به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از ایسنا، پایگاه خبری عربی پست بعد از تایید خبر برگزاری مذاکرات میان ایران و عربستان از سوی دو کشور به نقل از برخی منابع آگاه مدعی شد که تهران و ریاض بعد از چهار دور مذاکره به تفاهماتی رسیده اند که از مهم ترین آن ها می توان به توقف حمایت های عربستان از گروه های معارض ایرانی، سرمایه گذاری عربستان در عراق و سوریه ، ایجاد جاده بین المللی میان مشهد-کربلا و مکه و همچنین بازگشایی سفارت های دو کشور اشاره کرد.
فیصل بن فرحان، وزیر خارجه سعودی اخیرا اعلام کرد که کشورش در 21 سپتامبر دور چهارم مذاکرات خود با ایران را برگزار کرده است اما این مذاکرات همچنان در مرحله مقدماتی است.
یک منبع دیپلماتیک عراقی که از نشست اخیر میان دو کشور ایران و عربستان مطلع است در گفت وگو با عربی پست مدعی شد که دور آخر مذاکرات تهران و ریاض در داخل فرودگاه بین المللی بغداد برگزار شد و فضای این مذاکرات"بسیار مثبت" بود.
وی با بیان این که بعد از توقف مذاکرات ایرانی-سعودی به دلیل انتقال دولت در ایران نگرانی هایی نسبت به شکست این مذاکرات وجود داشت، مدعی شد: اما نشست اخیر که با حضور علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و عادل الجبیر، وزیر مشاور دولت سعودی در امور خارجه برگزار شد نشان دهنده رسیدن به تفاهمات بیشتر میان دو کشور است و نشان می دهد که دو طرف تصمیم به ازسرگیری مذاکرات دارند.
برخی منابع ایرانی نیز مدعی شده اند که پرونده مذاکرات ایران با عربستان از وزارت خارجه به شورای عالی امنیت ملی به ریاست علی شمخانی منتقل شده است.
به گزارش ایسنا، این منابع درحالی مدعی دیدار شمخانی با الجبیر هستند که اخیرا یک منبع مطلع در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی گفت: هیچ گونه ملاقات یا تماسی میان دریابان «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با مقامات عربستان سعودی انجام نشده و برنامه ای نیز در این رابطه وجود ندارد.
برخی منابع ویژه بلندپایه ایرانی که خواستار عدم فاش شدن نامشان شده اند در گفت وگو با این پایگاه خبری مدعی شدند: هیات های امنیتی سعودی به ایران آمده اند تا کارهای ترمیم سفارت عربستان در تهران به منظور بازگشایی این سفارت به همراه کنسولگری این کشور در مشهد را انجام دهند. هیات های سعودی سیستم امنیتی و فنی داخل سفارت و کنسولگری را بروزرسانی کرده اند تا از عدم نفوذ به این سیستم قبل از بازگشایی دوباره سفارت مطمئن شوند. در مقابل یک هیات امنیتی ایرانی به عربستان رفته است تا کارهای بازگشایی سفارت تهران در ریاض و کنسولگری این کشور در جده را انجام دهد.
یک منبع ایرانی گفته است که اقدام به بازگشایی سفارت های دو کشور نشان دهنده حسن نیست است و می تواند آغازی برای حل بسیاری از اختلافات میان دو کشور باشد. ایران تمایل دارد که پرونده های مورد اختلاف به طور جداگانه و یکی پس از دیگری مورد بررسی قرار گیرند و بررسی یکباره تمام پرونده ها انجام نگیرد. تهران همچنین به ریاض تاکید کرده است که در گام اول و قبل از رسیدن به هرگونه تفاهم و یا توافق درخصوص پرونده یمن و سوریه ابتدا باید سفارت ها بازگشایی شوند. طرف ایرانی همچنین به طرف سعودی اعلام کرده است که بعد از بازگشایی سفارت ها مذاکرات علنی خواهد شد و سطح نمایندگان دیپلماتیک مذاکره کننده بالا خواهد رفت.
از سوی دیگر، یک منبع نزدیک به مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق مدعی شد که الکاظمی به دو طرف ایرانی و سعودی پیشنهاد ایجاد یک بزرگراه بین المللی میان مشهد و مکه را داده است به طوری که این بزرگراه از کربلا بگذرد و این سه شهر مقدس را به هم وصل کند و این امر نشان دهنده "عمق روابط" خواهد بود.
این منبع مدعی شده که هردو طرف ایرانی و سعودی از این پیشنهاد استقبال کرده اند و یک منبع ایرانی می گوید : این ایده، ایده بسیار خوبی است و امیدوارم که اجرایی شود و مقامات تهران با آن ممانعت نکنند.
منابع ایرانی و عراقی همچنین در گفت وگو با عربی پست مدعی شده اند که طرف ایرانی از سعودی ها درخواست کرده است که به اقلیت شیعی موجود در عربستان فشار امنیتی وارد نکنند و اجازه دهند که به زیارت مشهد مقدس بیایند.
بر اساس این گزارش، منابع بلندپایه مدعی شده اند: طی مذاکرات میان ایران و عربستان به فعالیت های سیاسی دو طرف در منطقه پرداخته شده است و ایران به عربستان شرط کرده است که قبل از بازگشایی سفارت ها و ازسرگیری روابط دیپلماتیک ابتدا باید حمایت ها از گروه های معارض ایرانی متوقف شود و هیچ گونه حمایت سیاسی، رسانه ای و یا مالی از آن ها نشود. در راس این شروط توقف حمایت عربستان از گروه "جیش الظلم" که مقر آن در سیستان وبلوچستان است و همچنین توقف حمایت از منافقین و گروه های معارض اهوازی است.
از دیگر مسائل مورد مناقشه میان ایران و عربستان مساله "هجمه های رسانه ای" است که دو طرف علیه یک دیگر انجام می دهند، منبع دیپلماتیک عراقی مدعی است: ایران از عربستان درخواست کرد که فعالیت شبکه ها و سایت های خبری فارسی زبان که بطور مستقیم از سوی ریاض حمایت مالی می شوند و اخباری کذب و تصویری خصمانه از جمهوری اسلامی منتشر می کنند باید متوقف شوند که مشهورترین شبکه فارسی زبان مورد حمایت عربستان "ایران اینترنشنال" است. ایران همچنین از طرف سعودی خواسته است که حمایت از روزنامه نگاران معارض اهوازی که مقیم خارج هستند را متوقف کند.
یک منبع امنیتی ایرانی که به ادعای عربی پست در مذاکرات ایران و عربستان حضور داشته است، می گوید: نمی توان روابط مثبت با ریاض را به جلو برد مگر اینکه این کشور حمایت از مجموعه ها و اشخاصی که تبلیغات منفی علیه جمهوری اسلامی منتشر می کنند را متوقف کند.
از دیگر مسائلی که در مذاکرات ایرانی-سعودی مورد اهتمام زیاد قرار گرفت مساله "جنگ یمن" بود، هیات ایرانی تاکید کرده است که هیچ گونه مشکلی با ایجاد راه حل برای بحران یمن ندارد و ریاض باید یک راه حل سیاسی میان دولت مستعفی یمن و جنبش انصارالله ایجاد کند و این توافق و راه حل سیاسی باید با حضور و نظارت ایران و عربستان باشد.
در این راستا، یک منبع عراقی نزدیک به نخست وزیر این کشور مدعی شده است: مهم ترین مساله در مذاکرات اخیر ایران و عربستان " چگونگی پایان جنگ یمن و تقسیم قدرت" بود.
از سوی دیگر یک منبع ایرانی که در مذاکرات اخیر حضور داشت می گوید: مقامات عالی رتبه تهران به حوثی ها گفته اند که ریاض تمایل به پایان جنگ و گفت وگو با رهبران آن ها دارد و حوثی ها نیز آمادگی کامل خود برای این امر را اعلام کرده اند و انتظار می رود که حوثی های یمن به زودی طرف دیگر مذاکرات ایران و عربستان خواهند بود.
منابع ایرانی و عراقی به جزئیات بیشتری درخصوص بحران یمن نپرداختند و اعلام کردند که گام های بعدی در این خصوص در دور بعدی مذاکرات ایران و عربستان اتخاذ خواهد شد.
یک منبع دیپلماتیک عراقی می گوید: ایرانی ها و سعودی مسائل کلی حل بحران یمن را بررسی کردند و جزئیات دیگر را در داخل پایتخت های خود بررسی خواهند کرد و در دور بعدی مذاکرات بار دیگر مطرح خواهند کرد.
در ادامه این گزارش ادعا شده است: درخصوص پرونده سوریه، ایرانی ها در مذاکرات خود با سعودی ها موافقت خود با نقش داشتن عربستان در بازسازی سوریه و سرمایه گذاری در آن کشور را اعلام کردند زیرا برخی منابع می گویند که بشار اسد، رئیس جمهور سوریه درخصوص مذاکره با طرف سعودی به منظور مشارکت در بازسازی سوریه و سرمایه گذاری در این کشور در آینده، به ایرانی ها چراغ سبز نشان داده است.
یک منبع امنیتی ایرانی مطلع از مذاکرات می گوید: در روزهای آتی شاهد آغاز"روابط خوبی" میان عربستان و سوریه خواهیم بود و سعودی ها به دنبال تقویت روابط خود با بشار اسد هستند.
در خصوص سرمایه گذاری عربستان در عراق نیز ریاض از تهران درخواست کرده است که این کشور در عراق سرمایه گذاری کند و گروه های مسلح عراقی نزدیک به ایران به آن ها فشار وارد نکنند.
یک منبع نزدیک به نخست وزیر عراق مدعی است: ایرانی ها از مساله سرمایه گذاری سعودی ها در عراق هراس دارند اما همزمان اهمیت این سرمایه گذاری با توجه به مشکلات اقتصادی عراق را درک می کنند بنابراین به طور ابتدایی با این امر موافقت کردند اما شرط آن ها این است که ریاض بازسازی مناطق سنی نشین عراق را به طور کلی در دست نگیرد و از طریق این سرمایه گذاری تلاش نکنند که شیعه های عراقی موجود در مناطق جنوب را به سمت خود بکشند.
بر اساس این گزارش ، اخیرا هیات هایی از عربستان به عراق رفته اند و در دیدار با مسئولین این کشور درخصوص تقویت روابط اقتصادی و ایجاد زمینه های سرمایه گذاری میان دو کشور رایزنی کردند.
به نظر می رسد که دلیل اصلی تفاهمات ایرانی- سعودی در ابتدا به مساله تقسیم نقش ها در منطقه بازمی گردد و روش درگیری میان دو طرف بی فاید ه بوده است اما کارشناسان معتقدند که دلایل دیگری منجر به این امر شده اند.
انتفاض قنبر، یکی از نزدیکان مصطفی الکاظمی و رئیس موسسه المستقبل در واشنگتن می گوید: طبیعت عربستان این است که با واشنگتن مماشات کند و با سیاست های کاخ سفید مخالفت نکند و این یک شاخصه مثبت است زیرا ریاض واشنگتن را هم پیمان راهبردی خود می داند بنابراین مخالفت با آمریکا به سود عربستان نخواهد بود. مذاکرات عربستان و ایران ارتباط قوی با رویکرد دولت آمریکا به ریاست جو بایدن درخصوص مذاکره با ایران درمورد پرونده هسته ای دارد، برخلاف دوره دونالد ترامپ که سعودی لحن تندی علیه ایران داشتند با تغییر دولت آمریکا لحن سعودی ها تغییر یافت و به ایران نزدیک تر شد.
یک منبع ایرانی می گوید: دلیل مذاکرات عربستان با ایران در وهله اول به خروج آمریکا از منطقه مربوط می شود و این مساله باعث موافقت سعودی ها برای انجام مذاکره با ایرانی ها شد. سعودی ها در دوره ترامپ هرگونه میانجیگری با ایران را قبول نمی کردند و شروط سختی رو به روی تهران قرار می دادند و می گفتند که شرط مذاکره با تهران پایان نفوذ ایران در منطقه است. با رفتن آمریکایی ها از منطقه و همچنین اختلاف عربستان با دولت دموکرات آمریکا ، سعودی ها نمی خواهند که منطقه را در معرض لغزش سیاسی قرار دهند و به این باور رسید که باید نقش را با ایران تقسیم کند.
این منبع می گوید: علاوه بر این تهران و ریاض از این طریق می خواهند به نقش ترکیه در منطقه پایان بدهند ، با این حساب که عربستان از حمایت معارضان سوری و گروهک های مسلح دست کشیده است برخلاف آنکارا که بر حمایت از آن ها پافشاری دارد و این مساله نقطه مشترکی میان تهران و ریاض ایجاد کرد.
این منبع در پایان تاکید کرد: زمان قطع روابط میان ایران و عربستان نزدیک است که به پایان برسد و بعد از بازگشایی سفارت ها نقطه تحولی در روابط میان دو کشور ایجاد خواهد شد و دو طرف برای حل پرونده های مورد اختلاف و در راس آن ها پرونده یمن و سوریه تلاش خواهند کرد.
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان اخیرا در پاسخ به سوالی در ارتباط با اخبار منتشر شده مبنی بر برگزاری دور چهارم گفت وگوهای ایران و عربستان در بغداد و اینکه گفته شده هیئتی از عربستان به تهران برای بررسی زمینه های بازگشایی سفارت این کشور در ایران به تهران سفر کرده است، گفت: گفت وگوهای ایران و عربستان در بهترین وضعیت خود در حال پیگیری است. تاکنون چندین دور از این گفت وگوها در بغداد انجام شده است. این گفت وگوها به صورت منظم در حال انجام است که محور آن ها مسائل دوجانبه و منطقه ای است.
وی همچنین با بیان اینکه دو کشور هیچ پیش شرطی را برای انجام این گفت وگوها انجام نداده اند، گفت: ما تلاش داریم که در چارچوب یک رابطه مرضی الطرفین به آغاز یک روابط پایدار برسیم.
خطیب زاده همچنین اخبار منتشر شده در مورد سفر هیأت سعودی به ایران را تأیید نکرد.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد پرونده های مورد گفت وگو بین ایران و عربستان و اینکه گفته می شود یکی از پرونده های مهم در جریان این گفت وگوها پرونده بحران یمن است، گفت: اجازه بدهید گفت وگوهای سیاسی و دیپلماتیک در جنس و مجرای خودش ادامه پیدا کند و در فضای رسانه ای چیزی گفته شود که شایسته این فضاست.
وی با بیان اینکه گفت وگوها بین ایران و عربستان در بغداد در حال انجام است، افزود: در این گفت وگوها در مورد پرونده های مختلفی صحبت شده و اتفاقا تمرکز اصلی بر گفت وگوهای دوجانبه است ولی موضوعات مورد علاقه طرفین نیز در حوزه منطقه ای مورد گفت وگو قرار گرفته و باز هم گفت وگو می شود.
به گزارش ایسنا، سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان اخیرا در پاسخ به سوالی در ارتباط با اخبار منتشر شده مبنی بر برگزاری دور چهارم گفت وگوهای ایران و عربستان در بغداد و اینکه گفته شده هیئتی از عربستان به تهران برای بررسی زمینه های بازگشایی سفارت این کشور در ایران به تهران سفر کرده است، گفت: گفت وگوهای ایران و عربستان در بهترین وضعیت خود در حال پیگیری است. تاکنون چندین دور از این گفت وگوها در بغداد انجام شده است. این گفت وگوها به صورت منظم در حال انجام است که محور آن ها مسائل دوجانبه و منطقه ای است.
وی همچنین با بیان اینکه دو کشور هیچ پیش شرطی را برای انجام این گفت وگوها انجام نداده اند، گفت: ما تلاش داریم که در چارچوب یک رابطه مرضی الطرفین به آغاز یک روابط پایدار برسیم.
خطیب زاده همچنین اخبار منتشر شده در مورد سفر هیأت سعودی به ایران را تأیید نکرد.
وی با بیان اینکه گفت وگوها بین ایران و عربستان در بغداد در حال انجام است، افزود: در این گفت وگوها در مورد پرونده های مختلفی صحبت شده و اتفاقا تمرکز اصلی بر گفت وگوهای دوجانبه است ولی موضوعات مورد علاقه طرفین نیز در حوزه منطقه ای مورد گفت وگو قرار گرفته و باز هم گفت وگو می شود.
پیشنهاد ساخت جاده مشهد – کربلا – مکه
