به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از فرارو، اخیرا ویدئو‌هایی از سخنرانی حسام الدین آشنا مشاور رییس جمهور و رییس مرکز تحقیقات استراتژیک در یک جمع دانشجویی درباره لایحه بودجه در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر شده که بازتاب گسترده‌ای داشته است.
حسام‌الدین آشنا در سخنان خود می‌گوید: «من اگر به جای دانشجویان امروز بودم به دنبال برگزاری دوره‌های مختلف بودجه‌خوانی و کسب اطلاعات بیشتر درباره بودجه می‌رفتم. امروز دانشجویان اسم یک نهاد به نام جامعه‌المصطفی را می‌دانند، اما سایر نهاد‌ها را نمی‌شناسند. پشت هر ردیف بودجه یک قبیله و یک پدر و مادر قرار دارد؛ شما فقط جامعه‌المصطفی را می‌شناسید، هزار نهاد دیگر وجود دارند که اصلا اسمشان را هم نشنیده‌اید. وقتی می‌خواهیم بودجه شان را قطع کنیم، کل بودجه کشور را گروگان می‌گیرند، تا تکلیف آن یک ردیف مشخص شود. بودجه مظهر تعارض و تفاوت‌ها در کشور و تجسم واقعی نظام قدرت است. با شفاف‌کردن بودجه همگان می‌توانند راجع به روابط قدرت بفهمند، در طول زمان ردیف‌های بودجه‌ای پادار شده‌اند. به این صورت که در ابتدا فردی با لابی، فشار، تماس و توافق یک بند در بودجه سالانه کشور به عنوان کمک به فلان موسسه باز کرد که در آغاز نیز اعتبار این بند ۱۰ میلیون تومان بوده، اما به مرور زمان این بند و مبلغ اعتبار آن رشد کرده است. هر رییس جمهوری فکر کرده که دوستانی دارد و باید آن‌ها را تقویت کند به همین دلیل نیز در بودجه ردیف‌هایی برای حمایت از آن‌ها قرار داده است.»
این اظهار نظر آشنا با واکنش تند نمایندگان مجلس روبه رو شده است. یکی از مهمترین واکنش‌ها متعلق به غلامرضا تاجگردون رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس است.
تاجگردون در اینستاگرام خود نوشت: «هر رئیس جمهور گویا باید یک مشایی داشته باشد. مشاور محترم رئیس جمهور بعد از شش سال از دوره رئیس جمهور، با دادن آدرس غلط به جامعه فرار به جلو می‌کنید. بودجه را دولت می‌دهد. شش سال هم آقای روحانی بودجه را به مجلس داد. هر آنچه که بخواهد می‌تواند در لایحه انجام دهد.»
به نوشته تاجگردون "افزایش‌های مجلس هم مشخصه. افزایش حقوق بازنشستگان، کسری بیمه‌ها، عمرانی، مناطق محروم، پاداش برزمین مانده فرهنگیان و کارمندان، افزایش مستمری افراد تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) و از این قبیل موضوعات. "
او در ادامه تاکید کرده است: «جناب آقای آشنا این مردم درد زیادی دارند به دردشان نمک دروغین نریز یا اینکه اگر جنایتی شده دولت فعلی را هم در این جنایت شریک بدانید؛ البته که اگر مجلس ببیند جایی بی‌انصافی شده باشد اصلاح می‌کند. چه در عرصه اقتصادی و چه در فرهنگی و چه در دفاع. خدا همه را به راه راست هدایت کند.»
احمدامیرآبادی فراهانی نماینده دیگر مجلس و عضو هیات رئیسه مجلس در توییتی نسبت به اظهارات مشاور رئیس جمهور واکنش نشان داد و نوشت: «جناب آشنا که طرفدار شفافیت بودجه هستند، بفرمایند چه مقدار بودجه گرفته‌اند و چگونه خرج کرده‌اند و دولت شما در دنیا چند نفر را با زبان فارسی آشنا کرده است؛ ولی خوب است بدانید جامعه المصطفی که همیشه کمتر از آن چیزی که تصویب می‌شود تخصیص می‌دهید ۳۰۰ هزار نفر را با زبان فارسی آشنا کرده است.»
همچنین امروز بهروز نعمتی سخنگوی هیات رئیسه مجلس به سخنان آشنا انتقاد کرد و در توئیتی نوشت: "آقای آشنا مدت‌ها است سعی دارد در مقام تئوریسین با انداختن تو در زمین دیگران ناکارآمدی خود و دوستانش را بر دوش دیگران بیاندازد. اینبار در بودجه ۹۸ که تدوینی از طرف دولت بوده را با ناآشنایی تحلیل کرده است. آقای تئوریسین؛ مجلس تدوین گر نیست، ریل گذار است. هرجا اشتباه رفتی باید به ریل برگردی."
این فقط نمایندگان مجلس نبودند که سخنان آشنا ناراحتشان کرده است. امروز روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران هم به تندی به مشاور رییس جمهور تاخت و در مطلبی با عنوان "عملیات فریب آشنا در بودجه" نوشت: "تقلیل‌دادن چالش بودجه‌نویسی ایران که یکی از پنج ابربحران اقتصاد ایران به‌زعم مشاوران اقتصادی دولت معرفی می‌شود به بودجه نهاد‌های غیردولتی (انقلابی، مذهبی و تبلیغاتی)، مصداق به انحراف بردن مبحث بودجه‌ریزی غیرعملیاتی ناصواب است."
به عقیده روزنامه جوان چالش اصلی بودجه دولت بدهی بیش از ۵۴۰ هزار میلیارد تومانی دولت است. این روزنامه نوشته است: «با مطرح شدن دوباره حواشی بودجه و بهره‌برداری برخی جریان‌های سیاسی برای القای این دروغ که سهمیه‌ها برای برخی نهاد‌های غیردولتی، دست دولت را برای اداره کشور بسته نگه داشته، برخی به‌دنبال جدل‌های بیهوده و بی‌تأثیر در اقتصاد هستند.»
با این اوصاف آیا اظهارات آشنا درست است؟ ریخت و پاش‌ها بودجه در چه ابعادی است؟ و منظور از ابعاد پنهان بودجه چیست؟
مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی و تحلیلگر مسائل بودجه در این باره گفت: «بودجه در ایران کاملا شفاف است. همین حالا لایحه بودجه سال ۹۸ در دسترس همه قرار دارد و تمام ابعاد آن روشن است، اما کسی حال ندارد این‌ها را بخواند و بررسی کند. سخنان آقای آشنا درست است. بی انضباطی مالی از دوره آقای احمدی نژاد در بودجه کشور افزایش یافته است.»
او افزود: «این موضوع در ساختار بودجه کاملا روشن است. به عنوان مثال دبیرخانه ستاد انقلاب فرهنگی، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری و بسیاری از نهاد‌های فرهنگی غیر دولتی ردیف بودجه دارند مگر دبیرخانه مجلس خبرگان را باید با چند نفر اداره کرد که هفت میلیارد تومان اعتبار دارد.»
این کارشناس مسائل بودجه گفت: «آقای آشنا درست می‌گوید. پشت سر تصویب بودجه‌های غیر ضروری برخی نمایندگان مجلس، برخی چهره‌های با نفوذ سیاسی و مذهبی و برخی نهاد‌ها قرار دارند. این بودجه‌ها مجموعا و به صورت کلان دیده بشوند و رقم بسیار بزرگی می‌شود. الان می‌بینید که در مدارس برخی مناطق کشور مشکل میز و صندلی و بخاری دارند، خب کدام عقل می‌گوید که ما برویم در پرت و دور افتاده‌ترین مناطق در اثر فشار فلان نماینده دانشگاه بسازیم.»
به عقیده پازوکی "دولت به تنهایی نمی‌تواند این مشکلات را رفع و رجوع کند و مجموعه حکومت باید به این جمع بندی برسد که این مشکل را رفع نماید. خصوصا در نهاد‌هایی که خیلی قدرتمند هستند. مثلا در بخش‌های نظامی یک دانشگاه کافی است. کشور اینهمه دانشگاه دارد از دانشجویان همین دانشگاه‌ها استفاده شود. در حال حاضر چندین دانشگاه نظامی در کشور وجود دارد؛ مالک اشتر، امام حسین (ع)، بقیه الله، علوم پزشکی ارتش و... این موارد در مجموع هزینه‌های بسیار کلانی را برای کشور در بر دارد."
این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: "نمایندگان در بررسی بودجه باید منافع ملی را ببینند، منطقه‌ای عمل کنند، ولی منافع ملی را نادیده نگیرند. شما جامعه الامصطفی العالمیه را ببینید، در ۶۰ کشور جهان نمایندگی دارد مگر وزارت خارجه است. حتی وزارت خارجه هم در خیلی مناطق نیاز به نمایندگی ندارد. دانشگاه مرحوم آقای شاهرودی "دانشگاه عدالت"، این همه دانشکده حقوق در کشور داریم چرا باید دولت به این دانشگاه خصوصی کمک کند. دانشگاه امام صادق، چرا این همه گسترش پیدا می‌کند؟ اینهمه دارایی دارد چرا باید ردیف بودجه داشته باشد؟ اینهمه دانشجویان دانشگاه‌های دولتی بیکارند و ما در ۳۱ استان ۳۱ دانشگاه فرهنگیان درست کرده ایم. هیچ توجیه اقتصادی ندارد، جالب آنکه نفرات برتر کنکور بیکارند و نفراتی با رتبه‌های بسیار پایین‌تر در دانشگاه فرهنگیان از روز اول استخدامند و حقوق می‌گیرند. این‌ها باعث تبعیض می‌شود، باعث می‌شود نیرو‌های خلاق وارد آموزش و پرورش نشوند.»
او تاکید کرد: "این موارد نشان می‌دهد که مجموعه حکومت باید به این نتیجه برسد که این موضوعات را حل نمایند. "
پازوکی در ادامه تصریح کرد: «آقای آشنا مشاور رییس جمهور است از قضا سابقه اطلاعاتی و امنیتی هم داشته است، خب لطف کنند پشت پرده را افشا کنند. بگویند که شبکه‌هایی که پشت گرفتن این بودجه‌ها هستند چه کسانی اند. دولت از وزارت اطلاعات بخواهد وارد این داستان شود و بررسی کند که سرنوشت این پول‌ها چه می‌شود. بی انضباطی اقتصاد ایران اگر حل و فصل نشود قطعا در بلند مدت امنیت ملی کشور را با مشکل روبه ور می‌کند.»
این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه "در خیلی موارد بَرج ما بیش از خرجمان است"، گفت: «درجا‌هایی هزینه می‌کنیم که نباید هزینه کنیم. در حال حاضر چند خبرگزاری اصلی کشور وابسته به نهاد‌های حکومتی و دولتی هستند، این‌ها پولشان از کجا می‌آید، این‌ها که درآمد و موسسه اقتصادی ندارند.»
او با انتقاد از مجلس شورای اسلامی گفت: «نظارت مجلس به شدت ضعیف است. بودجه خود مجلس هم جای بحث دارد. ۳۰۰ نماینده در مجلس هستند. ۴۰ سال است مجلس هر سال بودجه عمرانی می‌گیرد. مگر چقدر ساخت و ساز دارد. آیا این پول‌ها نباید خرج مدارس مملکت شود. مشکل ما ساختمان‌های مجلس است یا حاشیه نشینی در چابهار. نیمی از جمعیت این شهر حاشیه نشین هستند. نمایندگان باید به این موارد بپردازند.»
پازوکی درباره لابی‌های موجود برای دریافت بودجه گفت: "این نهاد‌ها و موسسات لابی قوی دارند. خوب است آقای آشنا این مورد را باز کنند که این لابی‌ها به کجا وصلند. آیا در دولت هم نفوذ دارند؟ "
این کارشناس بودجه گفت: «عموما بودجه‌های جاری (حقوق) صددرصد تخصیص پیدا می‌کند، اما بودجه‌های عمرانی نهایتا تا ۷۰ درصد اختصاص پیدا می‌کند. اگر از ریخت و پاش‌ها کاسته شود می‌توان بودجه عمرانی بیشتری تخصیص داد. در این حالت پیمانکار‌ها کار می‌کنند، بیکاری کاهش می‌یابد، زیر ساخت‌های کشور تقویت می‌گردد و ....»
او در بیان ابعاد دیگری از بودجه گفت: «در دولت آقای احمدی نژاد با مجوز‌های خاص حقوق برخی نهاد‌ها افزایش یافت. مثلا حقوق پرسنل یک نهاد خیلی بیشتر از آموزش و پرورش است. چرا باید کارمند کارگزینی یک نهاد خاص بیشتر از کارمند کارگزینی آموزش و پرورش حقوق بگیرد.»
پازوکی تاکید کرد: "نمایندگان باید مانع از این اتفاق شوند و اعتراض کنند. نمایندگان نباید تصویب کنند. مجلس نقش نظارتی خود را به درستی انجام نمی‌دهد. از طرف دیگر بودجه‌هایی را هم به دولت تحمیل می‌کند. سال گذشته مجلس نمی‌توانست پروژه جدید وارد کند، عناوین پروژه‌ها را تغییر داد. سال گذشته فقط ۵۲ پروژه جدید با تغییر عناوین به دولت تحمیل شد و هزاران میلیارد تومان بار مالی به وجود آورد. مهمترین کمیسیون مجلس برنامه بودجه است. بروید بررسی کنید در حوزه انتخابیه اعضای کمیسیون برنامه و بودجه چقدر پروژه تصویب شده است. در مجلس برای ورود به دو کمیسیون همیشه دعواست، یکی برنامه و بودجه به دلیل اینکه اعتبار بودجه آنجاست و دیگری کمیسون سیاست خارجی به دلیل اینکه آنجا سفر خارجی وجود دارد. اینجاست که باز هم باید گفته مجموعه حکومت باید مانع از این اتفاقات شود و دولت به تنهایی نمی‌تواند مشکل را حل کند. "
