به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از اعتمادآنلاین، سعید حجاریان در یادداشتی خطاب به همایون شجریان نوشت: درگذشت استاد آواز ایران، محمدرضا شجریان را به شما و خانواده محترم تسلیت می گویم. قصد داشتم پس از خاکسپاری آن مرحوم، نکاتی را با شما در میان بگذارم و وظایفی را که به نظرم جامعه هنری ایران از شما انتظار دارد، متذکر شوم.
۱) مرحوم استاد شجریان، زندگی پرباری داشتند. ایشان، اسلاف آواز ایران همچون ظلی، برومند، قمر، تاج، فاخته ای، بنان، طاهرزاده و... را از صافی ضمیر خود عبور دادند و سپس، با نوای آهنگ سازانی همچون لطفی، مشکاتیان، علیزاده، کلهر و... ممزوج کردند و به این طریق طرفه معجونی به وجود آمد که سال های دراز می تواند دستمایه آموزش آواز ایران قرار گیرد. بنابراین، اولین انتظاری که از شما می رود، این است که با همکاری سایر شاگردان آن مرحوم، ردیف های آوازی ایشان را نظم و نسق ببخشید و چنان که ایشان خود می خواستند، این رویه «شاگردپروری سینه به سینه» را ادامه دهید که این سلسله منقطع نشود.
۲) مرحوم استاد شجریان جایگاهی فراگیر داشتند. افغان هایی که با بیدل خوانی های استاد سرآهنگ مأنوس اند، ترک هایی که به مکتب شوشا عشق می ورزند، کردهایی که با آوازهای رزازی سرمست می شوند، عرب هایی که با لیلیات شبانه های خود را می گذارنند، جملگی گوهری را در صوت استاد دیدند که با آن احساس یگانگی می کنند؛ گویی شجریان نماینده فرهنگی سراسر منطقه ماست. بر این اساس، شناساندن هر چه بیشتر استاد به مردم عادی این کشورها -که اگر رها شوند به سمت موسیقی های تُنُک مایه روی می آورند- شاید وظیفه دیگری باشد که بر عهده شماست.
۳) یکی از کارهایی که شاید در زمان زندگانی استاد باید انجام می گرفت و نشد، تهیه مستندی بلند و جامع الاطراف از زندگی ایشان بود که من نیز به ایشان پیشنهاد دادم و استقبال هم کردند و کار را به آقای مشکاتیان محول کردند؛ شاهد من هم مژگان خانم هستند. اما نمی دانم چرا کار رها شد. اکنون، جای چنین مستندی خالی و ضروری است؛ باید کار را به اهل فن واگذار کرد و «راش » های نادیده زندگی ایشان را به وی سپرد تا چنین کاری صورت بگیرد.
۴) نکته دیگر درباره سبک آوازی شما و مرحوم پدر است. ایشان، تا حد زیادی وفادار به شیوه قدما بود و به همین خاطر شاید بعضی از آوازهایشان که طولانی و با مضامین سنگین است، برای جوانان امروز ملال آور باشد. اما سبک شما که خود جوانید و با روحیه جوانان آشنا تر، با نشاط تر و شاداب تر به نظر می رسد. اگر چه من تمایل بیشتری به کارهای پدر دارم، اما گمان دارم جوانان امروز با شما احساس همبستگی بیشتری می کنند. زمانی شنیدم مرحوم پدر درباره سنت شکنی ها و بی پروایی های آوازی شما نکاتی را متذکر شده بودند که حکایت از ورودتان به شیوه های آوازی متفاوت داشت، اما گمان دارم همین بی پروایی ها و شادابی ها باعث جذب جوانان می شود تا بعدها از طریق شما به سنت آواز سنتی ما تمایل پیدا کنند. از این رو، گمان دارم ضروری است شما و بعضی شاگردان ایشان همین راه نوآورانه را ادامه دهید و بی آنکه از سنت سَلَف تخطی کنید، ابتکاراتی جدید در آثار آینده به وجود آورید. برای مثال، خواندن شاهنامه از سوی شما، کاری بود سترگ که فقط از عهده شما برمی آمد و تحسین پدر را نیز برانگیخت.
۵) استاد شجریان در زندگی خود همواره جانب مردم را گرفتند و به این خاطر صدمه ها دیدند تا حدی که ممنوع الصدا شدند و حتی ربنای شان را خاموش کردند. ایشان می گفتند «من صدای خس و خاشاکم». به گمانم شما نیز به مرور با این مصائب روبه رو خواهید شد! با این وصف، اگر همچون پدر عنصر سیاست را نیز به نگاه موسیقیایی تان بیفزایید، مسئله دوچندان بغرنج می شود! بنابراین باید راه را آهسته و پیوسته طی کرد. چنان که می دانیم مرحوم استاد در آغاز راه و به دلیل نگاه های سنتی حاکم، از نام خود گذشتند! البته زمانه متفاوت شده است و نمی گویم به قول شاملو عشق را در پستوی خانه نهان باید کرد... که خود نسبت به ظرایف امر آگاه هستید!
تا به اینجا به خود جرئت داده ام و تکالیفی را بر شما بار کرده ام، اما مرحوم شجریان توانایی هایی دیگر نیز داشتند؛ خطاطی، ساختن ساز و حتی گل آرایی که نمی دانم آنها را هم بر شما بار کنم یا نه... که شاعر می گوید:
بار غم عشق او را گردون نیارد تحمل / چون می تواند کشیدن این پیکر لاغر من
ایام به کام.
واکنش استادشجریان به ترور استادش توسط منافقین
