ساعدنیوز
ساعدنیوز

معرفی شهر جرقویه

  یکشنبه، 18 مهر 1400   زمان مطالعه 9 دقیقه
معرفی شهر جرقویه
شهرستان جرقویه یکی از شهرستان‌های استان اصفهان ایران است. مرکز این شهرستان، شهر نیک‌آباد است.این شهرستان در تاریخ ۲۷ تیر ۱۴۰۰ از شهرستان اصفهان جدا شد و مستقل گردید.

جرقویه یا گرکویه(سرزمین" قو "های مهاجر) منطقه ای در فاصله ۵۲ تا ۱۹۹ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان است.گویش مردم این منطقه گویش بومی گرگویه (جرقویه) بوده یا به عبارتی بازمانده زبان پارسیک یا پهلوی ساسانی که این زبان لهجه ای از زبان پهلوی اشکانی به شمار می رفته که در زمان ساسانیان در جنوب ایران رواج داشت. این منطقه چندین شهر و روستا را شامل می شود:شهر نیک آباد. شهر ینگ آباد، شهر نصرآباد، شهر محمدآباد، شهر حسن آباد. روستاها: قارنه، پیکان، آذرخواران، رامشه، سیان، مالواگرد، دستگرد، مبارکه، اسفنداران، حارث آباد، حسین آباد، احمدآباد، یخچال، خارا، گنج آباد، سعادت آباد، مزرعه عرب، حیدرآباد، فیض آبادسیر نام این منطقه در زمان:گرکویه، گرکوا، گرگوِیه، گبرگوِیه، جِرکوه، جِرقوه، جرقویه دربارهٔ نامگذاری این منطقه سه دیدگاه وجود دارد:

  • جِرقویه که عربی شده جِرکویه است. جِر در گویش مردم منطقه به معنی زیر و پایین و چون بیشتر مناطق مسکونی در این منطقه در دامنه کوه واقع گردیده است جِرکوه نامیده اند.
  • با خشک شدن دریای مرکزی ایران این منطقه که سرزمینی آباد و خرم بوده و از نشانه های آن در روزگار کنونی وجود جنگل های قیچ و تاغ و گز (درخت) و درختان بادام و انجیر و پسته کوهی است؛ از پوشش گیاهی تهی شده و در زمان ساسانی به گرکویه (کوه لخت) معروف می شود.
  • گویش مردم این منطقه همان گویش گرکویه ای است که از شاخه گویش های مرکزی ایران و بازمانده زبان پارسی باستان، اوستایی و پهلوی ساسانی است. به همین سبب این سرزمین را گرکویه یعنی جایگاه ستایش نیایش و سرود نامیده اند؛ چراکه گر در زبان اوستایی به چم ستایش ونیایش و سرود است و کوی پسوند جایگاه که با گذشت زمان به جرقویه تغییر یافته است. علی شفیعی نیک آبادی. نگارنده کتاب گرکویه سرزمینی ناشناخته بر کران کویر. وباسپاس از دست اندرکاران تارنما.

موقعیت جغرافیایی شهر جرقویه

منطقه جرقویه با پهناوری نزدیک به ۶۴۵۰ کیلومترمربع است که نزدیک ترین روستای این منطقه به اصفهان روستای قارنه به فاصله ۵۲ کیلومتر و دورترین روستای این منطقه به اصفهان روستای حارث آباد به فاصله ۱۹۹ کیلومتر است. از سوی شمال به مناطق جلگه، بن رود، شهرستان ورزنه، از جنوب به آباده در استان فارس، از غرب به شهرستان شهرضا، از شمال غربی به دهستان براآن جنوبی، از شمال شرقی به تالاب گاوخونی، از شرق به خضرآباد یزد و از جنوب شرقی به شهرستان ابرکوه و از جنوب غربی ایزدخواست در استان فارس متصل می شود.

تاریخچه شهر جرقویه

این منطقه از جمله مناطق ساحلی دریای مرکزی ایران است که یازده هزار سال قبل خشک شده است.ابزارهای مفرغی که در کنار غارهای این منطقه یافت شده حکایت از دوران غارنشینی دارد. روستای قارنه به دست قارن پسر کاوه آهنگر بنا شده است. همچنین در روستای نصرآباد (گیوان) دژی باستانی وجود دارد که به گیو پسر گودرز نسبت می دهند. در روزگار اشکانیان این منطقه پیرو یکی از استان های هجده گانه بود.شهر سبا یا سرا از جمله شهرهای این منطقه بوده که قدمت آن به دوران اشکانیان بازمی گردد که هم اکنون در زیر تلی از ماسه مدفون گردیده است.پیکان نیز از دیگر شهرهای دوران اشکانیان در این منطقه بوده است.در دوران ساسانیان این منطقه قسمتی از استان نیمروز بوده است.نخستین آتشکده ای که در این منطقه ساخته شده آذربرزین نام داشته که ویرانه های آن در کنار روستای آذرخواران باقی است. همچنین یکی از کاخ های تابستانی بهرام گور پسر یزدگرد اول ساسانی در این منطقه بوده است که هم اکنون به پاقصر معروف است.بهرام گور در سال ۴۳۹ میلادی در این منطقه در حالیکه با اسب دنبال گورخر بود در باتلاق گاوخونی فرورفت.از دیگر آثار به جا مانده در این منطقه از زمان بهرام گور دژ بهرام گور و راهدارخانه کوچ کوچی(کوشک کوچک) است که آن را یکی از هفت گنبد بهرام گور می دانند.جاده ابریشم از این منطقه عبور می کرده است که یکی از روستاهای سر راهاین جاده روستای احمدآباد بودهمردم این منطقه توسط محمد حنفیه اسلام آوردند؛ و به کوشش سلطان باباحاجی نماینده صاحب بن عباد شیعه شدند. احداث کاریز و آسیاب های بادی و آبی از جمله اقدامات دیلمیان در پیکان بود.دستجرد در روزگار سلجوقیان مرکزی برای گردهم آمدن دانشمندان علوم دینی بوده است.در دوران آل بویه این منطقه رو به آبادانی رفت. روستاهای باستانی و تاریخی این منطقه عبارتند از قارنه، آذرخواران، سیان، رامشه ،احمدآباد ،پیکان، مالواجرد، دستجرد، خارا، اسفنداران، حارث آباد، مبارکه در زمان قاجار جنگاوران و تفنگداران این منطقه زبانزد بودند به گونه ای که در زمان ناصرالدین شاه به مقابله با ظل السلطان حاکم ظالم اصفهان برخاستند و از دست وی به نزد شاه شکایت بردند. با مقاومت مردم این منطقه در سال ۱۲۹۷ شمسی علی نقی چی و جعفرقلی چرمیهنی و رضا جوزدانی از دزدان معروف ایران دستگیر شدند و به سزای اعمالشان رسیدند.در جریان جنگ ایران و عراق از این منطقه ۲۷۲ کشته، ۲۲۲ اسیر و ۵۲ مفقود شدند.

جاذبه های گردشگری شهر جرقویه

این شهرستان آب و هوایی مناسب، طبیعتی بسیار زیبا و کم یاب دارد و با داشتن جاذبه های گردشگری طبیعی گوناگون، همه ساله پذیرای گردشگرانی از سراسر استان و کشور می باشد.

چشمه و آتشگاه دستجرد جرقویه

در دل کویر منطقه جرقویه علیا در 100 کیلومتری جنوب شرق اصفهان ، چشمه ای پرآب از دل زمین می جوشد و آبگیری بزرگ را دل زمین های کویری ایجاد می کند . بر فراز تپه ای که در مجاورت این چشمه است یک عمارت چهارتاقی تاریخی قرار دارد که گفته می شود مربوط به آتشکده زرتشتیان در دوره گرشاسب پیشدادی در قبل از اسلام بوده است .محل این چشمه مابین دو روستای دستجرد و حسن آباد در منطقه جرقویه علیای اصفهان می باشد .برای دسترسی به این چشمه و چهار تاقی آتشگاه آن باید از اصفهان به سمت زیار و سپس جسن آباد جرقویه حرکت کنید و بعد از رسیدن به حسن آباد به سمت دستجرد که روستایی در مجاورت آن است بپیجید . چشمه را خواهید یافت و چهارتاقی آتشگاه هم مشخص است .عمارت دیگری در روی تپه مجاور چشمه و در نزدیکی چهارتاق آتشگاه قرار دارد که به عنوان جاپای امام رضا شناخته می شود و چون معتقدند امام رضا در مسیر رسیدن به خراسان از این منطقه گذشته اند و در کنار این چشمه استراحت کرده اند ، این عمارت را به یادبود ایشان ساخته اند .این چشمه پرآب موجب سرسبزی مزارع کشاورزی در این ناحیه کویری شده است .

چشمه  دستجرد جرقویه

اقامتگاه ارگ محمدآباد

در محمد آباد شهری در بخش جرقویه سفلی شهرستان اصفهان خانه ای قدیمی با بافت سنتی با حفظ معماری پیشین خود شرایط و امکانات مناسب جهت اقامت گردشگران فراهم کرده تا با ثبت خاطرات خوش از اقامت در ارگ محمدآباد جرقویه سبب جذب گردشگر به این شهر شود. محمدآباد در ۶۵ کیلومتری اصفهان با حدود شش هزار نفر جمعیت مردمی فرهنگی دارد که شغل بیشتر آن ها کارمند آموزش و پرورش و یا در ادارات دولتی مشغول به کار هستند و در کنار آن به کشاورزی و دامداری به عنوان شغل دوم مینگرند. محمد آباد جرقویه به عنوان یک شهر تاریخی در تمام فصول سال میزبان تعداد قابل توجهی گردشگر ایرانی وحتی توریست خارجی است و در همین راستا همه ساله جشنواره گردشگری با عنوان اینجا سرزمین من است با هدف جذب حداکثری گردشگر در ارگ تاریخی این شهر برگزار می شود. در هسته قدیمی شهر محمدآباد در کنار قلعه ای قدیمی کاخی با دو بادگیر بلند که نمای بی نظیری رقم زده عرض اندام می کند. این کاخ با نام باغ میر شناخته شده است که مجموع کاخ و قلعه قدیمی هسته تاریخی شهر محمد آباد را تشکیل می دهد که در حال حاضر در پی عملیات شهرسازی و خیابان کشی جز ویرانه ای از ان باقی نمانده. اقامتگاه بومگردی ارگ محمدآباد جرقویه از گردشگران خود در رستوران سنتی و مدرن با سرو غذاهای محلی و سفارشی لذیذ و خوشمزه از میهمانان خود پذیرایی می کنند. همچنین گردشگران می توانند در شربت خانه و دمنوش خانه ارگ آرامش خاطر را برای خود به ارمغان اورند وبا گوش سپردن به موسیقی زنده محلی لحظات لذت بخشی برای خود رقم زنند. از امکانات ارگ محمد آباد می توان به موزه مردم شناسی و حمام ترکی و چادر عشایری اشاره کرد که گردشگران از آن بازدید کنند. اتاق های این اقامتگاه با ذوق و سلیقه منحصر به فردی با نام های شاه نشین ، نارنج، و ترنج نامگذاری شده است. که اتاق نیز به دلیل حفظ ظاهر سنتی فاقد سرویس بهداشتی وحمام بوده وجهت رفاه حال گردشگران آن ها را در محوطه به صورت عمومی تعبیه دیده شده است.

اقامتگاه ارگ محمدآباد جرقویه

تپه های شنی ریگان

مهمترین جاذبه گردشگری ریگان تپه های شنی این شهرستان است که به عنوان بزرگترین تپه های شنی جهان شهرت دارند و مکان مناسبی برای توریست درمانی است.رواج شن درمانی در ریگان- تپه های ریگان ۷۵ متر ارتفاع دارند.یکی از مناظر بدیع و چشم اندازهای طبیعی شهرستان ریگان تپه های شنی در مجاورت است که در روستای علی آباد پشت ریگ با ارتفاع ۷۵ متر وعرض پنج کیلومتر بازدیدکنندگان زیادی را به خود جذب می کند.نکته قابل توجه در خصوص این تپه ها خاصیت درمانی تپه های شنی ریگان است بطوریکه بسیاری از گردشگران از استانهای مجاور کرمان برای درمان بیماریهای خود به این تپه ها پناه می آورند و گرمای این تپه های را نسبت به آب گرمهای مختلف ارجح می دانند.گردشگران با حضور در این تپه ها و با کندن چاله و خوابیدن در میان شنها به تدریج گرمای شنهای کویر را جذب بدن خود می کنند.

تپه های شنی ریگان جرقویه

قلعه گلی

بعد از آبادی محمدآباد کاج، در پای اولین تپه­ ها آهکی به طرف شمال شرقی، آثار این قلعه قدیمی مخروبه مشاهده می­شود. این قلعه که در کنار قلعه سنگی محمدآباد قرار دارد، مربوط به دوره اشکانی است و خرابه­ های آن شامل یک دیوار بلند از خشت­های ضخیم است. برای ساخت این قلعه محوطه­ای را محدوده نموده و در وسط آن بناهای چند طبقه ساخته بودند. دربرج­های و پی­های سنگی، ورقه­های آهکی برای استحکام به کار رفته است. از آنجا که ساختمان به کلی فرو ریخته قبل از کاوش دقیق نمی­توان نقشه اصلی آن را روشن نمود. بهر حال خشت­های قطور و بزرگ بدنه و پایه، از تعلق ساختمان به دوران پیش از اسلام حکایت می­کند. در اطراف قلعه گلی بقایای ظروف شکسته وکاشی­های لعاب­دار فراوان دیده می­شود.

قلعه گلی جورقیه

خانه تاریخی سرهنگ جرقویه

این بنای تاریخی در قلعه قدیمی واقع شده، که به همت اداره کل میراث فرهنگی استان و همکاری شهرداری به موزه مردم شناسی تبدیل شده . این بنا هم مانند سایر ابنیه تاریخی، سردر و هشتی ورودی داره و یه حیاط بزرگ که دور تا دورش رو اتاقها محصور کرده. این بنای تاریخی در سال 1384 با شماره 14221 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده. از مشخصه بارز این بنای تاریخی استفاده از در و پنجره های چوبی مشبک با شیشه های رنگیه .

و در پایان...

شهرستان جرقویه از شمال با شهرستان های ورزنه و هرند، از شمال غربی با شهرستان اصفهان، از غرب با شهرستان شهرضا، از جنوب با شهرستان آباده استان فارس و از شرق با شهرستان های اردکان و میبد استان یزد همسایه است.امیدواریم از خواندن این مطالب لذت ببرید با ساعد نیوز همراه باشید.

پایگاه خبری ساعدنیوز را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.

دیدگاه ها
  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
مراسم سلام عید نوروز و اهداء سکه توسط فرح پهلوی به همسران مقامات دولتی +عکس/ ولخرجی زن تازه به دوران رسیده زمانی که مردم غرق در فقر و بدبختی بودند! (379 نظر) میزبانی حسن روحانی از سیاستمداران و اقوام در مراسم عید دیدنی در منزل زیبا و ایرانی پسندش+ عکس/ چه مبلمانی، چه فرش هایی، از همه مهمتر چه خونه دلبازی😍 (338 نظر) خلاقیت خنده دار یک ایرانی برای گرم کردن آب حماسه ساز شد/ خسته نباشی هم وطن+ عکس (250 نظر) تلاوت زیبا و دلنشین سوره شمس توسط رهبر معظم انقلاب+ویدئو (240 نظر) صبحانه مفصل و رنگارنگ دو نفره رضا گلزار و آیسان خانوم+عکس/از خاویار گرفته تا آواکادو و انار وحشی... (194 نظر) تصویری از عیادت نجم الدین شریعتی، مجری برنامه سمت خدا از رهبر معظم انقلاب و استقبال گرم ایشان (176 نظر) روایتی از هواپیمایی که برای آوردن یک روبان عروسی برای فرح پهلوی از تهران به پاریس رفت! (162 نظر) رونمایی منوچهر هادی از خواهر و شوهر خواهر پزشکش+ عکس/ به قولی مخ خانواده ایشون هستن که پسرش هم دکتره (151 نظر) خلاقیت منحصر به فرد پسر مشهدی با ساخت تریلی حماسه آفرید/ هیلتر هم مغز اینو نداشت!+عکس (140 نظر) دو پادشاه یکی از ایران (ناصرالدین شاه) و دیگری از ژاپن (میجی) در یک زمان به اروپا رفتند/ تفاوت ها را بنگرید (134 نظر) مراسم تولد جگرسوز آزاده نامداری در خانه ابدی اش و گریه های دلخراش همسر و پدرش/ روحت شاد+ عکس (127 نظر) خواهر یکتا ناصر سکوتش را شکست (122 نظر) خنده های رهبر معظم انقلاب به اشعار شاعر طنزپرداز با موضوع آقازاده+ویدئو/ ای صورت و سیرت تو مطلوب، به‌به به‌به به این ژن خوب (115 نظر) استوری معنادار شاهین صمدپور برای یکتا ناصر و منوچهر هادی (111 نظر) حضور علی دایی در رستوران شیک فریبا نادری به صرف افطار+عکس/ ذوق و خوشحالی خانم بازیگر از حضور شهریار ایران در رستورانش (106 نظر)
دیگران می‌خوانند   
سکانس خنده دار ذهن منحرف یوسف تیموری درباره فیلمنامه محیا دهقانی/ همه از شدت خنده منفجر شدن+ویدیو حضور مهران مدیری، رامبد جوان و المیرا شریفی مقدم در یک ضیافت افطاری مشترک/ یک میز با غذاهای ساده و رنگارنگ+عکس (ویدئو) ستاره فوتبال آسیا امام جماعت شد! شام عاشقانه رامید جوان و همسرش نگار جواهریان در یک جگرکی/ چقدر این زوج خاکی و خاص هستن+عکس (تصاویر) تغییر چهره و تیپ «جمیله» همسر تقی معمولی در سریال پایتخت بعد 5 سال فال انبیاء روزانه جمعه 10 فروردین ماه 1403 عکس جنجالی با استایل بهاری مرجانه گلچین/ فخر فروشی مرجانه گلچین با طلا و جواهراتش ! (عکس) نمایی دیده نشده و خاص از دکوراسیون داخلی و نوروزی خانه ملیکا شریفی نیا/دکور شاد و رنگی رنگی! عکس عاشقانه امیر علی نبویان و همسرش بهار نوروزپور با دسته گل زیبا و بهاری/ جذاب ترین زوج تلویزیون ! جلوه‌گری فرح دیبا با چادر توری در حرم امام رضا/اقدامات ریاکارانه برای بهره برداری سیاسی از دین! (عکس) عکس لو رفته و متفاوت از نرگس محمدی بازیگر سریال ستایش و خواهر پژمان جمشیدی در کانادا/خوش گذرانی خانم ها کنار آبشار نیاگارا! کتابخانه شخصی دلنشین و مملو از کتاب سید حسن خمینی در خانه‌اش با رونمایی از قاب عکس رهبری و دخترشان+عکس/ محبوب‌ترین بخش منزل نوه امام (عکس) منوی غذای مفصل کافه هنر شهاب حسینی، قباد سریال شهرزاد در لواسان/ از کیک شکلاتی گرفته تا آیس آمریکانو... استعداد و هوش بالای خانمهای شرکت کننده در مسابقه حامد آهنگی و عصبانیت بانمک او از نباختنشون+ویدئو رامین رضائیان ستاره تیم ملی درحال نماز خواندن در اتاقش+عکس علی دایی: زندگی مرفه حق من است، اما پنت هاوس ندارم دختر گدایی که یه شبه میلیاردر شد! دختری که در خیابان برای پول و غذا گدایی می کرد+عکس نان محلی پختن حرفه‌ای و جالب آزیتا حاجیان با تنور روستایی/ خانم بازیگر رو با این تیپ محاله بشناسید!+عکس (ویدئو) دکتر فیروز نادری اطلاعات مرموز ناسا را فاش کرد خلاقیت خنده دار و اقتصادی پدر ایرانی با هدف صرفه جویی در استفاده از چای کیسه ای حماسه آفرید+عکس/ هنر نزد ایرانیان است و بس! صحبت های شنیدنی هادی چوپان قهرمان جهان در حضور آرنولد/ من یک جنگجو هستم +فیلم روایت خنده دار گاوی که از روی ملیکا شریفی نیا رد شد و عمرش را داد به مهران مدیری/ بیژ بیژ را بیشتر بشناسید+فیلم میز ناهار رنگارنگ مصطفی زمانی و مهتاب کرامتی در یک رستوران شیک چینی+عکس (عکس) کشف شگفت انگیز حلقه طلایی و زیبای کوروش هخامنشی در روسیه/ انگشتری متعلق به 500 سال قبل از میلاد مسیح عکس های دکوراسیون شیک و لاکچری خانه شیلا خداداد و همسر جراحش/ هفت سین جذابش را هم ببینید (تصاویر) حیوانات خانگی عجیب و غریب ملکه الیزابت دوم / باورتون میشه واقعا؟ (عکس) تلاشهای بی وقفه ی زن بریتانیایی برای جلب رضایت همسرش جواب داد و رکوردش در کتاب گینس ثبت شد فال قهوه با نشان روز جمعه 10 فروردین ماه 1403 فال ابجد روزانه جمعه 10 فروردین 1403 فال حافظ با تفسیر جمعه 10 فروردین 1403 + فیلم فال شمع روزانه امروز جمعه 10 فروردین 1403 فال روزانه امروز جمعه 10 فروردین ماه 1402 (عکس) جواد عزتی و علی مردانه در پشت صحنه فصل 3 سریال زخم کاری در رامسر / فصل 3 زخم کاری در راه است رونمایی از سفره افطار مفصل و رنگین 6 کیلومتری در مشهد +عکس 12 دروغ شاخداری که پدر و مادرها در بچگی به ما گفتند / خیلی از باورهای کودکیمان حقیقت ندارد و باید با واقعیت رو به رو شد اگر این 10 رفتار را در اولین قرارتان دیدید پا به فرار بگذارید / اگر طرف مقابل این رفتارها را داشت بدون فرد مناسبی برای ازدواج نیست (عکس) خوابیدن محمدرضا گلزار وسط تمرین ورزش / مثل اینکه فشار زندگی متاهلی با آیسان خانم زیاده🤣 جزئیات مسمومیت شدید یک جوان در پی بلعیدن مواد مخدر چهرۀ «خون‌آشام ایتالیایی» بعد از 400 سال بازسازی شد+ عکس مخالفت با بازیگر شدن فریبرز به سبک ژاله صامتی، پریِ سریال زیرخاکی+ویدئو/ اون تیکه معنی کردن چپر چلاغ برا کاوه خیلی خوب بود
تیتر امروز   
جلوه‌گری فرح دیبا با چادر توری در حرم امام رضا/اقدامات ریاکارانه برای بهره برداری سیاسی از دین! 12 دروغ شاخداری که پدر و مادرها در بچگی به ما گفتند / خیلی از باورهای کودکیمان حقیقت ندارد و باید با واقعیت رو به رو شد اگر این 10 رفتار را در اولین قرارتان دیدید پا به فرار بگذارید / اگر طرف مقابل این رفتارها را داشت بدون فرد مناسبی برای ازدواج نیست جزئیات مسمومیت شدید یک جوان در پی بلعیدن مواد مخدر علی دایی: زندگی مرفه حق من است، اما پنت هاوس ندارم چهرۀ «خون‌آشام ایتالیایی» بعد از 400 سال بازسازی شد+ عکس دختر گدایی که یه شبه میلیاردر شد! دختری که در خیابان برای پول و غذا گدایی می کرد+عکس امروز آخرین مهلت ثبت‌نام دیدار رمضانی دانشجویان با رهبر معظم انقلاب جایی که ابر‌ها زیر پای‌تان شناورند/ پیشنهادی رویایی برای سفر یک روزه در اطراف تهران فال قهوه با نشان روز جمعه 10 فروردین ماه 1403 فال ابجد روزانه جمعه 10 فروردین 1403 فال حافظ با تفسیر جمعه 10 فروردین 1403 + فیلم فال شمع روزانه امروز جمعه 10 فروردین 1403 واکنش معین به انتشار خبر حضور پنهانی‌اش در ایران/ معین چند بار به ایران آمده؟ فال روزانه امروز جمعه 10 فروردین ماه 1402