دریاچه زیبای زریوار (زریبار)
یکی از زیباترین جاذبه های طبیعی در شهرستان مریوان، دریاچه ای است با آب شیرین در ۳ کیلومتری غرب شهرستان که در ارتفاعی نزدیک به ۲ هزار متری از سطح دریا قرار گرفته است. «زریوار» یا «زریبار» نام این جاذبه ی زیبای طبیعی است که لقب بزرگ ترین و البته زیباترین دریاچه ی آب شیرین غرب کشور را به خود اختصاص داده است.
جالب است بدانید که آب این دریاچه ی شگفت انگیز بواسطه ی آب چشمه های پیرامونش تامین شده و به همین دلیل ابتدا به «زیراوبار» که در زبان کردی به معنای آب کف کنار است، شهرت داشته و سپس به «زریوار» تغییر نام می دهد. انواع آبزیان، پرندگان، گیاهان و برخی از پستانداران در مجاورت این دریاچه ی ارزشمند زندگی می کنند.
مجتمع پارک ساحلی زریوار
«مجمتع پارک ساحلی زریوار» یکی از جاذبه های گردشگری ارزشمند در شهرستان مریوان است که به اعتقاد مسئولین این شهرستان، می توان آن را تنها مجموعه ی گردشگری در زریوار معرفی کرد. مجتمع پارک ساحلی زریوار، تنها مجموعه ی گردشگری در زریوار است .
مسئولان این شهرستان، این پارک ساحلی و تپه ی مشرف به آن را در سه مجموعه ی سازماندهی شده و ارزشمند به نام های «پارک شهری و مراکز فرهنگی و خدماتی»، «پارک ساحلی» یا «بلوار ساحلی» و «مجموعه ی خدماتی پذیرایی و اقامتی روی تپه» به عنوان جاذبه ی گردشگری برای مسافران و علاقه مندان به طبیعت گردی ارائه کرده است.
باشماق -بازارچه ي مرزي
بازارچه ي مرزی باشماق در مسیر و فاصله ي شانزده كيلومتري درياچه واقع شده كه تعداد زيادي تجار، بازرگان خارجي و داخلي و افراد پیله ور محلي و شركت هاي حمل و نقل ترانزيتي كالا در آن فعاليت دارند. اين محور در حال حاضر به دليل ايجاد ارتباط بين شهر مريوان با بازارچه داراي عملكرد ترانزيت كالا بوده و به جز استفاده ي روستائيان ساكن اطراف درياچه به عنوان جاده دسترس مسافرين خارجي به مقصد كشور عراق، تجار، بازرگانان و گردشگران و نيز براي ديدن بازارچه ي مرزي و آثار هشت سال دفاع مقدس از آن استفاده مي نمايند.
دشت بیلو
در ۱۵ کیلومتری از شهرستان مریوان، یکی دیگر از جاذبه های گردشگری طبیعی قرار گرفته است که از آن به نام «دشت بیلو» یاد می شود. دشتی با بهره مندی از پوشش گیاهی مطلوب، چشمه های متعدد و حضور جنگل های پیرامون، به یکی از مکان های محبوب و مناسب برای گردش و مسافرت در این شهرستان تبدیل شده است. طبیعت زیبا، نشاط و خرمی دشت و چشم اندازهای خیره کننده در این نقطه از مریوان، در ایام مختلف سال مخصوصا در روزهای نوروز و تعطیلات آخر هفته، میزبان جمع زیادی از مردم محلی و روستاییان است.
منطقه تفریحی قمچیان
در حد فاصل جاده ی مریوان- سقز، یکی از زیباترین مناطق گردشگری در استان کردستان قرار دارد که به «منطقه ی تفریحی قمچیان» شهرت یافته است. این منطقه ی محبوب به دلیل وجود مناظر دیدنی طبیعی، چشم اندازهای سرسبز، کوه های سربه فلک کشیده و درختان گوناگون، همواره مورد توجه گردشگران و مسافران بوده است. تفریحگاهی که با حضور در آن شیفته و مجذوب آن شده و آرامشی شگرف را تجربه خواهید کرد. از ویژگی های مطلوب در این منطقه می توان به وجود گیاهان خوراکی متعدد، پرندگان مختلف و کوه هایی همچون چاوک و قله ی امام اشاره کرد که گزینه ای عالی برای کوهنوردی و طبیعت گردی است.
روستای کانی سانان
در فاصله ای حدود ۷ کیلومتری از غرب شهرستان مریوان، در دامنه ی کوه و در فاصله ای نزدیک و مقابل دریاچه ی زریوان قرار دارد. خانه های روستا با معماری جالبی به صورت ردیفی، درست پشت سر یکدیگر و بدون اینکه هیچ یک از آن ها مقابل دید خانه ی دیگری را بگیرد، ساخته شده است.
خانه های روستا با معماری جالبی به صورت ردیفی، پشت سر یکدیگر و بدون اینکه هیچ یک از آنها مقابل دید خانه ی دیگری را بگیرد، ساخته شده است
در واقع چینش خانه ها به دلیل قرارگیری روی سرازیری، به گونه ای است که با حضور در هر خانه، منظره ای جالب و دوست داشتنی را شاهد خواهید بود و مناظری چشم نواز از دریاچه، کوه، جنگل های متعدد و نیزارها مشاهده می شود. به نظر می رسد که این روستا دارای پیشینه ای نزدیک به ۱۵۰ سال است و چون در گذشته ساکنان نخستین آن سه خانواده ی دامدار را تشکیل می داد، به این نام یعنی «کانی سه نان» شهرت یافته است. زیبایی های این روستا، آن را به یکی از مقاصد گردشگری تبدیل کرده است.
قلعه مریوان (قلعه ایمام)
یکی از جاذبه های تاریخی در شهرستان مریوان، بنایی است کهن و متعلق به اواسط قرن ۱۰ هجری قمری که در فاصله ی ۳ کیلومتری از جنوب شرقی شهر، قرار دارد. «قلعه ی مریوان» نام این میراث تاریخی کشور است که به نظر می رسد در دوران حکومت «سرخاب بیگ اردلان»، بر فراز کوهی احداث شد. «هلوخان» و «قلعه ایمام»، نام های دیگر این اثر تاریخی است که در بین مردم رواج یافته است. متاسفانه به دلایلی بخش اعظمی از این میراث کهن از بین رفته است و تنها آثاری از پله و آب انبار آن باقی مانده است. گفته می شود که دوران سرخاب بیگ، از این قلعه به عنوان پایگاه حکومت کردستان استفاده می شد. سرانجام در زمان هلوخان، حتی با وجود افزایش قدرت دفاعی قلعه و اضافه کردن ساختمان های دیگری به آن مانند مسجد، مرکز فرمانروایی خود را از این قلعه به «قلعه ی پالنگان» تغییر داد.
پل تاریخی گاران
در فاصله ی ۱۰ کیلومتری از شمال شرقی شهرستان مریوان و در جاده ی «گاران-تیژتیژ»، یکی از جاذبه های تاریخی استان کردستان قرار گرفته است که به «پل گاران» شهرت دارد. پلی ساخته شده از سنگ، ساروج، آجر و سنگ های تراشیده و بالغ بر ۵ دهنه، که دو دهنه ی آن در وسط رودخانه ساخته شده است. در گذشته با کمک این پل، مسیر ارتباطی بین «اسلام دشت» و «گاران» در شهرستان مریوان آسان تر صورت می پذیرفت. همچنین با استفاده از این پل، شهر «سنندج» به شهر مریوان متصل می شد. گفته می شود قدمت این سازه ی تاریخی متعلق به دوران حکومت ساسانیان است و تا سال ۱۳۲۰ از آن استفاده می شد. جالب است بدانید که پل گاران، در دوران حکومت صفویان و در زمان حکومت والیان اردلان، مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته و به عنوان میراث فرهنگی کشور، به ثبت ملی رسیده است.
ارتفاعات چهل چشمه
در منطقه ی مریوان، ارتفاعات کوهستانی متعددی وجود دارد که اغلب از دو نوع مرتفع سنگی و کوه های جنگلی رفیع است. «چهل چشمه» کوهی است با ارتفاعی نزدیک به ۳ هزار و ۱۴۰ متر از سطح آب های آزاد که در شمال شرقی شهرستان مریوان قرار گرفته است. درواقع چهل چشمه متشکل از ۲۰ قله ی دیگر است که قله ی شاه نشین در چهل چشمه، کانی میران، کوه مزگت و میرزا، کوه افراسیاب، کوه باینچوب، کوه کل کوژ تعدادی از این قلل را تشکیل می دهد.
در پیرامون این کوه زیبا و سربه فلک کشیده، روستاهای متعددی وجود دارد که نرگسله، درهوان، کا نعمت و اسحاق آباد، از جمله ی آن ها است. طبعیت زیبا با چشم اندازهایی رویایی و افسونگر، سرسبزی و نشاط منطقه، مجموعه ی کم نظیری از گل و گیاهان مختلف با پوشش گیاهی متنوع دارویی از جمله کاشمه، سموور، ریواس، برزا، سنوبر، حضور چشمه ها و ییلاق های متعدد از جمله چشمه ی «قولنگ احمد خدر»، «میکائیل کویره»، «هوار« یا «کانی چاوره ش»، «جمین»، «کانی زلیخا» و «مصطفی خان»، این منطقه از کشور را به یکی از تفریحگاه ها و استراحتگاه های محبوب تبدیل کرده که در ایام مختلفی از سال میزبان گردشگران، طبیعت گردان و کوه نوردان از سراسر ایران است.
تفرجگاه ملاقوبی
از دیگر مکان های دیدنی در شهرستان مریوان، تفرجگاهی به نام «ملاقوبی» است که در جنوب شرقی روستای «برقلعه» و در بخش شمالی روستای «هجرت» قرار گرفته است. درواقع «ملاقویی» منطقه ای است که در آن فردی به همین نام دفن شده که از گذشته تا به امروز به عنوان زیارتگاه و مکانی مذهبی مورد توجه و احترام مردم قرار می گیرد. حضور درختان جنگلی فراوان، طبیعتی سرسبز و چشمه های متعدد، مناظر و چشم اندازهایی زیبا و منحصربه فرد را در این منطقه ایجاد کرده که آن را به یکی از مکان های دیدنی و جاذبه های گردشگری استان کردستان، تبدیل کرده است.
دشت ناوطاق
ناوطاق گاران در 40 کیلومتری شهر مریوان و مابین بخشهای سرشیو و مرکزی قرار دارد. این دشت در فصل بهار به واسطه ی سرسبزی و طبیعت زیبا و چشمه های آب، پذیرای گردشگران زیادی می باشد.
در اطراف این دشت کوههای بلندی سر به فلک کشیده اند و زیبایی خاصی به این منطقه داده در این محل علاوه بر گونه های مختلف ،گیاهان خوراکی زیادی مانند ریواس، پیچک، کنگر، قارچ خوراکی وجود دارد که در فصل بهار روزانه تعداد قابل ملاحظه ای از اهالی روستاهای اطراف آنها را جمع آوری و در شهر به مشتریان عرضه می نمایند.
روستای اورامان
غار کونا شم شم
غار کونا شم شم در نزدیکی روستای تراق تپه در ارتفاعات چهل چشمه واقع شده است. «کونا چم چم» در زبان کردی به معنای سوراخ یا حفره ای است که در آن خفاش وجود دارد. این غار از سنگ های آهکی کوه های اطراف تشکیل شده و دارای سه دهانه ورودی است که در حال حاضر یکی از آنها به دلیل ریزش مسدود شده است.
آبشار گویله
آبشار گویله یکی دیگر از جاذبه های گردشگری طبیعی مریوان است که در ۲۰ کیلومتری آن در نزدیکی روستایی با همین نام واقع شده است. این آبشار در دل جنگل های سرسبز و انبوه منطقه مرزی کردستان، در محور سقز به مریوان قرار گرفته است و ارتفاع آن به بیش از ۵۰ متر می رسد.