یکی از مزیت های خرده فروشی های بزرگ آنلاین در مقایسه با فروشگاه های آنلاین وجود دانش فنی به روز در زیرساخت های پلتفرم در کنار ساختار پیچیده خود است. این زیرساخت ها قابلیت این را دارند که تعداد زیادی کاربر در بخش های مختلف از جمله جستجو در سایت، خرید و سفارش، پرداخت های آنلاین و... بتوانند به صورت همزمان فعالیت کنند.
از این رو تعداد خرده فروشان آنلاین که توانایی ارائه خدماتی با استفاده از هوشمندسازی پلتفرم های خود و توسعه زیرساخت، بخصوص الگوریتم های هوشمند در زمینه لجستیک و پردازش، برای ایجاد خریدی مطمئن و رضایت بخش، در جهان بسیار معدود است، به عنوان نمونه می توان از Amazon ، eBay، AliBaba و... برای نمونه های خارجی و برای نمونه داخلی از دیجی کالا نام برد.
دیجی کالا با استفاده از دانش روز و کمک گرفتن از هوش مصنوعی توانسته با هوشمندسازی بخش های مختلف سامانه خود، تجربه خرید متفاوت، آسان و لذتبخش را برای مشتریان فراهم کند، همین امر باعث شده است که در پشت صحنه، گسترش و توسعه فنی پیچیده ای در راستای رضایت مشتریان صورت بگیرد.
استفاده از الگوریتم های هوشمند در لجستیک و پردازش موجب میشود مسیر رهگیری محصول از لحظه سفارش تا زمان تحویل به ساده ترین شکل ممکن پیاده سازی شود و از این رو مشتریان در هر لحظه بتوانند وضعیت سفارشات خود را بررسی و پیگیری نمایند.
اما این الگوریتم های هوشمند چگونه کار می کنند؟ چه تاثیری بر رضایت مشتری دارند؟ آیا استفاده از این الگوریتم ها کمکی به محیط زیست می کند؟ در ادامه به بررسی بخش های مختلف این الگوریتم های هوشمند می پردازیم.
1. الگوریتم رهگیری سفارش (Order Tracking)
با توجه به گزارش سال 98 دیجی کالا، این پلتفرم آنلاین، روزانه توانایی پردازش 500 هزار سفارش را دارد. قابلیت پردازش این حجم از سفارش ها به دلیل زمان بر بودن و پیچیدگی که از زمان ثبت سفارش تا تحویل کالا به مشتریان وجود دارد، نشان دهنده گستردگی زیرساخت های این مجموعه است که با استفاده از هوش مصنوعی و الگوریتم های هوشمند توانسته اند به خوبی مدیریت شوند.
پس از ثبت سفارش، کاربر در هر لحظه با مراجعه به پروفایل خود می تواند وضعیت سفارش خود را رهگیری و دقیقا مرحله ای را که سفارش در آن قرار دارد مشاهده کند. 7 مرحله ای که محصول پس از ثبت سفارش در دیجیکالا طی می کند تا به دست مشتری برسد، به شرح زیر است:
- صف خرید
- تایید سفارش
- آمادهسازی سفارش
- خروج از مرکز پردازش
- دریافت در مراکز توزیع
- تحویل به مامور ارسال
- تحویل شده به مشتری
2. الگوریتم هوشمند مرتب کردن و پیداکردن کالا در انبار
دیجی کالا 3 نوع انبار مختلف دارد:
- انبار کالا های بزرگ
- انبار کالاهای تند مصرف
- انبار دانش
با توجه به ماهیت محصولات موجود در این انبار ها نحوه چیدمان و بسته بندی متفاوت است. روزانه 400 الی 500 هزار کالا به این انبارها وارد می شود، در نتیجه پردازش و اولویت بندی کالاها به صورت دستی امکان پذیر نیست.
استفاده از «الگوریتم روبیک» به انبارگردانی کمک می کند تا با اولویت بندی بر اساس زمان تحویل کالا به مشتری، کدام محصولات به سرعت در انبار قرار گرفته و مراحل پردازش و ارسال آن انجام شود.
3. الگوریتم برداشت کالا (Item Picking)
وجود سیستم مدیریت سفارش (Order management) یک هسته مرکزی است که با رهگیری کالا، وضعیت آن را پس از ثبت سفارش توسط مشتری مشخص می کند. درصورتی که کالا در انبار وجود داشته باشد وضعیت سفارش به حال «آماده پردازش» تغییر می کند و توسط جمع کنندگان (Picher) در انبار برداشته می شوند.
نگهداری این تعداد از محصولات نیاز به انبار های بزرگی دارد، به طور مثال انبار دانش دیجی کالا در حدود 11 هزار متر مربع با 120 الی 130 هزار قفسه است. از این رو برای حرکت افراد در بخش های مختلف الگوریتم هایی طراحی شده است تا با حرکت زیگزاگی در بین قفسه ها بیشترین تعداد کالا را جمع آوری کنند. جالب است بدانید که هر جمع کننده کالا در این انبارها روزانه تقریبا 14 الی 15 کیلومتر را طی می کند.
4. الگوریتم پیشرفته تعیین مسیر پیک ها (Delivery Routing)
بعد از آمادهسازی و بسته بندی کالا ها با توجه به مقصد هر بسته، سفارشات طبقه بندی و به مراکز توزیع ارسال می گردند. استفاده از الگوریتم خوشه بندی (Clustering) کمک می کند که با بررسی نقاط تحویل، نزدیک ترین نقاط به یک دیگر مشخص شده و به عنوان یه خوشه (Cluster) در نظر گرفته شوند. این دسته بندی نقاط باعث می شود با طی شدن حداقل مسافت توسط رانندگان، بیشترین بسته ها به دست مشتریان برسد.
استفاده از الگوریتم های مسیریابی، ترتیب سفارش ها در هر خوشه را مشخص می کند، و رانندگان بر اساس همین مسیریابی مشخص شده سفارش ها را تحویل می دهند. این الگوریتم با بهینه سازی مسیر های تردد باعث شده است تا در مصرف سوخت پیکهای موتوری 13% و دیگر خودروهای تحویل 24% صرفه جویی کند.
برای درک بهتر از تاثیر پیادهسازی این الگوریتمهای هوشمند میتوان به همین جمله بسنده کرد که «مشتریان دیجی کالا با خرید آنلاین خود از انتشار 19 میلیون تن دی اکسیدکربن جلوگیری کرده و به کاهش آلودگی هوا کمک کرده اند.»
