاده قرار می گیرند.
انجماد بافت بیضه
فریز کردن یا انجماد بافت بیضه یکی از بهترین و موفق ترین روش هایی است که به منظور حفظ سلامت بیضه برای باروری مردان انجام می شود. البته این اقدام برای مردانی انجام می پذیرد که به سرطان مبتلا هستند و انواع روش های درمانی از جمله شیمی درمانی یا پرتو درمانی را جهت درمان بیماری شان انجام می دهند.روش های شیمی درمانی و پرتو درمانی به بهبود وضعیت و درمان تومورهای سرطانی مردان کمک می کند. در مواردی که این اقدامات درمانی منجر به ناباروری مردان می شود، نیاز به اقدامات پیشگیرانه ای در مقابل اختلالات باروری یا بروز ناباروری است. یکی از مهم ترین اقداماتی که در این راستا انجام می گیرد، فریز کردن بافت بیضه است.
در چه مواردی از روش انجماد بیضه استفاده می شود؟
از جمله کاربرد های انجماد بیضه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مردانی که باید تحت درمان هایی مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی قرار بگیرند
- مردانی که به هر دلیلی بیضه هایشان باید برداشته شود
- آقایانی که مبتلا به آزواسپرمی بوده اند و در حال انجام روش میکرواینجکشن یا ICSI می باشند (جهت جلوگیری از بیوپسی مکرر)
میزان موفقیت انجماد بافت بیضه
از آنجا که انجماد بافت بیضه تکنیک نسبتا جدیدی محسوب می شود و در حیوانات موفقیت آمیز بوده است ولی هنوز اطلاعات آکادمیک دقیقی در مورد تولد نوزادان حاصل از فریز بیضه در دسترس نیست و میزان موفقیت آن آینده مشخص خواهد شد. از نظ تئوری تا 20 سال بعد از فریز کردن بافت بیضه امکان بازیابی آن وجود دارد ولی برای بدست آوردن درصد موفقیت این روش نیاز به گذشت زمان بیشتر و استفاده از نمونه های انسانی بسیار گسترده تر است.
مزیت های استفاده از روش فریز بافت بیضه
استفاده از روش فریز بافت بیضه می تواند مزیت های بسیاری با خود در پی داشته باشد. به طور کلی می توان گفت که هدف اصلی از انجام این روش، حفظ قدرت باروری در مردان و پسران مبتلا به سرطان است. در واقع همین مسئله به عنوان اصلی ترین مزیت استفاده از این روش قلمداد می شود.از دیگر مزیت های استفاده از روش انجماد بافت بیضه می توان به حفظ باروری در مردانی که مجبور به برداشتن بیضه هستند اشاره کرد. متاسفانه بسیاری از مردان به دلیل بیماری های جنسی، مجبورند بیضه های خود را طی عمل جراحی بردارند. این مردان از توانایی باروری برخوردار نخواهند بود. بنابراین می توان قبل از برداشتن بیضه، با انجام روش فریز بافت بیضه، قدرت باروری در مرد را حفظ کرد.
همچنین آن دسته از مردانی که به بیماری آزواسپرمی مبتلا هستند نیز می توانند از فریز بافت بیضه استفاده کنند. بیماری آزواسپرمی یکی از شایع ترین علل بروز ناباروری در مردان به شمار می رود. در این بیماری مایع منی مرد، فاقد اسپرم می باشد. در واقع می توان گفت که انجام این کار به عنوان یکی از روش های درمان این نوع از ناباروری شناخته می شود که باید به صورت ترکیبی با میکرواینجکشن انجام شود.
آیا فریز کردن بافت بیضه خطرناک است؟
این روش یکی از نوین ترین روش هایی است که با هدف پیشگیری از بروز ناباروری در مردانی انجام می شود که به سرطان دچار شده اند. این روش حتی در حیوانات نیز انجام شده و با نتایج موفقیت آمیزی همراه بوده است. اما نمی توان در خصوص نتایج آن برای تولد نوازدانی که حاصل این روش هستند اظهار نظر قطعی کرد. زیرا هنوز پژوهش های دقیق و جامعی در این زمینه انجام نشده است.
مراحل انجماد بافت بیضه
- اگر فردی مبتلا به سرطان بیضه باشد و بخواهد فریز بیضه انجام دهد، باید به مراکز انجماد بیضه مراجعه نماید. سپس پزشک متخصص جهت ارزیابی سلامت بیمار به خصوص برای بررسی بیماری های عفونی ویروسی، برای بیمار آزمایش خون درخواست می دهد.
- پس از انجام آزمایشات، پزشک با بیمار صحبت می کند و تمام مراحل عمل جراحی انجماد بیضه را برای بیمار توضیح می دهد. بیمار پیش از انجام عمل جراحی باید رضایت نامه مربوط به فریز بافت بیضه را تکمیل نماید. اگر سن مردان بیشتر از 18 سال باشد، خود بیمار باید فرم رضایت نامه را تکمیل کند.
- بیوپسی بیضه به همان ترتیب که پیش تر اشاره شد انجام می گردد و در صورت درمان سرطان بیضه، بیوپسی بیضه بلافاصله پس از جراحی بیضه انجام می شود.
- پیش از شروع عمل جراحی، برای اطمینان از عدم عفونت محل جراحی برای بیمار آنتی بیوتیک تجویز می گردد.
- در اکثر موارد بیمار در روز فریز بافت بیضه می تواند بیمارستان را ترک کند. همچنین در صورت وجود درد، بیمار می تواند از مسکن استفاده کند.
- پس از جراحی فریز بیضه، خلاصه پرونده به بیمار داده می شود.
آیا بافت فریز شده بیضه می تواند حاوی سلول های سرطانی باشد؟
سرطان هایی از قبیل لنفوم و لوسمی، بیشتر سلول های دیگر را آلوده می کنند. برای استفاده مجدد از سلول های منجمد بافت بیضه، پیش از استفاده از آن ها، سلول ها باید از نظر هیستوپاتولوژی بررسی شوند. همچنین در انجماد بافت بیضه، پیش از استفاده از سلول های فریز شده با کمک تکنیک های پیشرفته، سلول های میکرومتاستاتیک بررسی می شوند. بافت ذخیره شده بیضه فقط برای فردی که فریز بیضه انجام داده است، قابل استفاده می باشد و از آن نمی توان برای درمان ناباروری سایر بیماران استفاده نمود. در صورت عدم استفاده از سلول های فریز شده بیضه، فریز بیضه را می توان با کمک حرارت از بین برد و یا از آن در تحقیقات علمی استفاده کرد.
ماندن اسپرم در بیضه و خارج نشدن آن چه خطراتی دارد؟
