ریشه فرش چیست؟
فرش از قسمت های مختلفی تشکیل شده است ، ریشه فرش از مهمترین اجزای فرش محسوب می شود که به شکل نخ های سفید و یا کمی کرم رنگ در انتهای فرش می باشد.
شکل های گوناگونی از ریشه فرش وجود دارد که می توانیم به ریشه های ساده ، ریشه های گره دار ، ریشه های توری و زنجیری اشاره کنیم. فرقی نمی کند که ریشه از چه نوعی باشد، در هر صورت محافظت از آن ضروری است.
ترفندهای مراقبت از ریشه فرش
ریشه فرش یکی از بخش های مهم آن است که بیش از سایر قسمت ها در معرض آلودگی و خرابی قرار دارد. افراد مختلف برای محافظت از قالی و فرش خانه خود، دستورالعمل های گوناگونی را به کار می گیرند.در حال حاضر اهمیت این موضوع کاملا ملموس و روشن است زیرا که ریشه های فرش تاثیر خیلی زیادی بر ظاهر و ارزش فرش دارد و از آنجایی که سفید هستند خیلی سریع کثیف می شوند پس مراقبت از ریشه فرش خیلی مهم می باشد تا پوسیدگی و پارگی به سراغ آنها نرود.برای تمیز نگه داشتن ریشه های فرش چند راهکار متفاوت وجود دارد که در این بخش به تعدادی از این روش ها اشاره میکنیم
شست و شوی خانگی ریشه فرش
معمولا اولین راه حلی که پس از کثیف شدن ریشه فرش به ذهن همه می رسد؛ شستن آن در منزل است. اما مهم است که با روش صحیح آن آشنا شویم؛ چرا که گاهی اوقات با وجود صرف وقت و انرژی فراوان، پس از شستن متوجه می شویم که ریشه فرش زرد شده است. از جمله دلایل زرد شدن ریشه فرش، شستن آن بدون توجه به اصول صحیح این کار و جنس، الیاف و رنگ فرش است. همچنین استفاده از آب داغ و مواد شوینده شیمیایی و نامناسب از دیگر دلایل این اتفاق است.
برای شستن صحیح فرش، ابتدا ریشه ها را صاف و مرتب کنید. می توانید شامپو فرش و آب گرم را باهم مخلوط کنید و با دستمال یا فرچه به ریشه های فرش بکشید. برخی از مایع سفید کننده (وایتکس) نیز برای سفیدی ریشه فرش استفاده می کنند.
دقت کنید که بعد از اتمام عملیات حتما پنجره ها را باز کنید تا ریشه ها سریع تر خشک شوند. در قدیم از سرکه سفید برای اینکار استفاده می کردند؛ این روش همچنان برای فرش های دستباف جوابگو است و پیشنهاد میشود که برای ریشه فرش ماشینی به کار نرود.
استفاده از کاور ریشه فرش
بهترین روش معرفی شده در نگهداری ریشه فرش، استفاده از کاور برای کاور نمودن ریشه فرش است. جنس کاورها مختلف است . بهترین جنس کاور ها نوع توری آن می باشد . تبادل هوا در کاور توری از پوسیدگی ریشه جلوگیری می کند.
در این کاور از هیچ نو چسبی استفاده نشده است و فقط انتهای بیرونی آن را باید با نوار چسب بست.این کاور با نگه داشتن ریشه های فرش در داخل خود ، از ورود کثیفی و خراب شدن ریشه ها جلوگیری می کنند و حتی در اثر رفت و آمد آسیب نمی بیند.
البته باید توجه داشت در کنار تمام مزایای این کاورها ، باید هر چندماه یکبار باید آن را تعویض نمود . هنگام خرید در انتخاب جنس کاور دقت نمایید چون برخی از کاور ها از جنس نامرغوب تهیه می شوند و خود باعث آسیب و پوسیدگی ریشه های فرش می شود.این کاور ها را می توان از قالیشویی ها و مراکز تهیه پلاستیک تهیه نمود.
مزایای کاور ریشه فرش چیست؟
- کاورها روی لبه فرش محکم می شود از کثیف شدن ریشه ها جلوگیری می کند.
- کاور ریشه فرش موجب منظم شدن ریشه های فرش می شود.
- با استفاده از کاور ریشه فرش ، عمر ریشه فرش شما زیاد خواهد شد و دیگر نیازی به ترمیم فرش نخواهید داشت.
- کاور ریشه فرش دارای قیمت مناسبی است و از تمام فروشگاه های مرتبط و قالیشویی ها می توانید آن را تهیه کنید.
گره زدن ریشه ها
اولین کاری که باید بعد از خرید فرش باید انجام دهید ، گره زدن ریشه ها برای محافظت از آنها است . این کار از خراب و وا رفتن ریشه فرش جلو گیری میکند. روشهای مختلفی برای گره زدن ریشه های فرش وجود دارد که عبارت است از :
- گره زنجیره ای
- دو گره
- گره نخودی
گره زنجیره ای
هنگامی که ریشه فرش بلند باشد ، می توان از این نوع گره استفاده نمود .گره های زنجیره ای غالباً به منظور زیبایی زده می شود . جهت انجام گره زنجیره ای باید نخست در انتهای ریشه ها گره نخودی و یا حتی دو گره ایجاد شود سپس امتداد ریشه های هموار را نیز به فاصله ای در حد 2 سانتی متر از گره نخودی، مجدداً با هم گره ای معمولی زد، دوباره امتداد ریشه ها را از محل قبلی و با فاصله ای 2 سانتی متری با ریشه های همجوار گره زد. در انتها تمامی ریشه های فرش به صورت زنجیره ای تغییر شکل می دهند.
دوگره
برای ایجاد دوگره باید تمام ریشه های فرش را به دسته های 2 الی 5 تایی تقسیم کرد، در دوگره یک دسته از این ریشه ها را با دست چپ نگه داشته و سپس با دست راست نخی شبیه به نخ پود را توسط شصت سبابه می گیرند و سپس آن دسته نخ را دو مرتبه به دور اگشت میانه، سبابه و شصت می چرخانند، اولین دسته 2 یا 5 تایی از ریشه ها را از میان آن به بیرون می آورند و مابقی نخ را با دست دیگر (دست راست) هدایت می کنند و به این گونه گره ای که تشکیل می شود، روی اولین دسته ریشه هاقرار می گیرد.
این گره (دو گره) دقیقا به انتهای ریشه ها هدایت می شود و باعث مستحکم شدن گلیم بافی و یا بافت فرش می شود. این عمل را به ترتیب روی دسته های دوم، سوم، چهارم و پنجم از ریشه های فرش تا به آخر انجام دهید.
این روش اغلب در فرش های نو که ریشه های بلند و سالمی دارند انجام می شود . چرا که در صورتی که فرش به خاطر کهنه و قدیمی بودن چله های آن پوسیده و کوتاه شده باشد دیگر نمی توان این روش را به کار برد و باید برای ایجاد دوگره از نخ و سوزن استفاده شود.
گره نخودی
جهت درست کردن گره به صورت گره نخودی می بایست طول ریشه ها به اندازه لازم بلند باشد. برای زدن این نوع گره، ریشه ها را باید در دسته های 2 تا 5 تایی گرفته و به صورت معمولی دور هم بپیچانید و گره بزنید . اگر فرش قدیمی باشد و یا ریشه های آن کوتاه باشد، باید ابتدا ریشه های آن را اضافه نموده و بلندتر کنید . سپس به صورت روش ذکر شده، گره نخودی را درست کنید.
استفاده از لفاف دوزی
یکی از بهترین روشهای قدیمی برای نگهداری ریشه های فرش ،لفاف دوزی می باشد . در این روش نوع پارچه به کار رفته شده از جنس متقال و یا برزنت می باشد هم چنین در مواردی از جاجیم های ماشین بافت نیز برای لفاف دوزی ریشه های فرش استفاده می کنند.
در لفاف دوزی ریشه های فرش را باید تازده و داخل پارچه مربوطه قرار دهید. سپس هر دو طرف پارچه را به ابتدای بافت وصل کنید. جریان داشتن هوا در پارچه های مورد استفاده در لفاف دوزی ، از وارد شدن بعضی آسیب های شیمیایی و فیزیکی به ریشه های فرش جلوگیری می کند . زیرا جنس این پارچه ها نخی مشبکی می باشند.
اشتباهات رایج در مراقبت از ریشه فرش
- شستشوی غلط: شستشوی اشتباه فرش نه تنها به تمیزی ریشه و فرش شما کمکی نمی کند؛ بلکه با زرد شدن ریشه و آسیب به بافت فرش، به ضرر این کالای باارزش نیز هست.
- چسب زدن ریشه فرش: به غیر از اثر چسب که روی ریشه مانده و کار قالیشویی را دشوار می کند؛ خود چسب هم به مرور بخاطر رفت و آمد، قدرت چسبندگی اش را از دست داده و باعث آسیب زدن به فرش می شود.
دلایل محافظت از ریشه
از مهمترین دلایل محافظت از ریشه فرش می توانیم به موارد ذیل اشاره داشته باشیم :
- محافظت از ریشه فرش سبب می شود که فرش کثیفی کمتری را به خود بگیرد.
- ریشه ها پوسیده نشود و در واقع عمر فرش افزایش یابد.
- باعث جلوگیری از خرابی می شود که به سبب کنده شدن ریشه فرش ایجاد شده است.
- موجب می شود که قیمت فرش به سبب خرابی کاهش پیدا نکند.
- سبب خواهد شد که ریشه ها حالت اولیه خود را حفظ کنند و نامنظم نشوند.
- همچنین محافظت از ریشه فرش از آسیب به سایر قسمت های فرش جلوگیری می کند.
بیدخوردگی فرش و راه های جلوگیری از آن
